زیر آسمان شهر
آسِ شیمی، مُخِ فیزیک!
دکتر اسماعیل امینی|شاعر، طنزپرداز:
- شما نمی‌دانید کتاب حسابداری از کجا باید بخرم؟
- کتاب شعر خوب دارید؟
- کتاب‌های خنده‌دار در کدام غرفه است؟
- گلستان سعدی سانسور نشده کجا گیر می‌آید؟
- کتاب مذهبی با حال ندارید؟
- شعرهای شاعرهای معروف در کدام کتاب است؟
در نمایشگاه کتاب، داخل چند غرفه مدتی کوتاه توقف کردم. مراجعه‌کنندگان به‌ویژه جوان‌ترها اغلب پرسش‌هایی از این قبیل داشتند.
نگاهی دوباره به این پرسش‌ها نشان می‌دهد که فرزندان ما در مدرسه و دانشگاه، با کتاب و مطالعه سر و کار ندارند.
نه در برنامه درسی‌شان کتاب خواندن هست و نه پیشرفت تحصیلی‌شان وابسته به مطالعه است.
هر چه هست، همان چیزهایی است که در بلندگوهای پر سر و صدای محوطه نمایشگاه، با فریاد و تحکم تبلیغ می‌شود؛ تست، تست، تست و دیگر هیچ!
از میان هزاران کتاب ارزشمندی که در نمایشگاه کتاب عرضه شده، هیچ کتاب دیگری به بلندگوهای نمایشگاه راه نیافته است.
«آسِ فیزیک، آسِ شیمی، مُخِ ریاضی، مُخِ زیست‌شناسی» اینها را بلندگوهای مهم‌ترین رویدادِ رسمی کتاب تبلیغ می‌کند. (آس) یعنی آموزش سریع و (مُخ) یعنی معلم خصوصی!
در مدرسه‌ها به فرزندان‌مان کتاب خواندن و مهارتِ تشخیص و انتخاب کتاب خوب و معتبر را نمی‌آموزیم.
درباره کتاب‌های زرد و نازل و کم‌ارزش، حرفی نمی‌زنیم. درباره تشخیص ناشران شلخته و متقلب از ناشران با سواد و عاشق کتاب، چیزی نمی‌گوییم.
حتی درباره سیر مطالعاتی در موضوعات مورد علاقه‌شان هیچ برنامه درسی و آموزشی نداریم.
انگار درس خواندن از نظر متولیان آموزش و پرورش، چیزی نیست جز تبدیل دانش‌آموزان به مشتریان دائمی دلالان کنکور و ناشران کتاب‌های بی‌ارزش تست و نکته و آزمون و بازیچه‌هایی از این دست.
بسیار شنیده‌ام از معلمان دلسوز و علاقه‌مند به کتاب و مطالعه، که هم متولیان مراکز آموزشی و هم بسیاری از والدین دانش‌آموزان، مطالعه آزاد و خواندن کتاب‌های غیردرسی را برای دانش‌آموزان، غیرمفید می‌دانند.
این است که در برابر هر برنامه‌ای که مربوط به کتاب و مهارت‌های شناخت، انتخاب و مطالعه کتاب باشد، با تردید و انکار، مقاومت می‌کنند.
حاصل این نگاه نادرست آن است که شوق طبیعی نسل جوان به مطالعه آزاد وقتی از جانب متولیان تعلیم و تربیت، نادیده گرفته شود، در سرگردانی آزمون و خطای فردی، بیش از هر چیز به سوی کتاب‌های زرد و نازل و سهل‌پسند، می‌گراید.
پس هنگامی که به نمایشگاه کتاب می‌آید، در به در دنبال شاعر و نویسنده مطرح و مُدِ روز است که امضایی بگیرد و عکس سلفی بیندازد درست مثل استادیوم فوتبال و سالن کنسرت.
