به‌روزرسانی ماسک‌ برای مقابله با اومیکرون

زهرا خلجی -  روزنامه‌نگار

در طول همه‌گیری، استفاده از ماسک یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش خطر ابتلا به کووید-91  است. فارغ از بحث‌های جنجالی درباره اجباری‌بودن استفاده از آنها، ماسک‌ها همچنین حیاتی‌ترین و مؤثرترین ابزار انفرادی باقی‌مانده برای کاهش انتشار بیماری است. اما مسئله اینجاست که با گذشت 2سال از شروع بیماری، همچنان برخی از افراد نمی‌دانند چه ماسکی برای محافظت از آنها بهتر است و این ناامیدکننده است.

سیاست غلط ترویج ماسک پارچه‌ای
ماسک‌های پارچه‌ای از بهار و تابستان2020 در دنیا رواج پیدا کرد. در واقع خسته‌شدن مردم از یک طرف و تولید ماسک‌های پارچه‌ای با طرح‌های متنوع از سوی دیگر، در کنار اطلاعیه‌ها و سیاست‌های غلط دولت‌ها باعث شد زدن این ماسک تبدیل به مد شود. اما این ماسک‌ها هرگز برای ویروس‌های معلق در هوا مانند کووید مناسب نبودند و حتی در برابر سویه‌های مسری‌تری مانند دلتا و اومیکرون، اصلا کارایی ندارند.
در برابر ماسک‌های پارچه‌ای، ماسک‌های جراحی باکیفیت وقتی محکم به‌صورت بچسبند از هر نوع ماسک پارچه‌ای بهتر هستند. اما ماسک‌های فیلتردار تنفسی مانند N95 و KN95 که بسیار راحت‌تر از ماسک‌های جراحی هستند، در برابر ذرات هوایی، محافظتی به اندازه استاندارد طلایی ایجاد می‌کنند و برای همین است که گفته می‌شود حالا در دوره سلطه سویه اومیکرون در بسیاری از کشورهای دنیا، همه باید از آنها استفاده کنند و به‌وفور در دسترس باشد.

قدرت فیلتراسیون بالا
یکی از افرادی که در طول دوره پاندمی به استفاده از ماسک‌هایی با قابلیت بالای فیلتر‌کردن ذرات ویروسی هوایی اصرار داشت، دکتر ابار کاران، متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه استنفورد است که روی انتقال کووید تحقیق کرده است. اصلی‌ترین توصیه او از بهار 2020 استفاده از ماسک‌هایی با فیلتراسیون بالا بود.
کاران درباره اینکه چرا باید ماسک‌های پارچه‌ای را کنار گذاشت و به ماسک‌هایی با فیلتراسیون بالا روی آورد می‌گوید: دلیل اصلی این است که انتقال ویروس کرونا در وهله اول از طریق آئروسل‌هاست که در هوا شناور هستند و شما آن را نفس می‌کشید. این ذرات با ماسک‌های پارچه‌ای به خوبی فیلتر نمی‌شود. برای مسدود‌شدن راه این ذرات به پلی پروپلین ملت‌بلون نیاز است که در ماسک‌های جراحی و N95وجود دارد.
این مواد باعث می‌شود که ماسک‌ها به خوبی در برابر ویروس مجهز شوند. به‌گفته کاران، این ماده اساسا پلیمرهای ملت‌بلون است، مانند پلی‌پروپیلن که نوعی تار پیچیده را تشکیل می‌دهد که سپس به‌صورت الکترواستاتیک شارژ می‌شود و هنگام دم و بازدم، ذرات را به داخل می‌کشد. اما ماسک‌های پارچه‌ای اغلب از یک جنس نخ بافته‌شده هستند و از منبع کنترل خوبی برخوردار نیستند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، همواره استفاده از ماسک N95 را به‌دلیل کمبود منابع، به کادر درمان و افرادی که از بیماران مبتلا به کووید مراقبت می‌کنند، محدود کرده بود اما نظر کاران متفاوت است. 
او در پاسخ به این سؤال که آیا نیاز است افراد عادی هم ماسک‌های جراحی و پارچه‌ای را دور انداخته و به ماسک‌های N95 روی بیاورند، پاسخ داد: من فکر می‌کنم که ماسک‌های جراحی هنوز هم می‌توانند به‌عنوان یک ماسک مناسب کاربرد داشته باشند. ماسک‌های جراحی نیز پلی‌پروپیلن ملت‌بلون سه لایه دارند. آنها ماسک‌های سه‌لایه پزشکی واقعی هستند. بنابراین اگر بتوانید به خوبی آن را روی صورت فیکس کنید، بهترین گزینه در دسترس است. درباره ماسک‌های پارچه‌ای هم می‌توان گفت که بهتر از هیچ است اما اگر بتوانید آن را ارتقا دهید، عالی خواهد بود. اما همه باید برای مواقع اضطراری به ماسک تنفسی دسترسی داشته باشند.

مدت زمان استفاده از ماسک‌ها
مدت زمان استفاده از ماسک‌ها ابهامی است که یک منبع قطعی برای آن وجود ندارد. پیتر تسای، دانشمندی که مواد استفاده‌شده در N95 را ابداع کرده است، می‌گوید: شما می‌توانید به‌مدت یک روز از آن استفاده کنید. او توصیه کرده است که برای یک هفته، 7ماسک بخرید و هر کدام از آنها را یک روز استفاده کنید و بقیه را دور بیندازید. اما دقیقا اینکه مواد محافظت‌کننده به‌کار‌رفته در آن چقدر ماندگار است به شرایط محیطی مانند شرجی‌بودن هوا و میزان عرق‌کردن فرد و... بستگی دارد.

مقابله با اومیکرون 
اومیکرون تاکنون ثابت کرده که مسری‌ترین سویه کووید است و این سویه جدید، رویکرد شخصی را در کنترل‌کردن خطر ابتلا به کووید تغییر داده است که استفاده از مناسب‌ترین ماسک در اماکن عمومی سربسته شامل آن می‌شود. موضوع انتقال‌پذیری، یک مسئله بزرگ است و ماسک‌ها کاملا به آن گره خورده‌اند.
کاران می‌گوید: مردم هنوز نمی‌دانند چه ماسکی را از کجا بگیرند. اینها مسائلی است که دولت‌ها می‌توانند آن را حل کنند. آنها باید بهترین ماسک‌ها را در مهم‌ترین اماکن عمومی مانند ورودی فروشگاه‌های بزرگ با کمترین و اقتصادی‌ترین قیمت عرضه کنند.
یکی دیگر از نگرانی‌هایی که مردم در مورد پوشیدن ماسک‌های بهتر دارند، تناسب آن روی صورت است. به‌نظر می‌رسد که این مشکل همیشه در مورد ماسک‌های جراحی وجود دارد چون به ندرت دیده می‌شود که کسی به درستی آن را محکم روی دهان و بینی بدون لبه‌های باز، پوشیده باشد. کاران می‌گوید: می‌دانم که ریش من محافظتی را که ماسک‌ها ارائه می‌دهند، کاهش می‌دهد. وقتی می‌دانم در موقعیت‌های پرخطر قرار خواهم گرفت، سعی می‌کنم بهتر روی صورتم قرار بگیرد تا هیچ منفذی نداشته باشد. ماسک‌N95 برای افرادی که ریش زیادی دارند همچنان محافظت بهتری دارد.
کاران همچنان ماسک N95 را برای نفس‌کشیدن و حرف‌زدن، بهترین و مناسب‌ترین ماسک می‌داند؛ در کنار محافظت عالی، N95‌ها روی صورت به خوبی و بدون هیچ فاصله‌ای قرار می‌گیرند و برای صحبت‌کردن و نفس‌کشیدن راحت نیز یک گزینه عالی هستند.