نوروز پس از اسلام

محمدرضا درویشی در بحث تاریخی نوروزخوانی می‌آورد: «جشن نوروز در ایران پس از اسلام و در دوره خلفای اموی تا حدی از رونق افتاد و محدود شد اما از دوره خلفای عباسی با نفوذ خانواده‌های ایرانی در دستگاه خلافت، بسیاری از سنت‌های ایرانیان - ازجمله نوروز- رواجی مجدد یافت.
جشن سال نو یک آیین است. نمایشی است از آفرینش طبیعت و انسان. تجدید خاطره‌ای است از باورها و اعتقادات کهن و حوادث مهم زندگی یک ملت. ایرانیان همیشه مشوق شادی، جشن و سرور و ستایش پاکی‌ها و نیایش به مظهر خوبی‌ها بوده‌اند. به همین اعتبار در مطالعه سنت‌های قدیم ایرانیان درمی‌یابیم که در گذشته جشن‌های فراوانی برگزار می‌شده که امروزه به غیراز یکی دو جشن نام بسیاری از آنها نیز فراموش شده است. کثرت جشن‌ها هم به‌دلیل یادآوری وقایع مهم زندگانی معنوی و باورهای دینی بوده است و هم امکانی برای نزدیکی بیشتر انسان‌ها برای مقابله با سختی‌ها و نیروهای شر... .» در دایره‌المعارف مصاحب هم آمده است: «دربارهای نخستین خلفای اسلام به نوروز اعتنایی نداشتند ولی بعدها خلفای اموی برای افزودن بر درآمد خود، هدایای نوروز را از نو معمول داشتند و هدیه‌ای در نوروز بر مردم تحمیل می‌کردند که در زمان معاویه مقدار آن پنج تا ده میلیون درهم بالغ می‌شد. امرای ایشان برای جلب منافع خود مردم را به اهدای تُحَف دعوت می‌کردند. نخستین کسی که در اسلام هدایای نوروز و مهرگان را رواج داد حجاج ابن یوسف بود.»