اوکراین؛ موضوع داغ مونیخ

غرب مدت‌هاست شمارش معکوس برای آغاز حمله سراسری روسیه به اوکراین را شروع کرده و با زنده نگه‌داشتن و دمیدن به این بحران، اتحادی امنیتی در دو سوی اطلس بین اروپا و آمریکا ایجاد کرده است؛ در چنین شرایطی، طبیعی است که محور اصلی کنفرانس امنیتی مونیخ هم بحران اوکراین باشد.
به گزارش رویترز، این کنفرانس، بعد از آنکه 2سال تحت‌تأثیر همه‌گیری کرونا قرار داشت، با حضور رهبران سیاسی و امنیتی دنیا شروع شده و به محلی برای تبادل آرای متحدان غربی برای مقابله و مهار روسیه تبدیل شده است. ولودیمیر زلینسکی رئیس‌جمهور اوکراین، کاملا هریس معاون رئیس‌جمهور آمریکا و ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو ازجمله سخنرانان اصلی این اجلاس سه‌روزه هستند که دیروز در هتل مجلل باریشرهوف در مونیخ آغاز به‌کار کرد.
هفته گذشته، کرملین اعلام کرد که مسکو، برخلاف سال‌های گذشته، هیچ هیأتی را به این کنفرانس اعزام نخواهد کرد. این تصمیم روسیه، نشانه‌ای از دورشدن مسکو از غرب است. حضور مسکو در این کنفرانس، سنتی است که حتی در اوج درگیری‌های شرق و غرب هم حفظ شده بود و مسکو چه در اوج انقلاب اوکراین و چه در دوران ضمیمه‌کردن شبه‌جزیره کریمه به خاک خود، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه را به مونیخ فرستاده بود. ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفته است که این کنفرانس، بیشتر به سمت غرب متمایل شده و فراگیری و بی‌طرفی خود را از دست داده است. از نظر برخی کارشناسان، غیبت روسیه در این کنفرانس، به این معناست که مسکو علاقه چندانی به بحث گذاشتن نظرات امنیتی خود درباره اروپا ندارد.
غیبت مسکو، فرصت غرب و روسیه برای تلاش دیپلماتیک برای حل بحران اوکراین را از دو طرف می‌گیرد. جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، همین پنجشنبه ‌گفته که همه‌‌چیز نشان می‌دهد روسیه برای حمله به اوکراین در روزهای آینده آماده می‌شود. او بعد از تبادل آتش بین جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه و ارتش اوکراین، این صحبت‌ها را مطرح کرد. غرب هفته‌هاست می‌گوید که روسیه خود را برای حمله به همسایه شرقی خود آماده می‌کند. مسکو اما این ادعا را رد می‌کند. روسیه بیش از 100هزار نیروی نظامی را پشت مرزهای اوکراین مستقر کرده است. با این حال در روزهای اخیر، وزارت دفاع روسیه از بازگشت یگان‌های زرهی و دیگر نیروهای نظامی به پادگان‌های خود بعد از مانورهای سراسری خبر داده است. غرب گفته که با وجود این ادعاها، خطر حمله، رفع نشده است. بحران اوکراین البته تنها مسئله‌ای نیست که در این کنفرانس به آن پرداخته می‌شود و مسئله امنیت در منطقه ساحل در آفریقا و همینطور توافق هسته‌ای ایران هم از دیگر بحث‌های اصلی این کنفرانس است.
هر دو مسئله در هفته‌های اخیر به اوج رسیده است؛ در آفریقا، خروج نیروهای فرانسوی از مالی بعد از یک دهه مبارزه با گروه‌های وابسته به القاعده، تحولی بزرگ به‌شمار می‌رود و گزارش‌های تأییدنشده ازنزدیک شدن ایران و طرف مقابل در مذاکرات هسته‌ای به توافق، توجه‌های زیادی را به‌خود جلب کرده است.
ولفگانگ ایشینگر، رئیس کنفرانس به خبرنگاران گفته که کنفرانس در سال‌های اخیر به‌صورت همزمان درگیر این تعداد مسائل مهم و جدی نبوده است.
کنفرانس دیروز پشت درهای بسته با مراسم صبحانه شروع شد اما بعد از ظهر به وقت محلی با سخنرانی‌های آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل، آنالنا بائربوک و آنتونی بلینکن وزرای خارجه آلمان و آمریکا رسما شروع به‌کار کرد. قرار است پنل‌هایی هم درباره مسائل مهمی از جمله ارز دیجیتال، تغییرات اقلیمی و همه‌گیری کرونا برگزار شود. همچنین برای اولین‌بار بعد از سال‌ها، مسئله افغانستان دیگر از موضوعات اصلی نیست. اینطور به‌نظر می‌رسد که کشورهای غربی نمی‌خواهند بعد از فاجعه خروج نیروهای نظامی‌شان از افغانستان، در اینجا موضوعی برای اختلاف نظر و شکاف داشته باشند. حاشیه این کنفرانس هم البته شاهد برخی رویدادها و جلسات بسیار مهم خواهد بود؛ ازجمله نشست وزرای خارجه گروه7 که قرار است بحران اوکراین در آن به بحث گذاشته شود. این آخرین کنفرانسی است که ایشینگر در آن حضور خواهد داشت. بعد از 14سال حضور او در این کنفرانس، حالا ریاست کنفرانس مونیخ به کریستف هویسگن، مشاور سیاست خارجی و امنیتی آنگلا مرکل صدراعظم پیشین آلمان خواهد رسید. کارشناسان می‌گویند حضور او، نشانه‌ای از تداوم اثر عمیق دوران مرکل بر سیاست‌های آلمان است. کنفرانس امسال، همچنین محلی است تا دولت تازه آلمان، دیدگاه‌های خود را از نزدیک به گوش رهبران دنیا برساند. آلمان بعد از 16سال، دولت جدیدی دارد و اولاف شولتز صدراعظم جدید و تیمش، در حالی دولت را تحویل گرفته‌اند که همان اول کار، درگیر بحران اوکراین شده‌ و از سوی متحدان غربی متهم‌اند که رویکردشان به اندازه کافی در مقابل روسیه سرسختانه نیست. این کنفرانس، با قوانین بسیار سختگیرانه برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا برگزار می‌شود. آزمایش‌های روزانه و دریافت تأییدیه واکسن، شرط حضور در کنفرانس است و اگر آزمایش حتی یک نفر در یکی از هیأت‌ها مثبت شود، تمام هیأت از حضور در کنفرانس منع می‌شوند. موفقیت این کنفرانس می‌تواند راه را برای برگزاری دیگر کنفرانس‌های بین‌المللی زیر سایه کرونا باز کند.