اعتبار محرومیت‌زدایی؛ راهگشای کهگیلویه‌وبویراحمد

سیده‌زهرا عباسی  - خبرنگار

کهگیلویه و بویراحمد با 800هزار نفر جمعیت از استان‌های کوچک ایران محسوب می‌شود که هرچند از نظر جمعیت و مساحت رتبه۲۸ را به‌خود اختصاص داده، اما در کنار ایلام، کردستان، لرستان، خوزستان، خراسان شمالی، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و هرمزگان در محدوده قرمز ۶۰درصدی شاخص فلاکت قرار دارند.
با وجود همه محرومیت‌های استان اما این محرومیت در برخی مناطق چون بخش «دیشموک» و «چاروسا» در شهرستان کهگیلویه و در نزدیکی مرز 3استان کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و چهارمحال و بختیاری شکل دیگری به‌خود گرفته است.
بن‌بست ارتباطی و در پی آن محرومیت، فقر و بیکاری موجب شده است طی یک دهه گذشته حدود 15هزار نفر در این 2بخش خانه و زندگی خود را جمع کنند و راهی شهرها و استان‌های همجوار شوند؛ فقر و محرومیتی که اغلب مسئولان و مردم محلی آن را نتیجه بیکاری و نداشتن راه ارتباطی مناسب می‌دانند.
مشکل راه البته مسئله‌ای استانی است به‌طوری که تا همین چند سال پیش کهگیلویه‌وبویراحمد در پایین‌ترین شاخص‌ توسعه از نظر راه
قرار داشت. 
امسال اما خبر رسید برای نخستین بار قرار است کهگیلویه‌وبویراحمد اعتبار محرومیت‌زدایی دریافت کند که به‌گفته مسئولان استان، صرف رفع مشکل آب و راه استان خواهد شد. چندی پیش هم فرماندار کهگیلویه از اختصاص اعتبار 350میلیارد ریالی برای اتصال بخش چاروسا به جاده ملی پاتاوه-دهدشت خبر داد و تأکید کرد با تحقق این اعتبار، ساکنان این 2بخش از بن‌بست تاریخی خارج خواهند شد.

محرومیت عامل مهاجرت از چاروسا
بخش چاروسا ازتوابع شهرستان کهگیلویه20هزارنفر جمعیت دارد که در شهر قلعه‌رئیسی و 115روستا زندگی می‌کنند. در10-15سال گذشته فقر، محرومیت و بیکاری حدود 8هزار نفر از اهالی این بخش را به بوشهر، فارس و اصفهان راهی کرد تا زندگی را در جای دیگری جست‌وجو کنند.
بخشدار چاروسا ضمن تأیید این موضوع با بیان اینکه هم‌اکنون حدود 5-4 روستای بخش خالی از سکنه شده‌اند به همشهری می‌گوید: بخش چاروسا و همسایه آن بخش دیشموک، راه ارتباطی مناسب و به‌روز ندارند و به همین دلیل در شرایطی که می‌توانند به‌دلیل وجود ظرفیت‌های طبیعی، محلی برای گردشگری باشند اما از توسعه عقب مانده‌اند.
«شرمت‌الله داربام» عامل اصلی مهاجرت و عقب‌ماندگی منطقه را راه ارتباطی و بیکاری عنوان می‌کند و می‌افزاید: بیشترین اشتغال مردم حول دامداری وکشاورزی است که همه این موارد هم تحت‌تأثیر خشکسالی قرار گرفته‌اند. این در حالی است که ما «کمر دوغ»یکی از بهترین آبشارهای جنوب و همچنین امامزاده سیدمحمود را در بخش داریم که می‌توانند با رونق گردشگری، اشتغالزایی و توسعه را برای منطقه فراهم کنند.
او توضیح می‌دهد: در ایام تعطیلات مانند نوروز شاید حدود 10هزار نفر برای زیارت امامزاده بیایند، اما این حضور در نبود امکانات، منجر به درآمدزایی نمی‌شود.
محرومیت‌های بخش در حوزه آب، برق، گاز و بخش درمانی از دیگر مشکلات چاروساست که داربام به آن اشاره می‌کند.

در انتظار سد باریاب
بخش دیشموک در همسایگی چاروسا هم اوضاع بهتری ندارد. این بخش البته پیش از این با آمار بالای خودسوزی زنان شناخته شده بود. البته به لطف آموزش‌هایی درباره افزایش مهارت‌های زندگی، تاب‌آوری، تقویت تعامل و گفت‌وگوی فردی، بین فردی و درون خانواده، بررسی نیاز جوانان و نوجوانان و توجه به حقوق زنان در مناطق مستعد و همچنین شکل‌‌گیری پایگاه خدمات اجتماعی و پایگاه‌های سلامت روان در منطقه، آمار این آسیب اجتماعی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش یافته است.
محرومیت اما در دیشموک همچنان باقی است؛ 22هزار نفر در شهر دیشموک و 75روستای تابعه آن زندگی می‌کنند و در سال‌های اخیر به‌دلیل نبود زیرساخت‌های لازم بیش از 4هزار نفر از جمعیت این بخش راهی خوزستان، چهارمحال و بختیاری و شهرهای اطراف شده‌اند.
بخشدار دیشموک با بیان اینکه راه اغلب روستاهای منطقه خاکی است به همشهری می‌گوید: دهستان آجم را می‌توان یکی از نمونه‌های این مشکل دانست به‌طوری که راه خاکی این دهستان در طول فصل سرما به‌دلیل بارش باران یا برف، ماه‌ها قطع می‌شود.
صفا حبیبی علاوه بر راه ارتباطی به کمبود فضای آموزشی در این بخش هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: کمبود فضای آموزشی در همه روستاها و حتی مرکز بخش یعنی شهر دیشموک احساس می‌شود به‌طوری که برای مثال فقط در مدرسه مرکز بخش در هر شیفت بیش از 300دانش
‌آموز داریم.
به‌گفته وی، کمبود فضای درمانی و همچنین نداشتن پزشک متخصص در هر دو بخش دیشموک و چاروسا هم از مواردی است که موجب بروز مشکلات زیادی شده است؛ اهالی این 2بخش برای درمان به شهرها و به‌ویژه استان‌های اطراف تردد می‌کنند که این تردد در نبود راه ارتباطی مناسب هم فرایندی زمان‌ّبر و مشکل است.
حبیبی معتقد است توجه ویژه به آموزش در دیشموک و همچنین چاروسا می‌تواند بخشی از مشکلات منطقه را حل و آن را از بن‌بست خارج کند.
بخشدار دیشموک همچنین به ظرفیت مشابه این منطقه با چاروسا یعنی گردشگری اشاره می‌کند و می‌گوید: گردشگری در این منطقه فراموش شده است درحالی‌که ظرفیت‌های زیادی چون قلعه تاریخی دیشموک و گیاهان دارویی خاص را دارد که توجه به آنها می‌تواند ضامن اشتغال پایدار و رفع محرومیت باشد.
حبیبی با اشاره به سد باریاب و وجود چند رودخانه بزرگ در همسایگی 2بخش دیشموک و چاروسا تأکید می‌کند که سد بالیاب درصورت بهره‌برداری می‌تواند ضمن تامین آب‌ آشامیدنی و اشتغال پایدار موجب مهاجرت معکوس و کاهش آسیب‌های اجتماعی شود.
او توضیح می‌دهد: شغل اغلب مردم منطقه کشاورزی و دامداری است و در زمان خشکسالی فشار و سختی زیادی را متحمل می‌شوند.
مشکلات و محرومیت‌ها در شرایطی اهالی دیشموک و چاروسا را با سختی مواجه کرده است. این استان امسال برای نخستین بار 495میلیارد تومان اعتبار برای محرومیت‌زدایی دریافت کرد و قرار شد بیشترین سهم از آن در حوزه آب و راه هزینه شود.
از سوی دیگر، کل بودجه عمرانی استان امسال 1600میلیارد تومان بود و با توجه به‌وجود بیش از 1400پروژه عمرانی نیمه‌تمام قرار شد 20درصد اعتبار عمرانی استان در حوزه راه خرج شود، زیرا کهگیلویه‌وبویراحمد کوهستانی و محروم است و هنوز راه زیادی تا تکمیل راه‌های اصلی و فرعی آن‌ باقی مانده.

مکث
راه نجات منطقه از بن‌بست

تنها راه نجات منطقه از بن‌بست تاریخی به اعتقاد اهالی بهره‌برداری از پروژه بزرگ پاتاوه - دهدشت است؛‌ این جاده به طول ۱۳۶کیلومتر در ادامه محور اصلی شهرضا - سمیرم - بهبهان ارتباط استان‌های جنوب غرب کشور ازجمله خوزستان را به استان‌های مرکزی ایران برقرار می‌کند و میان‌بر بین استان‌های جنوبی و کریدور شمال به جنوب کشور به‌حساب می‌آید. ساخت محور پاتاوه - دهدشت علاوه بر اینکه فاصله بندر امام خمینی (ره) تا اصفهان را کاهش می‌دهد، 5بخش مهم و پرجمعیت کهگیلویه و بویراحمد شامل کبگیان در شهرستان دنا، شهرستان مارگون، بخش‌های چاروسا و دیشموک در کهگیلویه و بخشی از شهرستان لنده را از بن بست جاده‌ای و محرومیت خارج می‌کند. عملیات اجرایی این جاده ملی در سال ۷۴ شروع شد. پیش‌بینی می‌شود طرح در آینده نزدیک به‌طور کامل زیر بار ترافیک برود. برای سهولت کار این پروژه به 4قطعه تقسیم شده است که طول قطعه‌های اول و سوم آن به ترتیب ۲۶ و ۲۰کیلومتر و قطعه‌های دوم و چهارم نیز به ترتیب ۲۸ و ۶۳کیلومتر است. یک تونل به طول 8200متر و ۱۸پل بزرگ بالای دهانه ۱۶متری در این جاده طراحی شده است.
قطعه نخست در سال ۸۷ به بهره‌برداری اولیه رسید. قطعه دوم این جاده به طول ۲۸کیلومتر نیز اردیبهشت سال ۹۷ به بهره برداری رسید.