رونق پرده‌ها، پرواز گیشه‌ها

یاور یگانه- روزنامه‌نگار

پرفروش‌ترین‌ها همیشه با خود وسوسه و افتخاری به همراه دارند؛ وسوسه برای کسانی که از قافله عقب مانده‌اند و در فروش بزرگ نقشی نداشته‌اند و در نتیجه از همه‌جا بی‌خبرند و تحت فشارند که خود را زودتر به خیل خریداران برسانند و افتخار هم برای سازندگان و صاحبان محصولی که پرفروش بوده و دل‌ها را برده و چشم‌ها را خیره کرده و هم برای کسانی که در فروش آن محصول نقش داشته‌اند. فقط تفاوت در این است که تولیدکنندگان جیب‌شان پر از پول شده و اعتبار و شوکت و شهرتی به هم زده‌اند و مصرف‌کنندگان در سرخوشی ناشی از مصرف گیج‌ومنگ‎اند و در میانه این فروش بزرگ به ندرت به کیفیت اهمیت می‌دهند. با اینکه همیشه افسانه‌هایی درباره والاتر بودن ارزش پول از هنر در افواه وجود دارد و شخصیت‌های مشهور و رسانه‌ها نیز با تبلیغ درباره منزلت هنرمند و هنری که به او الهام شده به این افسانه‌ها و اسطوره‌ها دامن می‌زنند اما هرگز نباید از یاد برد که هنر هم مثل هر کالای دیگری دارای بازاری است که در آن رقم‌ها حرف اول را می‌زنند. در سینما نیز که این روزها بیش از همیشه وجه صنعتی‌اش خودنمایی می‌کند و فروش فیلم‌ها از کیفیت‌شان به‌مراتب مهم‌تر است، موفقیت تجاری فیلم‌ها بر کل این صنعت سایه انداخته است. فروش یک فیلم مثل راداری است که مسیر حرکت سایر فیلم‌ها را نیز تعیین می‌کند. اگر فیلمی پا به وادی پر سودی بگذارد و موفق شود گیشه را به تسخیر خود درآورد، قطار سینما به‌دنبال آن به حرکت درمی‌آید. همچون جویندگان طلا که با شنیدن خبر پیدا شدن طلا در سرزمینی به‌سوی آن گسیل می‌شوند، کمپانی‌های فیلمسازی و تهیه‌کنندگان سینما نیز عادت دارند پا جای پای فیلم موفق قبلی خودشان یا سایر کمپانی‌ها و تهیه‌کنندگان بگذارند. در سینمای ایران نیز تقریبا وضع بر همین منوال است و معادلات اقتصادی در تعیین جهت حرکت کلی سینما نقش دارد. البته به‌دلیل نقش پررنگ دولت در حوزه سینما، جز مناسبات مالی دلایل دیگری نیز برای پرفروش شدن فیلم‌ها می‌توان یافت. با نگاهی به پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران در طول دهه‌های گذشته می‌توان دلیل محبوب شدن یک ژانر یا حتی یک بازیگر را دریافت. قیمت بلیت یکی از عوامل مؤثر در پرفروش شدن فیلم‌هاست. از آنجا که قیمت بلیت سینما هر سال روند افزایشی داشته، طبیعی است که فیلمی در دهه90 با تماشاگرِ به‌مراتب کمتر از فیلمی در دهه 60، در فهرست پرفروش‌ها جای می‌گیرد. چنانچه اخباری که درباره افزایش قیمت بلیت سینماها در نوروز 1401می‌رسد، صحت داشته باشد، تعیین‎کنندگان این قیمت دست به ریسک بسیار بزرگی زده‌اند. درحالی‌که معاش مردم در چند سال اخیر با مشکلاتی عمده‌ای مواجه بوده و تورم افسارگسیخته حتی به گروهی از مردم اجازه تهیه نیازهای ضروری‌شان را نمی‌دهد، افزایش قیمت بلیت می‎تواند ضربه سنگینی بر سینمای ایران باشد. شاید هم این ریسک جواب دهد و سینمای ایران بتواند ضرر و زیان‌های سال‌های کرونا را با افزایش
 30 درصدی نرخ بلیت جبران کند. در ادامه فهرست پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران از سال 1364به این سو می‌بینید. بر سر صحت و سقم آمارهای مربوط به پیش از سال1364 توافقی وجود ندارد و از سال1364 به بعد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با انتشار سالنامه‌های آماری فیلم و سینما، اطلاعات قابل استنادی در این زمینه گرد آورده است.