دوز چهارم واکسن کرونا برای چه کسانی لازم است؟

زهرا خلجی - روزنامه‌نگار

هفته گذشته سازمان غذا و داروی آمریکا به تزریق دومین دوز واکسن تقویت‌کننده کووید-19 ساخت شرکت‌های فایزر و مدرنا، مجوز داد. این تأییدیه شامل افراد بالای 50سال و همچنین افراد بالای 12سال دچار نقص سیستم ایمنی می‌شود. به گزارش لایوساینس، دکتر روشل والنسکی، مدیر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها گفت دوز دوم تقویت‌کننده به‌طور خاص برای افراد 65سال به بالا و افراد بالای 50سال با بیماری زمینه‌ای تجویز می‌شود که در معرض خطر ابتلا به کووید-19 وخیم هستند.

ابهام بر سر دوز دوم واکسن تقویت‌کننده
تزریق دوز دوم تقویت‌کننده اما برای بسیاری که واجد شرایط دریافت آن هستند، محل ابهام و سؤال است. اکثر کارشناسان موافق ایمن و اثربخش بودن دوزهای اضافی تقویت‌کننده، هستند و معتقدند افراد 65سال به بالا مبتلایان به نقص سیستم ایمنی در همه سنین از مزایای این دوز سود خواهند برد. جان مور، استاد میکروبیولوژی و ایمنولوژی در مرکز پزشکی ویل کورنل در این‌باره گفت: من فکر می‌کنم جایی که تناقص افکار وجود دارد مربوط به افراد سالم بالای 50سال است. مور تأکید کرد که او پزشک نیست و بنابراین نمی‌تواند توصیه‌های پزشکی کند اما معتقد است که افراد سالم 50ساله اگر بخواهند می‌توانند دوز دوم تقویت‌کننده را هم بگیرند ولی برای آنها اولویت و یا الزامی نیست.
به‌گفته سازمان غذا و داروی آمریکا، همه افراد 50سال به بالا می‌توانند دومین دوز واکسن تقویت‌کننده خود را از واکسن‌های mRNA فایزر و مدرنا بگیرند ولی درصورتی‌که، 4ماه از زمان تزریق دوز اول تقویت‌کننده آنها گذشته باشد.
افراد جوان‌تر(بالای 12سال برای واکسن فایزر و بالای 18سال برای واکسن مدرنا) همچنین در صورت داشتن شرایطی که موجب سرکوب سیستم ایمنی آنها می‌شود، می‌توانند دومین دوز تقویت‌کننده خود را دریافت کنند. شرایطی که موجب سرکوب سیستم ایمنی می‌شود، مربوط به افرادی است که تحت پیوند عضو جامد قرار گرفته‌اند و باید داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی دریافت کنند یا افرادی که به واسطه شرایطی خاص، سطحی متعادل از نقص ایمنی دارند.

آمار چه می‌گوید؟
سازمان غذا و دارو تأییدیه خود را براساس مطالعات انجام شده درباره دوز دوم تقویت‌کننده در چند کشور اروپایی، صادر کرده است. یکی از این مطالعات که اول فوریه روی سایت medRxiv منتشر شد، شامل داده‌های بیش از یک‌میلیون نفر بالای 60سال است که یک یا 2دوز از واکسن تقویت‌کننده خود را دریافت کرده بودند. اریک توپول استاد پزشکی مولکولی در مرکز تحقیقات اسکریپز کالیفرنیا گفت: زمان رهگیری این افراد بسیار کم و فقط 12روز بود اما نشان می‌داد که ابتلا به بیماری وخیم حدود 4برابر در افرادی که 2دوز تقویت‌کننده زده بودند، کمتر شد.
مطالعه دیگری که در سرزمین‌های اشغالی انجام شده است در تاریخ 24مارس در مرکز داده‌های نیچر منتشر شد. این مطالعه شامل داده‌های بیش از 560هزار نفر بالای 60سال بود که نشان می‌داد در میان افرادی که دومین دوز تقویت‌کننده خود را دریافت کرده بودند، در مقایسه با افرادی که فقط یک دوز تقویت‌کننده زده بودند، 78درصد کمتر مرگ‌ومیر رخ داده است.
اما اینکه محافظت حاصل از این دوز دوم تا چه حد باقی می‌ماند، هنوز جای سؤال است. توپول در پاسخ به این سوال گفت: کمبود در پایگاه دانش ما به عدم‌پیگیری برمی‌گردد. افراد حاضر در مطالعه باید حداکثر تا 40روز پیگیری شوند تا افزایش حفاظت در مقابل بیماری شدید، بستری شدن در بیمارستان و مرگ در آنها بررسی شود اما پیگیری با این مدت هنوز رخ نداده است ولی در کل به سازمان غذا و دارو، داده‌های در دسترس نشان می‌دهد که تقویت‌کننده دوم هیچ نگرانی قابل‌توجهی درباره ایمنی به‌دنبال ندارد.

چه افرادی باید هرچه سریع‌تر دوز دوم تقویت‌کننده بزنند؟
توپول در بلاگ خود نوشت: توصیه می‌شود که اگر 4 تا 6ماه از دوز اول تقویت‌کننده شما گذشته است و بالای 50سال سن دارید و توانستید عوارض دوز قبلی را به راحتی تحمل کنید و همچنین نگران زیرسویه BA.2 اومیکرون هستید، بهتر است دوز دوم تقویت‌کننده را بزنید. اما این اجباری نیست. بسیاری از افراد تمایلی به دریافت این دوز ندارند و با رعایت پروتکل‌ها منتظر هستند تا چرخش ویروس در محل زندگی آنها کم شود. با این حال توصیه می‌شود، افرادی که 3دوز واکسن زده‌اند و باز هم به اومیکرون مبتلا شده‌اند، به تزریق دوز دوم تقویت‌کننده بیشتر فکر کنند.