کار درست را انجام بده

فرحناز دبلشکی- روزنامه‌نگار

هنرمندان سیاهپوست سینمای آمریکا نه‌تنها در عرصه بازیگری و خوانندگی که در عرصه کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی نیز درخشیده‌اند و برخی از آنان به‌طور ویژه آثاری با موضوع تبعیض‌نژادی،سختی‌ها و دشواری‌های سیاهان آمریکایی در طول تاریخ ساخته‌اند. یکی از مطرح‌ترین فیلم‌های کارگردانان سیاهپوست آمریکایی فیلم «مالکوم ایکس» با بازی درخشان دنزل واشنگتن بود که هنوز خاطره‌اش از ذهن ایرانی‌های علاقه‌مند به سینما زدوده نشده است. در این مطلب به تعدادی از بزرگ‌ترین کارگردانان سیاهپوست سینمای آمریکا پرداخته‌ایم.

اسپایک لی

اسپایک لی ازجمله کارگردانان، بازیگران، فیلمنامه‌نویسان و استادان مطرح سینمای آمریکاست. اسپایک لی ازجمله چهره‌های سینمایی شناخته‌شده‌ای است که به‌عنوان نخستین سیاهپوست ریاست هیأت داوران جشنواره کن را نیز به‌عهده داشته است. او بیشتر با فیلم‌های «کار درست را انجام بده»(1989)، «بهترین بلوز»(1990)، «تب جنگل»(1991)، «مالکوم ایکس»(1992)، «کروکلین»(1994)، «بیست وپنجمین ساعت»(2002)، «مرد نفوذی»(2006)، «شی - راک»(2015)، «بلک کلنزمن»(2018)، «دا پنج هم خون»(2020)، شناخته شده است. اسپایک لی در فیلم‌های خود به‌طور مداوم رابطه میان نژادها، رنگین‌پوست بودن در جامعه سیاهپوستان، نقش رسانه‌ها در دنیای معاصر، جنایات شهری، فقر و سایر مسائل سیاسی را مورد‌بررسی و کنکاش قرار می‌دهد. اسپایک لی با ساخت فیلم مالکوم ایکس علاقه و حمایت خود را نسبت به جنبش مدنی سیاهپوستان آمریکا نشان داده است. او در این فیلم با بازی دنزل واشنگتن به زندگی یکی از مشهورترین رهبران مسلمان جنبش حقوق مدنی سیاهپوستان پرداخته، ازجمله دوران زندان رفتن مالکوم ایکس، اسلام آوردنش و تبدیل شدنش به یکی از رهبران کلیدی مسلمان جنبش حقوق مدنی سیاهپوستان آمریکا و مشرف‌شدنش به مراسم حج و سپس قتلش در سال1965 را به تصویر کشیده است.

استیو مک کوئین

استیو مک کوئین، فیلمساز، فیلمنامه‌نویس، تهیه کننده، نویسنده و کارگردان تلویزیونی مطرح سیاهپوست بریتانیایی است. او بیشتر شهرت خود را مدیون ساخت فیلم «12سال بردگی»(2013) با اقتباس از کتاب سولومون نورتوپ است. این فیلم در 3رشته بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه غیراقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل زن جایزه اسکار را به‌خود اختصاص داده است. فیلم «12سال بردگی» همچنین جایزه بفتا و گلدن‌گلوب در رشته بهترین فیلم را از آن خود کرده است. استیو مک کوئین نخستین کارگردان سیاهپوستی است که توانسته جایزه اسکار بهترین فیلم را از آن خود کند. او همچنین در سال 2008 فیلم «گرسنگی» را درباره اعتصاب غذای سال1981 در ایرلند ساخته است. استیو مک کوئین همچنین در سال2018 فیلم «بیوه‌ها» را با اقتباس از رمانی به همین نام که موضوع داستان آن در شیکاگو می‌گذرد  ساخته است. در سال 2020 نیز استیو مک کوئین «تبر کوچک»، مجموعه‌ای از 5فیلم که داستان‌های زندگی خانواده‌هایی با اصالت هند‌غربی(کشورهای واقع در دریای کارائیب) را روایت می‌کند، ساخته است.

جان سینگلتون

جان سینگلـــتون، کارگردان، فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده و بازیگر آمریکایی بود. مهم‌ترین اثر سینمایی وی فیلم «پسرها در محله» ساخته سال1991 بود. سینگلتون با ساخت این فیلم توانست در سن 24سالگی در رشته بهترین کارگردان، نامزد دریافت جایزه اسکار شود و لقب جوان‌ترین فرد نامزد دریافت جایزه اسکار در این رشته را به‌خود اختصاص داد. سینگلتون اهل لس‌آنجلس بود و در اغلب فیلم‌هایش نظیر «عدالت شاعرانه»(1993)، «تربیت برتر»(1999) به مشکلات شهرهای دنیای معاصر می‌پرداخت. در سابقه کارگردانی وی همچنین فیلم‌های مطرحی نظیر «رزوود»(1997)، «شفت»(2000)، « 2سریع 2خشن»(2003) و «4برادر» دیده می‌شود. جان سنگلتون همچنین در ساخت سریال جنایی «بارش برف» مشارکت داشت. او برای ساخت سریال «کارت مسابقه» و ساخت قسمت پنجم سریال«مردم در برابر او جی سیمسون: تاریخ جنایت در آمریکا» کاندیدای دریافت جایزه پرایم تایم امی در رشته دستاورد کارگردانی برای یک مینی سریال، فیلم یا یک فیلم ویژه، شده بود.

ایوا دوورنی

ایوا دوورنی، کارگردان زن سیاهپوست آمریکایی است. او جایزه کارگردانی در رشته بهترین فیلم درام آمریکایی در جشنواره ساندنس2021 را به‌خاطر ساخت فیلم «وسط ناکجا‌آباد» دریافت کرد. او نخستین زن سیاهپوست آمریکایی است که این جایزه را از جشنواره ساندنس دریافت می‌کند. ایوا دوورنی به‌خاطر ساخت فیلم «سلما» نیز به‌عنوان نخستین زن سیاهپوست کاندیدای دریافت جایزه گلدن‌گلوب در رشته بهترین کارگردانی شد. او همچنین نخستین زن سیاهپوستی است که یکی از فیلم‌هایش کاندیدای دریافت جایزه اسکار در رشته بهترین فیلم شده است. در سال2017 نیز او به‌خاطر ساخت فیلم «سیزدهمین»، نامزد دریافت جایزه اسکار در رشته بهترین فیلم مستند سال شده بود. دوورنی با کارگردانی فیلم لایو‌اکشن«چین‌خوردگی زمان» که فیلمی کارتونی و فانتزی برای کودکان بود، تبدیل به نخستین زن سیاهپوستی شد که توانست یک فیلم لایو‌اکشن با 100میلیون دلار درآمد در گیشه بسازد. این فیلم البته در مجموع از نظر مالی متحمل ضرر 131میلیون دلاری شد.