دوچرخه هم پادشکننده است

نمی‏دانم اولین‌بار چه کسی واژه یا اصطلاح «نوجوانی» را ابداع کرده و به‏ کار برده، اما واقعاً دستش درد نکند؛ چه واژه‏ی جذاب و متناسبی ابداع کرده است. جوانی خودش پر از شور و هیجان و انرژی است. حالا فکرش را بکنید که وقتی همین جوانی با «نو» همراه می‏شود، چه جنون زیبا و پرهیجانی می‏آفریند! 
می‏دانم که در ادبیات جهانی واژه‏ی «کودکی» را در برابر بزرگ‏سالی دارند و معمولاً افرادِ زیر سن بزرگ‏سالی یا جوانی را کلاً، به‏ویژه در ادبیات حقوقی و البته به درستی، کودک می‏نامند. اما «نوجوانی» چیز دیگری است. به‌نظرم دوچرخه و ما اهالی دوچرخه را همین جنون نوجوانی زنده و امیدوار نگه داشته است. 
ببینید، دوچرخه حالا جوان برومند 21ساله‏ای است که هم‏چنان نوجوان است و نوجوانی می‏کند. شما که غریبه نیستید، دوچرخه اصلاً نازپرورده نبوده و در این 21سال عمری که از خدا گرفته، روزهای سخت کم ندیده، اما سعی کرده هیچ‏وقت ناامید نشود و به‏رغم سختی‏ها خودش را سرپا نگه دارد و قوی بشود.
* * *
این‌روزها با کتاب خوبی آشنا شده‏ام به‌نام «پادشکننده». این کتاب موضوع جذابی دارد و از این حرف می‏زند که دور و برمان کلی چیز هست که بر اثر ضربه، فشار، استرس و... می‏شکنند. این را درباره‌ی ظرف‏های شیشه‏ای بیش‏تر مشاهده کرده‏ایم. مثلاً بعضی از ظرف‏های بلوری، چینی و... ساده و با ضربه یا فشار نه‌چندان زیادی می‏شکنند. در مقابل این‏ها ظرف‏هایی هم هستند که نمی‏شکنند یا زود و ساده با هر ضربه و فشاری نمی‏شکنند و به آن‏ها می‏گوییم «نشکن». 
شاید بشود گفت اصل حرف کتاب این است که در برابر «شکننده» نباید واژه‏ی «نشکن» یا «مقاوم» را گذاشت. متضاد چیزی که می‏شکند یا به تعبیر دیگر شکسته می‏شود، چیزی نیست که شکسته نمی‏شود و مقاوم است. 
در این حالت انگار در مقابل «2-» عدد «صفر» را بگذاریم. در مقابل «2-» عدد «2+» قرار می‏گیرد. بنابراین نویسنده در برابر واژه‏ی شکننده واژه‏ی دیگری می‏گذارد که مترجم کتاب به جای آن از«پادشکننده» استفاده است. 
درواقع چیزی شبیه زهر و پادزهر را می‏گوید. پادشکننده چیزی نیست که فقط نمی‏شکند، بلکه چیزی است که براثر فشار و ضربه واسترس نه‏فقط نمی‏شکند، بلکه قوی‏تر و مقاوم‏تر هم می‏شود. 
مثل وقتی که مقدار کمی یا ضعیف شده‏ی یک عامل بیماری‏زا مانند همین ویروس کرونا را در قالب واکسن به بدن ما تزریق می‏کنند. آن عامل بیماری‏زا یا ویروس می‏خواهد به بدن ما آسیب بزند، اما چون بدنما پادشکننده است، در برابر این ویروس نه‏‏‏فقط نمی‏شکند که مقاوم‏تر می‏شود و بعداً اگر مقدار بیش‏تری از این ویروس هم وارد بدن ما بشود، می‏تواند مقاومت کند و از پس آن برآید.
* * *
ماجرای کتاب پادشکننده نوشته‏ی «نسیم طالب» و ترجمه‏ی «مینا صفری» را نوشتم که بگویم دوچرخه هم پادشکننده است. در طول این سال‏ها سختی‏ها و فشارهای زیادی بر دوچرخه وارد شده، اما دوچرخه از پس آن‏ها برآمده و هم‏چنان زنده و فعال مانده و قوی‏تر شده است. دوچرخه در این سال‏ها همیشه با فراز و فرودهایش پیش رفته، نوجوان مانده و تلاش کرده از تحولات دنیای نوجوانی و پیشرفت‏های فناوری جا نماند.
 آن‌روزهایی که تازه حضور در شبکه‏های اجتماعی رسم شد، دوچرخه کانال تلگرامی و صفحه‏ی اینستاگرامی خودش را راه انداخت و هنگامی که هنوز در خانواده‏ی بزرگ همشهری، چندان به پادکست توجه نمی‏شد، رادیودوچرخه با کمک نوجوان‏ها و جوان‏های پرانرژی دوچرخه‏ای فعال راه افتاد. حالا هم امیدوارم دوچرخه، این نوجوان 21ساله، باز هم راهی از دل سختی‏ها برای خودش باز کند و باز هم نوجوان و فعال برای نوجوانان ایران بماند.