وقتی خیابان‌ها خلوت می‌شدند

با اینکه چند سالی است سریال‌های ‌ماه مبارک رمضان دیگر مثل سال‌های دهه80 به‌اصطلاح «خیابان خلوت‌‌کن» نیستند اما همچنان تلویزیون در طول این‌ ماه چندین سریال را روی آنتن می‌برد و امیدوار است بتواند خاطره خوش سریال‌های پرمخاطب سال‌های دور را زنده کند. ولی واقعیت این است که با تغییر و تحولاتی که ظرف یک‌دهه گذشته در عادت‌های سرگرمی مردم رخ داده و همچنین با افت فاحش کیفیت اغلب سریال‌های تلویزیونی، بعید به‌نظر می‌رسد دیگر سریالی بتواند به اندازه سریال‌های رمضانی مشهور قدیمی در بین مردم به محبوبیت برسد. حالا اگر کسی بخواهد سریال ایرانی ببیند، بدون اینکه نیازی به روشن‌کردن تلویزیونش داشته باشد، می‌تواند به یکی از سامانه‌های نمایش آنلاین برود و از میان تولیدات این سامانه‌ها، سریالی را که دوست دارد برای تماشا انتخاب کند.
بماند که اغلب سریال‌های تلویزیون از روح زمانه عقب‌تر هستند و نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای پیچیده‌ مخاطب امروز باشند. چند دهه قبل که فضای مجازی مثل حالا گسترده نشده بود و مخاطبان به‌ انواع و اقسام سریال‌ها و فیلم‌های روز دسترسی نداشتند، مخاطبان تلویزیون ساده‌تر سرگرم می‌شدند اما حالا دیگر داستان‌های کلیشه‌ای و شخصیت‌های تک‌بعدی نمی‌توانند رضایت اکثریت مخاطبان را به‌دست آورند و تعجبی ندارد که کمتر سریال تلویزیونی‌ای می‌تواند مثل «خانه به دوش» (رضا عطاران، 1383) یا «او یک فرشته بود» (علیرضا افخمی، 1384) گل کند و اسم و رسمی به‌هم بزند اما سریال‌های موفق‌ ماه رمضان چه ویژگی‌ای داشتند که نام آنها را سر زبان‌ها می‌انداخت؟ احتمالا اغلب جواب‌ها به این پرسش، روی کیفیت فیلمنامه این سریال‌ها انگشت می‌گذارد. با اینکه برای موفقیت یک‌سریال باید عوامل مختلفی ـ از انتخاب و اجرای بازیگران گرفته تا فیلمبرداری و کارگردانی ـ دست به‌دست هم دهند اما نمی‌توان کتمان کرد که فیلمنامه به‌عنوان زیربنای سریال تأثیر عمده‌ای در موفقیت یا شکست آن دارد. با همه تغییراتی که در ذائقه مخاطب طی سالیان گذشته پدید آمده، شاید اگر کیفیت فیلمنامه‌های سریال‌ها بالاتر برود، باز در ‌ماه رمضان سریال‌هایی ساخته شود که برای مخاطب جذابیت داشته باشد. در این گزارش تعدادی از سریال‌های موفق تلویزیونی را با هم مرور کرده‌ایم.