عشایر؛ قربانیان بازار گوشت

حمیده پازوکی -  خبرنگار

دامداران تولیدکننده دام سبک به ویژه در ‎فارس، کرمانشاه، خوزستان، کرمان و استان‌های واقع در زاگرس جنوبی هر سال به دلیل خشکسالی، نبود نهاده دامی، افزایش یا کاهش قیمت‌ها و به هم ریختن توازن عرضه و تقاضای محصولات دامی کشور دچار مشکل می‏شوند. در این شرایط منصور پوریان، رئیس شورای تامین دام کشور از وجود 4میلیون راس دام سبک از سال گذشته خبر می‎دهد و می‌‎گوید با زاد و ولد دام‎ها، این تعداد در ماه‌های آینده افزایش نیز خواهد داشت؛ مشکلی که به دلیل کم‌آبی و خشکسالی پیش آمده و موجب عرضه بیش از ظرفیت دام شده است.

افزایش قیمت؛ کاهش تقاضا
با اینکه در روزهای گذشته با گذر از تعطیلات نوروز قیمت گوشت قرمز در بازار افزایش پیدا کرده اما این موضوع موجب افزایش تقاضای این محصول نشده است. 
رئیس شورای تامین دام کشور درباره این موضوع می‎گوید: از هفته اول فروردین عرضه دام سبک از سوی دامداران فارس، کرمانشاه و خوزستان روند تصاعدی پیدا کرد و این افزایش عرضه تا پایان اردیبهشت ادامه خواهد داشت. 
منصور پوریان می‌افزاید: البته این افزایش عرضه به معنی کاهش قیمت گوشت نخواهد بود، زیرا در حال حاضر بازار در شرایط رکود تورمی قرار گرفته است. با گرم شدن هوا تقاضای مصرف‎کنندگان هم کاهش می‌یابد و این موضوع بر بازار داخلی تاثیر خواهد داشت. 
رئیس شورای تامین دام کشور که صادرات دام سبک را راه‌حل مشکل به وجود آمده می‎داند، اظهار می‌کند: در بازار داخلی قیمت دام سبک کیلویی 68هزار تومان و قیمت لاشه بره نر کشتاری کیلویی 130هزار تومان است، این تفاوت نشان می‌دهد بازار داخلی به نفع تولیدکنندگان دام سبک نیست. 

راه‌حل تأمین نهاده دامی است
با آنکه رئیس شورای تامین دام کشور آمار دقیقی از دام مازاد فعلی کشور ارائه می‏کند، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عشایری معتقد است آمار هنوز مشخص نیست و وضعیت باید به شکل دیگری پیگیری و حل شود. 
فضل خرم به همشهری می‌گوید: اگر نهاده‌های دامی را برای دامپروران تامین نکنیم، تولیدکننده مجبور خواهد شد بخشی از دام خود را عرضه کند تا بتواند نهاده‌ دامی گران‌قیمت را برای باقی دام‎های خود تهیه کند.
وی ادامه می‌دهد: با اینکه قیمت تمام‌شده گوشت بالاست اما دامدار به ناچار باید دام خود را با قیمت پایین‌تر بفروشد تا بتواند باقی بماند. این شرایط به نفع دامدار نیست، اما وضعیت او را وادار به چنین کاری می‌‎کند. دولت باید نهاده‌های دامی را برای دامداران تهیه کند تا دامدار با فروش اجباری متضرر نشود.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عشایری می‎افزاید: در حال حاضر موضوع دام مازاد به آن شکل که گفته شده، نیست و تا آنجا که می‎دانم در بعضی استان‌ها مثل ایلام تا حدی این مشکل وجود دارد. 
 
عشایر فارس، درگیر دام مازاد
فارس یکی از بزرگ‌ترین جمعیت‎های عشایری را در بین استان‌های کشور دارد؛ جمعیتی که حدود 3میلیون دام سبک در اختیار دارند و معیشت آنها پیوند مستقیم با این تولید دارد. معاون توسعه و امور زیربنایی سازمان امور عشایری فارس درباره وضعیت دام‎های مازاد این استان به همشهری می‌گوید: خشکسالی و افزایش قیمت نهاده‌های دامی موجب شده است عشایر استان با فروش دام خود به مشکل برخورند و در حال حاضر در استان دست‌کم 120هزار راس دام مازاد وجود دارد. 
جاوید حیاتی با بیان اینکه اسفند و فروردین امسال بارندگی کافی در استان اتفاق نیفتاد، اظهار می‌کند: وضعیت علوفه مراتع استان خوب نیست و علوفه دستی هم بسیار گران است، در این شرایط بسیاری از دامداران تمایل دارند دام خود را بفروشند تا بتوانند تعداد کمتری دام را مدیریت کنند. وی با بیان اینکه خریداری برای این دام‌ها وجود ندارد، می‌افزاید: در شرایط خشکسالی دولت باید بخشی از دام مازاد را با قیمت عادلانه خریداری و از سوی دیگر زمینه را برای صادرات دام فراهم کند. 
 
وضعیت در خوزستان معلوم نیست
خوزستان هم یکی از استان‎های مهم عشایری و تولیدکننده دام سبک کشور است. با این حال معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان مشکل دام سبک مازاد را یک مشکل وابسته به شرایط می‌داند و درباره آن به همشهری می‎گوید: دام سبک تابع فصل است و قاعدتا در فصل بهار که زاد و ولد می‌کنند ممکن است مشکل دام مازاد هم وجود داشته باشد. عبدالامیر نیرومند با بیان اینکه در حال حاضر رقم دقیقی از دام مازاد استان در دست نیست، ادامه می‎دهد: باید منتظر باشیم تا زاد و ولد دام‌ها اتفاق افتد، وزن گیری انجام شود و در اردیبهشت و خرداد به رقم مشخص دام مازاد استان برسیم. وی با اشاره به اینکه وضعیت مراتع و نهاده‌های دامی هم بر این شرایط موثر است، می‌افزاید: این موضوع نیاز به بررسی دارد.

   مشکل دام مازاد در وضعیتی که نهاده‌های دامی کمیاب و گران و  قیمت دام اندک و گوشت در بازار گران است، مسائل عشایر را پیچیده‌تر کرده. اینکه تامین نهاده دامی راه‌حل است یا اجازه برای صادرات، مسئله اصلی نیست و درنهایت باید راهی پیش پای عشایر گذاشته شود تا در این بازار نامتعادل متضرر نشوند و در سوی دیگر مردم که خرید گوشت را تا 50درصد کاهش داده‌اند بتوانند سهمی از بازار گران گوشت در اختیار داشته باشند.