یادمان
پایان یک قرن عمر با برکت
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی پس از یک عمر خدمت به حوزه و مردم دار فانی را وداع گفت
آیت‌الله العظمی شیخ لطف الله صافی گلپایگانی پس از سالیان متمادی تدریس و تحقیق و تالیف آثار گوناگون فقهی، کلامی و حدیثی در حوزه علمیه قم، روز گذشته چشم از دنیای فانی فرو بستند. بر آن شدیم تا نگاهی به بخشی از زندگی این عالم جلیل القدر بیندازیم و خاطراتی ارزشمند از دوران حیات ایشان را مرور کنیم.
روزهای آخر بهمن ماه 103سال قبل، مرحوم آیت‌الله آخوند ملامحمدجواد صافی صاحب پسری شدند و او را لطف خدا خواندند.
آیت‌الله ملامحمدجواد صافی، مردی زاهد و عارف بود که علاوه بر تخصص، تحقیق، تألیف و تدریس در گرایش‌های مختلف علوم اسلامی همچون فقه، اصول، کلام، اخلاق، حدیث و...، در زمینه هنرهای ارزشمندی چون شعر و خوشنویسی نیز سرآمد بود.
مادر شیخ لطف‌الله، فاطمه خانم، بانویی فاضل، شاعر و عاشق اهل‌بیت(ع) بود و ایمان و عشق به خداوند متعال و خاندان رسول خدا(ص) را در خانه چون نور می‌گستراند.
آیت‌الله شیخ لطف‌الله صافی گلپایگانی، درس‌هایی چون ادبیات، کلام، تفسیر، حدیث و سطح (مکاسب) و (کفایه) را در خدمت آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به «قطب» آموخت و مطالعات متمرکزی در حوزه علوم اسلامی نزد پدر بزرگوارش داشت. شیخ لطف‌الله در سال 1320شمسی از شهر گلپایگان با دنیایی از خاطره و دلتنگی برای والدینش، به قم هجرت کرد تا از محضر درس و بحث استادان بزرگ علوم اسلامی بهره ببرد؛ استادانی چون آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمدتقی خوانساری، آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمد حجت کوه‌کمره‌ای، آیت‌الله العظمی حاج‌سیدصدرالدین صدرعاملی، آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی.
او مدتی هم در نجف‌اشرف و در جوار حرم مطهر حضرت علی(ع) از محضر چند تن از مراجع بزرگ و فقیهان عالیقدر در دریای عرفان و علوم اسلامی غور کرد و از محضر آیات عظام حاج شیخ‌محمدکاظم شیرازی، حاج سیدجمال‌الدین هاشمی گلپایگانی، حاج شیخ محمدعلی کاظمی خراسانی بهره برد.
حاج شیخ لطف‌الله، مدت 17سال یکی از شاگردان ویژه مرجع عالیقدر جهان تشیع، آیت‌الله العظمی سید حسین طباطبایی بروجردی بود و سال‌ها از طرف مرحوم بروجردی مسئولیت برگزاری امتحانات خارج طلاب را برعهده داشت. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، این فقیه آگاه، با حضور در صحنه‌های مختلف مبارزه با رژیم ستمشاهی باعث حساسیت ساواک و توقیف یکی از کتب ایشان که حاوی مطالبی در نقد فساد رژیم شاه بود، شد. در همین‌حال نشر بعضی از کتب مهم آیت‌الله صافی که در دفاع از تشیع نگاشته بود نیز، در بعضی از کشورهای عربی ممنوع شد.در سال 1334شمسی، آیت‌الله‌العظمی حاج سیدجمال‌الدین هاشمی گلپایگانی، از مراجع بزرگ نجف‌اشرف، برای آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی اجازه اجتهاد صادر و مرقوم کردند ایشان به بالاترین درجه اجتهاد و استنباط در احکام شرعیه نایل شده‌اند. در این نامه، از شیخ لطف‌الله صافی گلپایگانی با القابی چون «العالم، العلم، العلیم، العلام، الفاضل، الکامل، الهمام، علم‌الاعلام، حجت‌الاسلام» یادشده است. حدود 40سال بعد، آذر‌ماه۱۳۷۲ بنا به تقاضاهای مکرر و اصرار پی در پی علما و مردم، بالاخره تصدی مرجعیت را پذیرفتند.
سال١٣٥٨، پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به رسمیت شناخته شدن جمهوری اسلامی ایران، مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی یکی از افرادی بودند که برای تدوین قانون اساسی به نمایندگی مجلس خبرگان انتخاب شدند و در سال۱۳۵۹ از سوی حضرت امام‌خمینی(ره) به عضویت شورای نگهبان منصوب شد و 8 سال به‌عنوان دبیر شورای نگهبان فعالیت کردند.
از دیگر ابعاد شخصیتی، روحی و اخلاقی آیت الله صافی گلپایگانی می‌توان به علاقه و مطالعات گسترده‌‌ای که ایشان در زمینه ادبیات و تاریخ اسلام و ایران داشته و آشنایی با قالب‌‌های گوناگون شعری، اشاره کرد. سرودن شعر را نیز از پدر بزرگوارشان به یادگار داشتند.
آیت‌الله العظمی محمدعلی کاظمی خراسانی
مرحوم آیت‌الله العظمی شیخ محمدعلی کاظمی خراسانی (رضوان‌الله علیه)، استاد آیت‌الله‌العظمی صافی در نجف، در نامه خود که در تاریخ یازدهم شوال فرستاده‌‌اند، ایشان را با عنوان والای «علم العلم و مناره» یاد کرده و ایشان را که نجف را ترک کرده بودند به نجف فرا خواندند: «مفارقت امثال سرکار از نجف‌اشرف و خلو جامعه علمیه از آن، موجب تاثر (است)، چون امروز جامعه علمیه حاجت به امثال سرکار دارد که استعداد ذاتی را با حفظ ظاهر و التزام به نوامیس شرع مطهر دارا و واجد هستید، علی هذا حتی‌المقدور اسباب حرکت را فراهم فرمائید. امید است بر عزم مراجعت باقی باشید و جدا سرکار را از حضرت حجت‌الاسلام آقای والد (دامت برکاته) تقاضا می‌کنم.»
مرحوم آیت‌الله‌العظمی سید محمد رضا موسوی گلپایگانی
آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی در نامه‌ای آیت‌الله‌العظمی صافی را نمونه‌‌ای از «اکابر فقهای معاصرین» و «صاحبان مقام علمی شامخ» دانسته و به استفاده از وجود مغتنم و سرمایه ارزشمند علمی ایشان، تأکید می‌ورزند. در نگاه ژرف آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی که خود استوانه عظیم فقاهت و اسطوره تقوی و عدالت بود از آیت‌الله العظمی‌صافی با عنوان «مجتهدی مسلم و عادل» یادشده است.
آیت‌الله العظمی جعفر سبحانی
آیت‌الله تبریزی سبحانی، راجع‌به جریان مراسم نماز بر پیکر پاک آیت‌الله العظمی گلپایگانی می‌نویسند:«بر جنازه مطهر او پاک‌ترین و وارسته‌ترین فرد، یعنی چهره بزرگوار فقیه، آیت‌الله صافی (دام‌ظله) نماز گزارد؛ فردی که در طول عمر، با قلم و بیان در خدمت اسلام بوده و از عارفان وارسته‌ای که: «یذکرکم رؤیته»؛ دیدار او انسان را به یاد خدا می‌اندازد و معاشرت با او بر فضل و دانش و تقوای معاشر می‌افزاید».
آیت‌العظمی سید روح‌الله موسوی خمینی
امام خمینی (ره) در موارد مختلف، اندیشه فقاهتی و حضور مدبرانه و آگاهانه آیت‌الله‌العظمی صافی را در بطن مسائل مهم جاری، ارج نهادند و از همین روی ایشان را به عضویت در شورای نگهبان برگزیدند. امام‌خمینی(ره) سال 65در نامه‌ای به شورای نگهبان، آیت‌الله‌العظمی صافی را از «فقها»یی دانسته‌‌اند که «لیاقت و تعهدشان محرزست» و «در مدت طولانی خدمت، آشنایی وافر به مسائل جاریه دارند». و در جایی دیگر، درباره ایشان فرموده‌‌اند:«معظم‌له مورد علاقه اینجانب هستند.» برای تحلیلگران امور تاریخی، نقش کلیدی آیت‌الله‌العظمی صافی در مقام فقیهی دقیق و خوشفکر و مشاوری امین و آگاه برای آیت‌الله العظمی گلپایگانی در طول ۳۲ سال مرجعیت پرافتخار آن مرحوم، نقشی ویژه و کاملا برجسته است. آن مرجع عظیم‌الشأن در امور مهم سیاسی و اجتماعی با آیت‌الله العظمی صافی مشورت کرده و مسائل مهم فقهی را با معظم‌له در میان می‌گذاشتند؛ برای نظرات ایشان اهمیت قائل بودند، آرایشان را محترم شمرده و به آن توجه مخصوص می‌فرمودند.
آیت‌الله سلمان خاقانی
آیت‌الله شیخ‌سلمان خاقانی در جریان آشنایی خود با مرجع عالیقدر می‌نویسد:«شرایط جالبی پیش آمد که پیر بزرگواری را دیدم که سنین عمر او از 70سال می‌گذشت و درس و بحث و صید حقایق و تعمق در تاریخ اسلام و در علوم اسلامی، او را فرسوده و لاغر ساخته بوده؛ چه آنکه او از امت اسلامی است که پیروی کردن کورکورانه و بدون تحقیق را، در اصول و فروع حرام می‌دانند و تلاش و کوشش در تحقیق مطالب را تا مرز توان، لازم می‌شمرند. آری! او را در لباس رجال دین در عراق و ایران دیدم. پرسیدم اسم شما چیست؟ پاسخ داد: لطف‌الله صافی. گفتم: به از این حسن تصادف که من شما را یافتم...»
در همینه زمینه :
