بدقولی خودروسازان در افزایش تولید

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

در شرایطی که قرار بود برای ایجاد تعادل در قیمت خودرو، تیراژ تولید افزایش یابد آمارها نشان می‌دهد مجموع تیراژ تولید خودرو در بهمن ماه امسال یک‌چهارم کاهش یافته، حتی تیراژ تولید در سایپا و پارس خودرو 50درصد افت کرده است؛ این شاید پاسخی به پرسش مهم روزهای اخیر فعالان بازار باشد که چرا از 2هفته پیش تاکنون قیمت خودرو دوباره به صعود تمایل پیدا کرده است.
به گزارش همشهری، تحلیل‌های زیادی درباره دلایل رشد قیمت خودرو در 3سال گذشته ارائه می‌شود که بیشتر شبیه افسانه است زیرا این تحلیل‌ها عمدتا به عواملی اشاره می‌کنند که بر مکانیسم‌های اقتصادی و ساختار‌های بازار منطبق نیست.درچنین شرایطی اغلب اقتصاددانان بر این باورند که عامل اصلی رشد قیمت خودرو کاهش عرضه است که جریان عرضه و تقاضا را با چالش مواجه کرده و به تشکیل صف‌های مجازی سنگین برای خرید خودرو منجر شده که مردم از آن با نام لاتاری خودروسازان یاد می‌کنند.
طبق آمارهای موجود در جریان تازه‌ترین قرعه‌کشی ایران‌خودرو که 23بهمن ماه برگزار شد 5میلیون و 82هزار نفر فقط برای خرید 8هزار خودرو و 800هزار نفر برای خرید 18هزار خودروی سایپا ثبت نام کردند. طبق نظر کارشناسان چنانچه عرضه خودرو با تقاضای بازار متناسب باشد و قیمت‌ها نیز به‌صورت واقعی تعیین شود هم از تعداد متقاضیان کاسته خواهد شد و هم قیمت‌ها به تعادل خواهد رسید. نکته اصلی اما اینجاست که از سال آخر فعالیت دولت دوازدهم تاکنون قرار است تولید خودرو افزایش یابد، اما آمار‌ها نشان می‌دهد حجم تولید خودرو در همان سطوح سال قبل است.
طبق آمار پردازش شده در همشهری، از ابتدای امسال تاکنون 862هزار دستگاه خودرو تولید شده که این میزان در مقایسه با 11ماه سال قبل فقط 1.4درصد رشد نشان می‌دهد، درحالی‌که به زعم برخی کارشناسان حجم تقاضای واقعی برای خرید خودرو هم‌اکنون از یک میلیون دستگاه در اواسط دهه 90به بیش از 1.5تا 2میلیون دستگاه رسیده است در نتیجه برای پر کردن شکاف میان عرضه و تقاضا و تثبیت قیمت خودرو باید حجم عرضه‌ها افزایش یابد اما حجم تولید و فروش نه فقط رشد چندانی نداشته بلکه بهمن ماه حتی با کاهش شدید هم مواجه شده است.

کاهش 24درصدی تولید
تازه‌ترین آمارها از میزان تولید و فروش شرکت‌های خودرو‌ساز نشان می‌دهد در این ماه جمعا 71هزارو 495دستگاه خودرو در ایران خودرو، سایپا، پارس‌خودرو و زامیاد تولید شده که این میزان 23هزارو 121دستگاه یعنی رقمی در حدود 24.4درصد نسبت به دی ماه کاهش داشته است. نکته حائز اهمیت این است که تیراژ تولید سایپا نسبت به ماه قبل 43.6درصد و تیراژ تولید پارس‌خودرو، که از شرکت‌های زیر مجموعه سایپا محسوب می‌شود، 47.2درصد کاهش داشته است. این اطلاعات نشان می‌دهد حجم تولید سایپا در بهمن ماه امسال 11هزار دستگاه کاهش یافته است.شرکت ایران‌خودرو نیز در بهمن ماه با کاهش 13درصدی تولید مواجه بوده و تعداد خودرو‌هایی که در این ماه تولید کرده نسبت به ماه قبل 7هزار و 262دستگاه کمتر بوده است. هنوز مشخص نیست دلایل این کاهش تولید در صنعت خودرو یکباره در بهمن ماه چیست درحالی‌که در ماه‌های پایانی سال روند تولید باید با افزایش مواجه شود.

کاهش فروش
با وجود آنکه هنوز به‌طور دقیق دلایل کاهش تولید خودروسازان در بهمن ماه مشخص نشده اما آمارها نشان می‌دهد به موازات کاهش تولید، سیاست کاهش فروش نیز در شرکت‌های خودرو‌ساز در دستور کار قرار گرفته است. طبق اطلاعات موجود تعداد خودرو‌هایی که ایران‌خودرو در بهمن‌ماه فروخته 23هزارو 620دستگاه یعنی 43درصد کمتر از دی‌ماه بوده است. سایپا نیز همین سیاست را دنبال کرده است، جمع کل فروش این شرکت در بهمن‌ماه نسبت به دی‌ماه با کاهش 39درصدی به 25هزارو414دستگاه رسیده که نشان می‌دهد تعداد فروش این شرکت نسبت به دی‌ماه 16هزارو 248دستگاه کمتر بوده است.
اوضاع در پارس‌خودرو حتی بدتر است جمع کل خودرو‌های فروخته شده در این شرکت در بهمن‌ماه امسال 59.2درصد افت کرده است که نشان می‌دهد جمع فروش پارس‌خودرو در بهمن ماه امسال 7هزارو 322دستگاه نزول کرده است. افت سنگین تولید و فروش خودرو در شرایطی اتفاق افتاده که وزارت صنعت قول داده به‌زودی از برنامه تحول صنعت خودرو رونمایی کند. هنوز مشخص نیست این طرح شامل چه مواردی است اما به‌نظر می‌رسد اگر در این طرح به موضوع اصلاح ساختار مالکیت خودروسازان و نحوه قیمت‌گذاری توجه نشده باشد، طرح با موفقیت درخوری مواجه نخواهد شد.