‌استان‌های محروم، صدرنشین جدول تورم

حمیده پازوکی - خبرنگار 

براساس آنچه مرکز آمار ایران در گزارش خود از نرخ تورم ۱۲‌ماهه منتهی به اسفند1400 منتشر کرده است، جایگاه استان‌ها در این جدول نسبت به سال گذشته تغییرات قابل‌توجهی داشته است. جابه‌جایی برخی از استان‌ها طی یکسال در نمودار تورم ازجمله این موارد است؛ به‌عنوان مثال کرمانشاه که در نمودار تورم سال99 با عددی معادل 42.9درصد بیشترین نرخ تورم را در بین استان‌ها به‌خود اختصاص داده بود، امسال نرخ تورم خود را به 39.7درصد رساند اما کهگیلویه‌بویراحمد با 48.2درصد نرخ تورم امسال در جایگاه نخست بالاترین نرخ تورم کشور ایستاد.
از سوی دیگر باید توجه داشت در فاصله 12ماهه سال99 تا1400 نرخ تورم کل کشور از 38.9درصد (در سال99) به 40.2درصد (در سال1400) رسیده است؛ بنابراین افزایش تورم سالانه در هر استان دور از انتظار نیست.
در جدیدترین جدول تورم مرکز آمار ایران همانطور که اشاره شد کهگیلویه و‌بویراحمد با 48.2درصد در صدر و همدان با 36.3درصد در پایین‌ترین مکان قرار گرفته‌اند؛ وضعیتی که خبر از بهبود شرایط در همدان نسبت به سال گذشته و افزایش تورم در کهگیلویه‎وبویر احمد دارد. در این شرایط، سیداحسان خاندوزی، وزیر اقتصاد معتقد است که در 6ماه دوم سال1400 تورم نسبت به نیمه نخست آن سال کاهش داشته زیرا مجموع سیاست‌های پولی و مالی عامل افزایش نرخ تورم، در کشور کنترل شده است. در این گزارش سعی شده است به دلایل افزایش و کاهش نرخ تورم در برخی از استان‌ها اشاره شود.

افزایش تورم در سال گذشته 
در جدول تورم استان‌ها در سال1400 نرخ تورم کل کشور 40.2درصد اعلام شده است. در این شرایط 23استان نرخ تورم بالای 40درصد دارند. همچنین امسال در کنار استان‎های محروم مانند کهگیلویه‎وبویراحمد و ایلام، نرخ تورم در استان‌های برخورداری مانند مازندران و زنجان هم افزایش پیدا کرده است. نرخ بالاتر از 40درصد در 23استان کشور نشان می‌دهد که گرانی اجناس و کاهش قدرت خرید مردم دامن استان‌های برخوردار مانند مازندران، البرز، یزد، فارس و اصفهان را هم گرفته است. و در‌حالی که بیش از دو سوم استان‌های کشور بالاتر از نرخ تورم کشور هستند، نمی‌توان برای استان‌های محروم وضعیت مطلوبی متصور شد؛ حتی اگر در نمودار تورمی جایگاه بهتری داشته باشند.
همانطور که اشاره شد نرخ کلی تورم استان‌ها در سال1400 با رشد مواجه بوده است و البته در بهترین حالت، تورم 36.3درصدی در همدان هم عدد کمی نیست. دیگر آنکه پایین بودن نرخ تورم لزوما به‌معنای توسعه‌یافتگی استان‌ها نیست. در جدول تورم سازمان آمار کشور پس از همدان نام 2استان قم و سیستان و‎بلوچستان با کمترین رشد تورم به چشم می‌‎خورد، در سال1399 قم نخستین استان کم‌تورم کشور بود و سیستان‎وبلوچستان هم در جایگاه یازدهم قرار داشت.
براساس بررسی روزنامه همشهری درباره وضعیت تورم قم در سال1399 مشخص شد که دلیل پایین بودن تورم در این استان اوضاع خوب اقتصادی نیست و با وجود پایین بودن قیمت‌ها در قم، سرانه درآمد خانوار شهری هم از میانگین کشوری پایین‌تر است. قم از نظر جمعیت کلانشهرهای کشور در رتبه ششم از میان 8کلانشهر قرار دارد ولی به‌لحاظ سرانه درآمد خانوار، در میانه جدول استان‌های کشور قرار می‎گیرد. این یعنی در عین حال که قم از ارزان‌ترین استان‌های کشور است، اما سبد مصرفی شهروندان این استان کوچک است و مردم این استان توانایی خرید اجناس گران را ندارند. وضعیتی که درباره سیستان‌وبلوچستان هم می‌توان به آن قائل بود. به جز این سیستان‌وبلوچستان نه‌تنها صنایعی برای ایجاد درآمد ندارد بلکه نداشتن راه‌های مواصلاتی مناسب امکان هرگونه پیشرفت را نیز از این استان سلب کرده است. بنابراین در برخی استان‌ها مورد دندان‌گیری برای تورم وجود ندارد.
نکته دیگری که در جدول تورم استان‌ها می‌توان به آن توجه کرد، استان‌هایی هستند که در جدول جدید مرکز آمار جایگاه خوبی کسب کرده‌اند اما با توجه به رشد سالانه تورم، ‌رقم تورمی آنها بیش از سال99 است. در بررسی 10استان با تورم کم، قم، سمنان، خراسان رضوی، گیلان و اصفهان با وجود داشتن جایگاه بهتر، با افزایش تورم نسبت به سال گذشته مواجه بوده‌اند؛ وضعیتی که باز هم بر کاهش قدرت خرید و بهبود نیافتن وضعیت اقتصادی مردم این استان‌ها دلالت دارد.

دلایل تورم در کهگیلویه‌وبویراحمد
کهگیلویه‎وبویراحمد با داشتن نرخ تورم 48.2درصدی در جدول استان‌ها بیشترین میزان تورم را داشته است. رئیس اداره برنامه و بودجه کهگیلویه و بویراحمد درباره دلایل وجود چنین تورمی در استان به همشهری می‎گوید: تورم در کهگیلویه‎وبویراحمد متعلق به سال1400 نیست و در سال‌های گذشته هم وجود داشته است.
علی شهابی‌نسب با بیان اینکه افزایش قیمت در استان به دلایل زیادی بستگی دارد و بیشترین میزان تورم در استان به میوه، سبزی و پوشاک مربوط می‌شود، اظهار می‌کند: توسعه‎نیافتگی و عقب‎ماندگی در افزایش نرخ تورم تأثیر بسیاری دارد، زیرا به‌دلیل نبود زمینه تولیدی بیشتر نیازهای مصرفی به‌ویژه میوه، سبزی و پوشاک از دیگر استان‌ها وارد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه وارداتی بودن محصولات دست دلالان را در استان برای افزایش قیمت باز گذاشته‌ است، می‎افزاید: زیرساخت‎های توسعه در کهگیلویه‎وبویراحمد بسیار اندک هستند و به همین دلیل، نبود واحدهای تولیدی موضوعی است که با افزایش تورم استان پیوند قابل‌توجهی دارد. رئیس اداره برنامه و بودجه کهگیلویه‌وبویراحمد، نقش دستگاه‌های نظارتی مانند سازمان صمت و سازمان تعزیرات حکومتی را در کنترل تورم مهم می‎داند و می‎گوید: یکی دیگر از مشکلات استان کوهستانی و دور بودن از استان‌های مبدا محصولات وارداتی است که موجب می‌شود هزینه حمل‌ونقل کالا به کهگیلویه و بویراحمد بالا برود و بر قیمت کالاها تأثیر بسیار زیادی بگذارد.
شهابی‌نسب درباره تأثیر بیکاری بر تورم بالای استان هم اظهار می‌کند: کهگیلویه و بویراحمد نرخ بیکاری بالایی دارد و با اینکه این موضوع در استان بهبود یافته باید با افزایش واحدهای تولیدی و اشتغال،هم‌ سطح درآمد مردم استان را بالا ببریم و هم نیازهای استان را در خود کهگیلویه و بویراحمد تولید کنیم.

همدان، پایین‌ترین نرخ تورم1400
همدان که در سال1399، 42.3درصد تورم داشت امسال به رقم 36.3درصد تورم رسیده است؛ عددی که گرچه کم نیست، اما از رشد اقتصادی این استان حکایت دارد. معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری همدان درباره این وضعیت به همشهری می‎گوید: سال گذشته تلاش کردیم تا شیوه توزیع را در حوزه روستایی اصلاح کنیم. این موضوع یکی از مواردی بود که گرانی کالا را پیش از سال1400 در روستاهای استان به‌دنبال داشت.
ظاهر پورمجاهد با بیان اینکه در سال1400 استاندار به شکل منظم در کارگروه تنظیم بازار شرکت داشت، می‌افزاید: استاندار همدان بر اقدامات مؤثر در حوزه بازار تأکید دارد و کاهش تورم و قیمت‌ها در استان را بسیار جدی می‎گیرد. یکی از اقدامات مهم ما در همدان ایجاد بازارچه‌های عرضه مستقیم بازار و برگزاری جلساتی با کمیته بازار شهرستان‌ها بود. همچنین تلاش کردیم موانع و مشکلات هر شهرستان را مشخص کنیم تا مسائل آنها به مرور رفع شود.
وی بیشترین تورم کنونی همدان را در حوزه مسکن می‎داند و اظهار می‌کند: به جز مسکن تامین مواداولیه هم در استان با مشکل مواجه است که باید برای آن کار کنیم تا قیمت تمام‌شده محصولات پایین بیاید.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری همدان توجه به تامین کالاهای اساسی مورد نیاز استان در سال1400 را هم یکی از عوامل موفقیت در کنترل قیمت‌ها در استان می‌داند و می‎گوید: تلاش کردیم تا با رصد بازار بتوانیم برای اتفاقات آینده برنامه‌ریزی کنیم.
پورمجاهد درباره کنترل بیکاری در استان هم اظهار می‌کند: همدان از استان‌هایی است که نرخ بیکاری آن اندک است. با این حال کمیته سرمایه‎گذاری استان همواره فعال است تا بتوانیم از واحدهای تولیدی استان حمایت کنیم و با ایجاد اشتغال و افزایش سرمایه‌گذاری شرایط اقتصادی استان را بهبود دهیم.

    ایجاد ثبات در اقتصاد کلان، افزایش رشد اقتصادی وکاهش بیکاری از عواملی است که می‌تواند در کاهش نرخ تورم استان‌ها مؤثر باشد. هرچند این شاخص تابعی از وضعیت کلی کشور است و بهبود شرایط اقتصادی کل کشور می‌تواند بر آن مؤثر باشد. با این حال نظارت و برنامه‎ریزی مسئولان استانی هم بر آن بی‌تأثیر نیست و می‌تواند موجب کنترل تورم شود.