دیپلماسی
فرافکنی غربی‌ها در خط پایان مذاکرات وین
با وجود پیشرفت‌های به‌دست آمده در وین، بیانیه تروئیکای اروپایی و آمریکا در نشست فصلی شورای‌حکام نشان می‌دهد غربی‌ها همچنان از اراده کافی برای دستیابی به «توافق مثبت» برخوردار نیستند
اگرچه در روزهای اخیر طرف‌های مذاکره‌کننده در وین بر این نکته تأکید کرده‌اند که مذاکرات تقریبا به خط پایان رسیده و همه‌چیز برای دستیابی به توافق آماده‌است، اما شواهد موجود نشان می‌دهد با وجود حصول پیشرفت‌های قابل‌توجه، برخی موضوع‌های حل‌نشده همچنان باقی است؛ گره‌هایی که تنها با اتخاذ تصمیم‌های سیاسی لازم ازسوی طرف‌های غربی و به‌ویژه آمریکا گشوده می‌شود.
به‌گزارش همشهری، این درحالی‌است که علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در گفت‌وگوهای هسته‌ای که برای مشورت با مقام‌های ارشد کشورمان به تهران آمده بود، صبح دیروز برای ادامه مذاکرات به وین بازگشت تا طرفین با ادامه رایزنی‌ها درباره موضوع‌های باقی‌مانده، تصمیم بگیرند.
در چنین شرایطی روایت منابع مطلع حکایت از آن دارد که گفت‌وگوهای وین همچنان معطل تصمیم و پاسخ آمریکاست و واشنگتن برخلاف فرافکنی روزهای اخیر، باید هرچه سریع‌تر تکلیف خود را با مذاکرات مشخص کند. بر این اساس گفته می‌شود گفتوگوها در هتل کوبورگ به‌دلیل ابتکارعمل‌‌‌ها و حسن‌نیت ایران طی چند هفته گذشته، از پیشرفت‌های قابل‌توجهی برخوردار بوده‌است؛ موضوعی که توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روزهای اخیر برای ترسیم نقشه‌راه مشترک به‌منظور رفع موضوع‌های باقی‌مانده، شاهدی بر این مدعاست.
شواهد موجود نشان می‌دهد تیم آمریکایی با کندی در تصمیمگیری سیاسی، روند دستیابی به یک توافق خوب را معطل کرده و مذاکره‌کنندگان این کشور در وین نیز همچنان در انتظار دریافت دستورالعمل‌های لازم پیرامون موضوع‌های باقی‌مانده هستند.
حسن‌نیت غربی‌ها، شرط موفقیت در مذاکرات
تعلل طرف‌های غربی و به‌ویژه آمریکایی‌ها برای تصمیمگیری درباره موضوع‌های باقی‌مانده درحالی است که آنها در روزهای اخیر تلاش کرده‌اند با فضاسازی رسانه‌ای، درخواست تضمین ازسوی روسیه را به‌عنوان مانعی برای به نتیجه‌رسیدن گفتوگوها در وین جلوه دهند؛ رویکردی که به‌نظر می‌رسد چندان با موفقیت همراه نبوده‌است و اکنون همچنان توپ تصمیمگیری درباره احیای برجام در زمین آمریکاست.
همه اینها درحالی‌است که مباحث مطرح‌شده در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی نیز حکایت از این دارد که جمهوری‌اسلامی ایران در توافق با آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی گام‌های اعتمادساز کافی را برای رفع اختلاف‌های موجود برداشته‌است و اکنون نوبت به طرف‌های غربی رسیده تا ابتکارعمل خود را در این زمینه نشان دهند.
درچنین شرایطی هم بود که سرپرست نمایندگی دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین در سخنرانی خود در نشست شورای حکام با موضوع «راستی‌آزمایی و نظارت بر اجرای برجام در جمهوری اسلامی ایران» تأکید کرد درصورتی‌که آمریکا و سایر اعضای برجام در مذاکرات حسن‌نیت خود را نشان دهند و تصمیم‌های سیاسی لازم و درستی را برای رفع سریع تحریم‌های ظالمانه و غیرانسانی اتخاذ کنند، جمع‌بندی موفقیت‌آمیز مذاکرات دور از دسترس نیست.
محمدرضا غائبی همچنین با اشاره به محرومیت ایران از حقوق مشروع خود ذیل برجام به واسطه خروج آمریکا و اعمال سیاست رسوای «فشار حداکثری» از سوی این کشور، عنوان کرد که تروئیکای اروپایی و همچنین اتحادیه اروپا در اجرای تعهدهای خود و جبران نقض آشکار قطعنامه۲۲۳۱ از سوی ایالات متحده، برای ایران چاره‌ای جز توسل به تنها راه‌حل موجود، یعنی توقف اجرای تعهدهای متقابل که به‌صراحت در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام مجاز شمرده شده‌است، باقی نگذاشت.
وی به این نکته هم اشاره کرد که جمهوری‌اسلامی ایران همواره اعلام کرده درصورتی‌که طرف‌های دیگر به اجرای کامل و قابل راستی‌آزمایی تعهدهای خود در چارچوب برجام بازگردند، اقدام‌های جبرانی خود را برمی‌گرداند؛ «با این‌حال، آژانس براساس موافقتنامه پادمان، به تأسیسات هسته‌ای ایران دسترسی منظم دارد و گزارش‌های مدیرکل، جلوه بارزی از سطح بی‌سابقه شفافیت در برنامه و فعالیت‌های هسته‌ای ایران است.»
عزم ایران؛ ادامه فضاسازی‌های آمریکا
ازسوی دیگر میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در جلسه شورای حکام، بر عزم جدی ایران برای توافق در مذاکرات هسته‌ای تأکید و در بیانیه کشورش در این زمینه تصریح کرد که جدیدترین گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد ایران طی ماه‌های گذشته در زمینه گسترش فعالیت‌های هسته‌ای خودش خویشتنداری نشان داده‌است؛ موضوعی که عزم جدی تهران برای توافق جهت احیای برجام را نشان می‌دهد.
این در شرایطی است که به‌نظر می‌رسد آمریکایی‌ها درمسیر فضاسازی علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان گام برمی‌دارند. با توجه به همین رویکرد هم بود که معاون نمایندگی آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی در وین با انتشار بیانیه‌ای، راستی‌آزمایی و نظارت آژانس را مبنای اجرای کامل برجام دانست.
این بیانیه با رویکردی فرافکنانه، مدعی شد «درحالی‌که مذاکرات برای احیای برجام ادامه دارد، ایران همچنان به گسترش فعالیت‌های هسته‌ای خود، ازجمله نصب ظرفیت بیشتر غنی‌سازی، استقرار سانتریفیوژهای پیشرفته و انباشت اورانیوم غنی‌شده بسیار فراتر از محدودیت‌های برجام، ادامه می‌دهد.»
این ادعا درحالی مطرح می‌شود که گزارش جدید دفتر مدیر اطلاعات ملی آمریکا درباره «ارزیابی سالانه تهدیدها برای سال۲۰۲۲» نشان می‌دهد برخلاف همه لفاظی‌ها، «براساس ارزیابی‌های واشنگتن، تهران فعالیت‌های تولید سلاح هسته‌ای انجام نمی‌دهد.» در این گزارش تأکید شده‌است که ایران درحال‌حاضر مشغول انجام اقدام‌های لازم و اساسی برای تولید سلاح هسته‌ای نیست.
موضع دوپهلوی تروئیکای اروپایی
با وجود موضع مبهم آمریکا در نشست شورای حکام، 3کشور اروپایی حاضر در مذاکرات (انگلیس، فرانسه و آلمان) در بیانیه‌ای مشترک در جلسه شورای حکام مدعی شدند طرف‌های حاضر در گفت‌وگوهای هسته‌ای وین به نهایی‌کردن توافق در مذاکرات جاری بسیار نزدیک هستند.
دراین بیانیه بدون اشاره به ضرورت انجام اقدام‌های لازم ازسوی طرف‌های غربی برای احیای برجام عنوان شده‌است که «ما با نگرانی خاطرنشان می‌کنیم که از زمان آخرین نشست شورای حکام در ماه نوامبر ایران پیشبرد برنامه هسته‌ای‌اش را از طریق توسعه ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود و انجام‌دادن فعالیت‌‌هایی که باعث ایجاد دانش دائمی و برگشت‌ناپذیر می‌شود، ادامه داده است.»
در ادامه این بیانیه آمده‌است: «میزان پیشرفت در برنامه هسته‌ای ایران به‌معنای آن است که این توافق نمی‌تواند برای مدت نامعلوم روی میز باشد. پنجره فرصت رو به اتمام است. ما از همه طرف‌ها می‌خواهیم همین حالا تصمیم‌های لازم را برای جمع‌بندی این توافق اتخاذ کنند و از روسیه هم می‌خواهیم شرایط جدید برای خاتمه‌بخشیدن به توافق اضافه نکند.» همچنین در بیانیه تروئیکای اروپایی از ایران خواسته شده «از انجام هر اقدام تنش‌زای جدید خودداری کند» و «با روش‌های زیر برای برداشتن گام‌هایی جهت اجرای مجدد برجام آماده شود: اول، متوقف‌کردن تولید اورانیوم با غنای بالا و هرگونه غنی‌سازی بالای محدودیت‌های برجام. دوم، آماده‌شدن برای انهدام ذخایر اورانیوم غنی‌شده‌ای که فراتر از محدودیت‌های برجام هستند. سوم، بازگرداندن ظرفیت‌های غنی‌سازی و تحقیق و توسعه به محدودیت‌های مورد توافق. چهارم، متوقف‌کردن همه فعالیت‌های مرتبط با تولید اورانیوم فلزی و پنجم، احیای کامل شفافیت‌ها و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی.»
مکث
واکنش کاخ سفید به درخواست تضمین ایران
سخنگوی کاخ‌سفید در پاسخ به سؤالی درباره تضمین‌خواهی ایران از آمریکا برای عدم‌ترک دوباره توافق درصورت بازگشت به آن، ابراز امیدواری کرد دولت‌های بعدی آمریکا، چه دمکرات و چه جمهوریخواه، به تأثیر «مهلک» خروج از توافق پی ببرند. جن ساکی افزود: اگر به چیزهایی که در چند سال اخیر رخ داده نگاه کنید، می‌بینید توافق هسته‌ای در اصل در دولت اوباما- بایدن تأیید و پیش برده شد. وقتی رئیس‌جمهور قبلی، از توافق خارج شد، شاهد تأثیر مهلکش بودیم، ازجمله فقدان اشراف به برنامه هسته‌ای ایران؛ آنها پیشرفت زیادی به سمت دستیابی به یک سلاح هسته‌ای داشته‌اند. وی ادامه داد: باید امیدوار باشیم همه دمکرات‌ها و جمهوریخواهان پی ببرند این اقدام چه اشتباهی بوده‌است و اگر ما به توافق بازگردیم، چیزی که به آن نزدیکیم، اگرچه همیشه جزئیات آخری وجود دارند که باید رویشان کار کنیم، پیامی که به جهان می‌فرستیم این خواهد بود که این اقدام نه‌تنها دربرگیرنده منافع جهانی است، بلکه در راستای منافع ملی آمریکاست، فارغ از اینکه چه‌کسی در کاخ سفید باشد.
در همینه زمینه :
