نظام‌ آموزشی دوره سختی پیش‌رو دارد

پس از 2سال، با بازگشایی دوباره مدارس، جبران عقب‌ماندگی‌های تحصیلی مهم‌ترین دغدغه متولیان آموزش‌و‌پرورش شده است؛ آنها که حالا با دانش‌آموزانی مواجهند که در 2سال برگزاری کلاس‌ها به‌صورت آنلاین، افت تحصیلی قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند و حالا باید به سرعت این عقب‌ماندگی‌ها را جبران کنند. این موضوعی است که مهدی نویدادهم، مشاور ارشد وزیر آموزش‌و‌پرورش هم به آن اشاره می‌کند. او درباره این عقب‌ماندگی‌ها و طرح‌های آموزش‌و‌پرورش برای جبران آنها می‌گوید: «این فقر تحصیلی و فقدان یادگیری نباید انباشته شود؛ چرا که می‌تواند در سال‌های آینده به چالشی جدی برای معلم و دانش‌آموز تبدیل شود.» نویدادهم در گفت‌وگو با همشهری توضیح بیشتری می‌دهد.

2 سال آموزش آنلاین  دانش‌آموزان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 
کرونا در زمان شیوعش، صرفا به‌عنوان یک بیماری مطرح شد و پزشکان معتقدند بودند که با درمان بیماری و عبور از این پاندمی، زندگی به روند عادی خودش بازمی‌گردد اما طولانی شد و گذشت زمان هم نشان داد که آسیب‌های ویروس کرونا بسیار بیشتر از یک بیماری است و نه‌تنها سبک زندگی را تغییر داد که آثار عمیقی هم بر حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نظام‌های آموزشی داشت. همه تحقیقات، پژوهش‌ها و مشاهدات نشان می‌دهد که این آسیب‌ها جدی است و می‌تواند یک نسل را متاثر کند. خیلی از کشورها مدارس‌‌شان را بسیار زودتر بازگشایی کردند. در ایران هم طی 2سال اخیر، هم خانواده‌ها و دانش‌آموزان و هم معلمان آسیب دیدند. با اینکه در دوره مدارس آنلاین، کادر آموزشی ما 2تا 3برابر بیش از مسئولیت و ظرفیت کاری‌شان تلاش و تولید محتوا کردند اما باز هم این آسیب‌ها وجود دارد.
 چرا ما هم مانند دیگر کشورها زودتر اقدام به بازگشایی مدارس نکردیم؟ 
برای بازگشایی مدارس باید شرایط حضور عوامل اجرایی فراهم می‌شد و خانواده‌ها هم باید برای فرستادن فرزندانشان به مدرسه همراهی می‌کردند اما تا همین چند‌ماه پیش واکسیناسیون تکمیل نشده و نگرانی خانواده‌ها مانع حضور کودکان در مدارس بود. یکی از دلایل بازگشایی مدارس، واکسینه شدن بخش زیادی از مردم و البته کادر آموزشی و دانش‌آموزان است. این مسئله تا حدودی آرامش را برقرار کرده اما همین حالا هم در رسانه‌ها و برخی محافل، خانواده‌ها ابراز نارضایتی و نگرانی می‌کنند. البته که سرجمع این مشکلات نشان می‌دهد آسیب‌های حضور بچه‌ها در مدرسه بسیار کمتر از استمرار حضور نیافتن آنهاست.
گفته می‌شود دانش‌آموزان در آموزش آنلاین دچار افت تحصیلی شده‌اند، آیا متولیان این وزارتخانه در پایان سال گذشته متوجه این افت تحصیلی نشدند تا حداقل تدابیر جدی‌تری برای شروع سال تحصیلی از مهر 1400داشته باشند؟ 
در تمام دنیا هیچ کشوری را نمی‌توانیم پیدا کنیم که در این‌باره اقدامات پیشگیرانه داشته باشد. نمی‌توان آسیب‌های کنونی را نادیده گرفت اما اکنون فرصت جبران آنهاست و نباید به عقب برگردیم. آثار این عقب‌ماندگی‌های آموزشی مشابه دیگر حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، سال‌های سال باقی خواهد ماند. اما براساس شرایطی که ما پیش از این داشتیم و به‌دلیل واکسینه نشدن عموم جامعه، شرایط برای بازگشایی مدارس فراهم نبود.
حالا چه باید کرد و آیا فرصت کوتاه باقی‌مانده تا سال تحصیلی آینده، زمان مناسبی برای جبران این عقب‌افتادگی‌ است؟ 
از نظر من تابستان یک فرصت مناسب برای جبران و ترمیم این آسیب‌هاست. اگر بودجه کشور اقتضا کند می‌توانیم با تامین منابع و پرداخت حق‌الزحمه لازم به معلمان در 3‌ماه تابستان، یک دوره آموزشی برای افزایش سطح کیفی دانش‌آموزان داشته باشیم. افزایش زمان آموزش و فشرده‌سازی درس‌ها هم در دستور کار کارشناسی وزارتخانه قرار دارد. البته افزایش زمان آموزش مثل استفاده از فرصت پنجشنبه‌ها در طول سال‌ تحصیلی هم می‌تواند درنظر گرفته شود. این فقر تحصیلی و فقدان یادگیری نباید انباشته شود چرا که می‌تواند در سال‌های آینده به چالشی جدی برای معلم و دانش‌آموز تبدیل شود. اگر اکنون نتوانیم این آسیب‌ها را جبران کنیم سال آینده وضعیت به‌مراتب بدتر خواهد بود.
این راهکارها هنوز اجرایی نشده و در شرایط فعلی آیا قرار است امسال دانش‌آموزان با همین فقر آموزشی به سال تحصیلی آینده بروند؟ 
ما نیازمند یک سنجش درباره تمام دانش‌آموزان هستیم که البته امتحانات پایان سال هم به نوعی همین سنجش به شمار می‌رود. معلمان مجرب ما در همین روزها، در کلاس‌های حضوری سعی کرده‌اند میزان آموخته‌های قبلی دانش‌آموزان را بسنجند و نسبت به رفع آنها تلاش ‌کنند. ما دوره سختی را پیش رو داریم و اگر دولت به میدان بیاید، قطعا با همدلی آموزش‌و‌پرورش و خانواده‌ها می‌توانیم این کاستی‌ و عقب‌افتادگی را جبران کنیم. البته اجرای تمام طرح‌ها برای جبران این عقب‌افتادگی‌ها نیازمند تجهیزات و منابع مالی است که امیدوارم تامین شود.