جهان نما
تشکیل پارلمان عراق؛ ادامه اختلافات بر سر نخست‌وزیری
روز گذشته سرانجام نخستین جلسه پارلمان جدید عراق برگزار شد؛ جلسه‌ای که به‌دلیل تداوم اختلافات میان احزاب شیعی با گذشت کمتر از یک ساعت، در سایه مشاجرات لفظی شدید نمایندگان خاتمه یافت. این مشاجرات در پی آن صورت گرفت که احزاب شیعی مخالف جریان صدر پس از تعلیق چند ساعته جلسه پارلمان، خود را با دستیابی به 88 کرسی به عنوان فراکسیون اکثریت معرفی کردند. اگرچه با این اعلام، به لحاظ قانونی تکلیف فراکسیون اکثریت روشن می‌شود اما به دلیل اعتراض شدید نمایندگان جریان صدر و بر هم خوردن نظم جلسه روشن نیست سرنوشت فراکسیون اکثریت پارلمان جدید در عمل به چه ترتیب خواهد بود. حواشی جلسه روز گذشته پارلمان عراق و درگیری میان نمایندگان تا جایی پیش رفت که محمود المشهدانی، رئیس سنی پارلمان به دلیل وخامت اوضاع جسمی ناچار به ترک جلسه شد. براساس عرف سیاسی عراق طی سال‌های گذشته، نمایندگان پارلمان این کشور موظفند در نخستین جلسه، فراکسیون اکثریت و همچنین هیأت رئیسه جدید پارلمان را تعیین کنند. بر این اساس، نخستین جلسه پارلمان را می‌توان در حکم دور دوم انتخابات عراق به شمار آورد؛ انتخاباتی که در جریان آن احزاب پیروز با توجه به تعداد کرسی‌های به‌دست آمده، رقابت‌ها و ائتلاف‌های جدیدی را برای تشکیل فراکسیون اکثریت آغاز می‌کنند. از آنجا که فراکسیون اکثریت، نقش کلیدی در انتخاب نخست‌وزیر و وزرای دولت جدید دارد، سیطره بر آن برای تمامی احزاب و جریانات سیاسی عراق مهم است. نشست بعدی پارلمان با توافق نمایندگان قرار است روز سه‌شنبه برگزار شود.
نقش سرنوش تساز جریان صدر
رقابت‌های سیاسی بر سر تشکیل فراکسیون اکثریت در پارلمان عراق، اتفاق جدیدی نیست. طی سال‌های گذشته، احزاب شیعه به‌عنوان صاحبان بیشترین تعداد از کرسی‌ها، رقابت‌های متعددی را با یکدیگر در قالب ائتلاف‌های متکثر تجربه کرده‌اند. اما امسال ماجرا کمی متفاوت است؛ چرا که به‌دلیل رأی بالای جریان صدر نسبت به تمام احزاب شیعه، دو قطبی بی‌سابقه‌ای درون جریان شیعی شکل گرفته است. مجموعه موسوم به «چارچوب هماهنگی» متشکل از ائتلاف دولت قانون (نوری مالکی)، فتح (حشد شعبی)، دولت (عمار حکیم و حیدر العبادی) و سایر احزاب کوچک‌تر شیعه از یک سو و جریان صدر از سوی دیگر، محورهای این دو قطبی جدید به شمار می‌روند. با توجه به شکست تمامی رایزنی‌ها و میانجیگری‌های بین احزاب شیعه با جریان صدر طی هفته‌های گذشته، ممکن است صدری‌ها برای تشکیل فراکسیون، برای نخستین بار ائتلافی فرا مذهبی را از طریق توافق با احزاب سنی و کرد تشکیل دهند. در مقابل تلاش مجموعه چارچوب هماهنگی برای تشکیل فراکسیون اکثریت، بدون جریان صدر نیز ادامه دارد. مصطفی الکاظمی مهم‌ترین گزینه جریان صدر برای نخست‌وزیری دولت جدید عراق است. این در حالی است که سایر احزاب شیعه دیدگاه چندان مثبتی نسبت به تداوم فعالیت الکاظمی در منصب کنونی ندارند. اگرچه اطلاعات دقیقی از جزئیات رقابت‌های شیعیان بر سر نخست‌وزیر آینده عراق در دست نیست، اما سفر هفته گذشته الکاظمی به نجف، برای ملاقات با مقتدی صدر در خانه او، گمانه‌زنی‌ها مبنی بر تمدید نخست‌وزیری وی را دو چندان کرده است.
ابقای حلبوسی
محمد الحلبوسی، سیاستمدار جوانی است که از سال 2018با ریاست بر پارلمان عراق در سپهر سیاسی این کشور خوش درخشید. او با ایجاد تحولات اساسی در ساختار کهنه احزاب سیاسی اهل سنت موفق شد در انتخابات پارلمانی اخیر نیز نتایج بسیار مطلوبی را به‌دست آورد. او دیروز در نشست پارلمان به‌عنوان رئیس ابقا شد. برهم صالح هم ازجمله اعضای شاخص اتحادیه میهنی کردستان به شمار می‌رود که از سال 2018 تاکنون منصب ریاست‌جمهوری عراق را در اختیار داشته است. با وجود پیروزی حزب دمکرات در انتخابات پارلمانی اخیر، بعید است مجموعه احزاب کرد با عبور از صالح بر شخصیت جدیدی به‌عنوان رئیس‌جمهور به اجماع دست یابند.
