ابوالفضل بهراد، عضو سازمان نظام پرستاری
ویروس اومیکرون نوع جدید و جهش‌یافته‌ای از ویروس کروناست که نخستین‌بار در اواسط نوامبر سال۲۰۲۱ در آفریقای جنوبی کشف و گزارش شد. اعتقاد بر این است که در این گونه جدید از ویروس، جهش‌های زیادی رخ داده و این جهش‌ها می‌تواند باعث شود تا دستگاه ایمنی (یعنی آنتی‌بادی‌های ساخته‌شده بعد از واکسیناسیون یا عفونت قبلی) ویروس را کمتر از قبل تشخیص دهد و خطر عفونت مجدد با اومیکرون افزایش پیدا کند. در بیماری کووید-۱۹ بسیاری از افراد، در ابتدای بیماری، کم‌علامت یا بی‌علامت هستند اما می‌توانند ناقل بیماری باشند، این توانایی خاص کووید-۱۹ در جهش اومیکرون بیشتر از سویه‌های قبلی شده است. در بیماران علامت‌دار هم طیف گسترده‌ای از علایم تنفسی و غیرتنفسی می‌تواند آغازگر بیماری باشد و علایم شبه‌سرماخوردگی ازجمله سردرد، آبریزش بینی، خستگی و گلودرد هم شایع‌ترین آنهاست. شروع بیماری در برخی بیماران هم می‌تواند با هر کدام از علایم غیرتنفسی مانند سرگیجه، ضعف و بی‌حالی، اسهال، تهوع و استفراغ همراه باشد.
دوره کمون بیماری چند روز است؟
دوره نهفتگی (کمون) کرونا با سویه اومیکرون در مقایسه با انواع قبلی سویه‌ها کوتاه‌تر شده و افراد بعد از ورود ویروس، در زمان کوتاه‌تری به مرحله واگیری و علامت‌دار شدن می‌رسند. بیماران هم از ۴۸ساعت قبل از شروع علایم بیماری می‌توانند انتقال‌دهنده ویروس به دیگران باشند. به‌طور معمول این انتقال‌دهندگی از ۱۰ تا ۱۴روز بعد از شروع علایم می‌تواند ادامه پیدا کند و در برخی بیماران به‌ویژه کسانی که به بیماری شدید و عوارض ریوی دچار شده‌اند تا 3هفته و بیشتر هم ممکن است ادامه داشته باشد.
شدت بیماری اومیکرون در مقایسه با انواع قبلی چگونه است؟
یکی از تفاوت‌های سویه اومیکرون با انواع قبلی سویه‌ها از نظر شدت بیماری است؛ یعنی میزان اثرگذاری ویروس بر بدن فرد مبتلا و درگیری اندام‌هایی نظیر ریه و دستگاه گوارش. اگر‌چه علایم اومیکرون با انواع قبلی تفاوت چندانی ندارد، اما داده‌ها نشان می‌دهد شدت بیماری در مبتلایان به اومیکرون تاحدی خفیف‌تر از مبتلایان به انواع قبلی است اما باید توجه داشت که در برخی افراد (عموما افراد واکسن‌نزده) می‌تواند به عوارض ریوی (ذات‌الریه)، قلبی، مغزی، انعقادی، غدد، بیماری‌های خودایمنی شدید و بستری در بخش مراقبت‌های ویژه منجر و حتی سبب مرگ شود. حال این سؤال مطرح است که آیا افراد مبتلا به کرونا در گذشته، باز هم به اومیکرون مبتلا می‌شوند که پاسخ آن مثبت است. مردم انتظار دارند که بعد از ابتلا به کرونا دارای ایمنی مادام‌العمر شوند اما در برخی افراد فقط یک ایمنی کوتاه‌مدت ایجاد می‌شود و برخی هم اصلا ایمنی پس از ابتلا نخواهند داشت. این در حالی است که قدرت بیماری‌زایی اومیکرون به‌طور کلی در مقایسه با انواع قبلی به‌ویژه دلتا تا حدی کمتر است اما سرعت انتقال بالاتر آن و قدرت ابتلای مجدد افراد، احتمال درگیری گروه سنی پایین و افرادی که واکسن نزده‌اند، باعث می‌شود تعداد زیادی افراد را در مدت زمان کمتری مبتلا کند و در نتیجه اشغال تخت بیمارستان‌ها و تعداد موارد فوت می‌تواند به‌صورت انفجاری افزایش داشته باشد.
در صورت ابتلا به اومیکرون چه اقداماتی باید انجام شود؟
پس از ابتلا به اومیکرون و پیدایش علایم شبیه سرماخوردگی در روزهای اول ویروس در بینی و گلو وجود دارد و هنوز وارد ریه نشده بنابراین نیاز به انجام سی‌تی‌اسکن ریه در ۵روز اول نیست. ویروس اومیکرون هم ضرورتی برای تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها مانند آزیترومایسین و داکسی‌سایکلین ندارد و آنتی‌بیوتیک اضافی می‌تواند عوارض گوارشی و پوستی بیشتری را به بیمار تحمیل کند. در ۵روز اول توصیه می‌شود بیمار به اندازه کافی استراحت کرده و مایعات فراوان مانند آب، آبمیوه و سوپ، مصرف کند. گرم و مرطوب نگه‌داشتن هوای منزل هم مطلوب است. در این مرحله برای کاهش التهاب و درد (سردرد، بدن درد و درد عضلانی) از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن هم می‌توان استفاده کرد. البته خوددرمانی با داروهای نیازمند نسخه مانند کورتون و یا افراط در مصرف دمنوش‌های گیاهی بدون نظارت پزشک می‌تواند به تشدید بیماری منجر شود. در ۵روز دوم بیماری، به‌طور کلی انتظار می‌رود وضعیت بیمار روز‌به‌روز بهتر شود و تب و ضعف بدنی برطرف شود، اما در برخی افراد ممکن است در ۵روز دوم ویروس وارد ریه‌ها شود و ایجاد ذات‌الریه کند. بیمار در این وضعیت به ویزیت پزشک و درمان‌های تخصصی نیاز خواهد داشت. بنابراین درصورت کاهش میزان اکسیژن خون به کمتر از ۹۴درصد، داشتن علایم هشدار بعد از روز ۵بیماری مانند تب، ضعف و بی‌حالی شدید، تشدید سرفه، تند‌شدن نبض، خلط خونی، سرگیجه، کاهش هوشیاری، تنگی نفس، درد قفسه سینه، سردرد شدید، بثورات پوستی و افت فشار خون ضرورت دارد که بیمار به پزشک مراجعه کند.
یکی از راه‌های مهم پیشگیری از ابتلا به اومیکرون شدید، تکمیل دوره واکسیناسیون (تزریق 3نوبت واکسن) است. هر‌چند که واکسن‌ها در برابر انواع قبل از اومیکرون عملکرد بسیار خوبی داشتند و در برابر اومیکرون نیز همچنان عملکرد قابل‌قبولی دارند اما نکته مهم آن است که واکسیناسیون فرد کامل و به‌موقع انجام شود.
نکته‌هایی درباره «اومیکرون»
در همینه زمینه :
