بحران اوکراین؛ آماده‌باش غرب، نگرانی روسیه

بحران اوکراین به مرحله تازه‌ای از تقابل غرب و روسیه رسیده است؛ ناتو نیروهایش در شرق اروپا را با اعزام جنگنده‌ها و کشتی‌های جنگی تقویت خواهد کرد و از احتمال اعزام نیروهای بیشتر به جبهه جنوبی خود خبر داده است. روسیه، از این اقدامات ابراز نگرانی کرده و گفته که ثمره آنها، تنها تشدید تنش است.
به‌گزارش الجزیره، دبیر کل ناتو ضمن اشاره به اقدامات این سازمان، گفته است که ناتو «هر اقدامی که لازم باشد» را انجام خواهد داد. در همین حال، دولت آمریکا گفته است که 8هزار و 500نیروی خود را به حالت آماده‌باش درآورده است تا در صورت لزوم به اروپا اعزام کند.
این اقدامات با واکنش شدید روسیه مواجه شده و مسکو، این موضوع را بسیار نگران‌کننده خوانده است. به گزارش مسکوتایمز، دمیتری پسکوف، سخنگوی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه گفته است که این اقدامات تنها فضای به‌شدت پرالتهاب موجود را ملتهب‌تر می‌کند. او به خبرنگاران گفته است: «ایالات متحده آمریکا تنش‌ها را تشدید می‌کند. ما این اقدامات آمریکا را با نگرانی زیادی دنبال می‌کنیم.»
غرب هفته‌هاست روسیه را متهم می‌کند که می‌خواهد از مرز اوکراین رد شود. مسکو بارها این ادعای غربی‌ها را رد کرده و در مقابل، اوکراین و غربی‌ها را به انجام رفتارهای تحریک‌‌آمیز متهم کرده است. مسکو حدود 100هزار نیروی نظامی پشت مرز‌های اوکراین مستقر کرده است.
اقدام اخیر ناتو، نشانه دیگری از آمادگی غرب برای مقابله با حمله روسیه است. غرب بارها هشدار داده که به تجاوز نظامی روسیه به خاک اوکراین، به‌شدت پاسخ خواهد داد و از تحریم‌های گسترده علیه مسکو صحبت کرده است.
ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو درباره اقدام این سازمان گفته است: «ما همیشه به هر گونه اختلال در فضای امنیتی خود واکنش نشان خواهیم داد.» او در یک کنفرانس خبری درباره اعزام نیروهای ناتو به شرق هم گفته است: «ما در حال بررسی اعزام یگان‌های رزمی به جنوب‌شرق هستیم.»
ناتو هم‌اکنون، 4هزار نیرو در چند گردان بین‌المللی در استونی، لیتوانی، لتونی و لهستان دارد. این گردان‌ها توسط تانک‌‌، دفاع هوابی و واحدهای شناسایی و اطلاعاتی پشتیبانی می‌شوند.
روسیه از گسترش ناتو در شرق اروپا و به‌خصوص جمهوری‌های پیشین اتحاد جماهیر شوروی به‌شدت نگران و خشمگین است و نمی‌خواهد اجازه دهد اوکراین هم به این پیمان بپیوندد. مسکو، با اشاره به رفتارهای ناتو در غرب، مدعی است که برخلاف روایت غربی‌ها، نه در موضع حمله، که در موضع دفاعی قرار دارد.
مسکو اخیرا خواستار دریافت  2تضمین امنیتی از ناتو و آمریکا شده است. این کشور گفته است که گسترش ناتو در شرق اروپا باید متوقف شده و آمریکا نیز نیروها و تسلیحاتش را از این منطقه خارج کند. مسکو با آمریکا و ناتو در همین باره مذاکره کرده اما مذاکرات 2طرف به شکست انجامید؛ هرچند آمریکا گفته است که می‌خواهد به تضمین‌های درخواستی مسکو پاسخ کتبی بدهد.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، دوشنبه با رهبران فرانسه، آلمان، ایتالیا، لهستان و اتحادیه اروپا و دبیر کل ناتو نشستی مجازی داشت و بعد از آن به خبرنگاران گفته است که بین رهبران برای مقابله با حمله احتمالی مسکو، اتفاق نظر وجود دارد. رهبران در این نشست مجازی تأکید کرده‌اند که اگر روسیه به اوکراین حمله کند، باید سریعا واکنشی شدید از خود نشان بدهند؛ واکنشی که بخشی از آن، بسته‌های تحریمی بی‌سابقه است.
وزارت دفاع آمریکا هم گفته است که نیروهای نظامی این کشور که به حالت آماده‌باش درآمده‌اند، در صورت نیاز می‌توانند طی مدتی بسیار کوتاه به اروپا اعزام شوند. اما این نیروها تنها وقتی به اروپا اعزام خواهند شد که ناتو تصمیم بگیرد تا یک نیروی واکنش سریع ایجاد کند و یا دیگر تحولات پیش بیایند. البته آمریکا هیچ برنامه‌ای برای اعزام این نیروها به‌خود اوکراین ندارد. کشورهای دانمارک، اسپانیا، فرانسه و هلند گفته‌اند که برای تقویت مواضع دفاعی ناتو در شرق اروپا، در حال برنامه‌ریزی جهت اعزام جنگنده و کشتی‌های جنگی هستند.

اختلاف نظر در اروپا
با وجود تأکید رهبران ناتو بر اتحاد در میان آنها برای مقابله با روسیه، مناسبات اقتصادی و منطقه‌ای باعث شده تا در خود اروپا و ناتو، بر سر نحوه تعامل با روسیه اختلاف‌نظرهایی وجود داشته باشد. به گزارش مسکوتایمز، یکی از آنها دولت جدید آلمان است که به‌خاطر عدم ‌ارسال تسلیحات دفاعی به کی‌یف، به‌شدت مورد انتقاد است. آلمان همچنین به‌خاطر تردید درباره اعمال یکی از سخت‌ترین تحریم‌های اقتصادی ممکن علیه روسیه - یعنی اخراج سیستم بانکی این کشور از سیستم جهانی سوئیفت - به‌شدت تحت فشار است. برخی مقامات آلمانی گفته‌اند، در صورت قطع دسترسی بانک‌های روس به این سیستم پرداخت جهانی، آلمان نمی‌تواند پول گاز خریداری شده از روسیه را به شرکت‌های روس بپردازد و همین مسئله ممکن است در تامین گاز این کشور مشکل ایجاد کند. روسیه، حدود 40درصد از گاز طبیعی اروپا را تامین می‌کند و همین مسئله باعث شده تا برخی از کشورهای اروپایی در میزان واکنش علیه مسکو کمی محتاط باشند.
برای آنها، بهترین و کم‌هزینه‌ترین راه‌حل بحران اوکراین، روش‌های دیپلماتیک است. به همین‌خاطر است که بسیاری در اروپا، به تلاش‌های دیپلماتیک دولت فرانسه برای حل مسئله دل بسته‌اند. فرانسه گفته که مقامات روس و اوکراینی، چهارشنبه، به همراه همتایان آلمانی و فرانسوی، با هم ملاقات خواهند کرد تا راهی برای خروج از بن‌بست پیدا کنند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه گفته است که به‌نظرش، فضا برای اقدامات دیپلماتیک به‌منظور یافتن راهی برای تنش‌زدایی باز است.

مکث
درخواست از قطر برای پرکردن جای روسیه
قطع جریان صادرات گاز روسیه به اروپا، چه به‌خاطر جنگ و چه به‌خاطر تحریم‌های احتمالی، ضربه‌ای سنگین و کمرشکن به بخش انرژی در اروپا خواهد زد. یکی از بزرگ‌ترین ملاحظات اروپا و آمریکا در تقابل احتمالی با روسیه، صادرات گاز روسیه خواهد بود. ازهمین‌رو، آمریکا مذاکره با تامین‌کنندگان بزرگ گاز دنیا و در رأس آنها قطر را آغاز کرده تا بتواند جای خالی روسیه را با تولیدات آنها پر کند. به گزارش الجزیره، مقامات آمریکایی با قطری‌ها در همین‌باره صحبت کرده‌اند و بلومبرگ گزارش داده است که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا قرار است از شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر درخواست کند برای مذاکره در همین باره، به‌زودی به واشنگتن سفر کند. مقامات 2طرف مدتی است که برای برگزاری این نشست با هم همکاری می‌کنند. هرگونه تداخل در صادرات گاز روسیه به اروپا می‌تواند بحران انرژی را در این قاره تشدید کند و باعث کمبود انرژی سراسری شود. همین حالا، شهروندان در کشورهای زیادی از افزایش هزینه گاز به‌شدت عصبانی هستند. پیشنهاد آمریکا این است که در کوتاه‌مدت، با استفاده از گاز مایع طبیعی(ال‌ان‌جی) ‌کمبود احتمالی گاز روسیه را جبران کند. قطر بزرگ‌ترین تولیدکننده ال‌ان‌جی در دنیاست.