فروش توکن با قیمت‌های هنگفت

ساسان شادمان‌منفرد- روزنامه‌نگار

در ابتدای سال2021، تنها گروهی خاص از علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال می‌دانستند توکن‌های غیرمثلی (NFT) چیست. با این حال، طبق آخرین داده‌ها تا پایان سال، نزدیک به 41میلیارد دلار برای NFT‌ها هزینه شده است که بازار آثار هنری دیجیتال و کلکسیون‌ها را تقریبا به اندازه بازار جهانی هنر ارزشمند می‌کند. میسون نیستروم، تحلیل‌گر تحقیقاتی در شرکت ارزهای دیجیتال مسارای در این‌باره می‌گوید:«این سال شاهد انفجار بازار NFT از یک بازار زیر میلیارد دلاری به یک صنعت چند‌میلیارد دلاری بودیم». شیدایی NFT در ‌ماه مارس زمانی که کلاژ «بیپل» در نخستین حراجی از نوع خود در حراج کریستی به قیمت 69.3میلیون دلار فروخته شد، به اوج اصلی خود رسید. این هنرمند که نام اصلی‌اش مایک وینکلمن است با یک توییت پاسخ داد: «لعنتی».

همه وارد شده‌اند
هنرمندان، ورزشکاران و اهالی موسیقی و حتی ملانیا ترامپ، به سرعت شروع به ساخت NFTها کردند که اساسا گواهی‌های مالکیت دیجیتال ثبت‌شده در یک بلاک‌چین برای سرمایه‌گذاری و یافتن راه‌های جدید برای ارتباط با طرفداران محسوب می‌شود. سایر موفقیت‌ها شامل مجموعه‌های شماره‌دار NFT‌هایی بود که در فضای مجازی منتشر شدند، ازجمله کریپتوپانک و باشگاه میمون‌های کسل که وضعیت صاحبان‌شان را نشان می‌داد و به‌عنوان آواتار در پروفایل‌های رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌شد. نیستروم گفت: «ارزش اصلی همچنان انحصار است». او اشاره کرد که مجموعه‌های گران‌قیمت همچنین به خریداران امکان دسترسی به کانال‌های قفل‌شده در پلتفرم گفت‌وگوی Discord و جلسات و مهمانی‌ها را می‌دهند. او افزود: «مانع زیادی برای ورود وجود دارد - یک هزینه سرمایه‌گذاری - و شما در اطراف ثروت خالص و سایر افراد هستید». Chainalysis، یک گروه تجزیه و تحلیل ارزهای دیجیتال گفت که در مجموع 9/40میلیارد دلار به قراردادهای بلاک‌چین اتریوم که معمولا برای ایجاد NFT استفاده می‌شود، ریخته شده است. اگر شامل NFTهایی باشد که برای سایر بلاک‌چین‌ها مانند Solana، هدف قرار می‌گیرند، مجموع حتی بیشتر هم می‌شود. در مقایسه باید به این نکته اشاره کرد که سال گذشته ارزش بازار جهانی هنر 1/50میلیارد دلار بود.

نهنگ‌ها
Chainalysis دریافته است که NFTها تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران خرد را به دنیای ارزهای دیجیتال معرفی کرده‌اند؛ با تراکنش‌های کوچک و کمتر از 10هزار دلار که بیش از 75درصد از بازار را نشان می‌دهد اما دقیقا مانند بازار ارزهای دیجیتال، این بازار همچنان تحت‌تسلط برخی بازیگران بزرگ یا «نهنگ‌ها» قرار دارد. بین پایان فوریه و نوامبر، 360هزار مالک NFT وجود داشت که 7/2میلیون NFT بین آنها نگهداری می‌شد. Chainalysis دریافت که از این مقدار، حدود 9درصد یا به‌عبارتی 32400کیف پول، 80درصد از ارزش بازار را در اختیار داشته‌اند. استفان دیهل، یک مهندس نرم‌افزار شکاک در حوزه رمزارزها گفت که بسیاری از نهنگ‌ها «افرادی هستند که روی صدها میلیون دلار ارز دیجیتال نشسته‌اند» و «به‌دنبال تبدیل کریپتوهای خود به ارزهای دیجیتال بیشتر هستند».
دیگران می‌گویند که آنها به‌عنوان معامله‌گران حرفه‌ای (جمع‌آوری‌کننده) به بازار نزدیک می‌شوند. به‌گفته آنها، یک سرمایه‌گذار معروف NFT، معروف به پرانکسی در توییتر که در سال2017 با سرمایه‌گذاری اولیه 600دلار شروع به‌کار کرد، اکنون دارای یک سبد NFT به ارزش بیش از 20میلیون دلار است. آنها به فایننشال‌تایمز گفتند که در حال سرمایه‌گذاری در ترکیبی از پروژه‌ها هستند. برخی از آنها حجم معاملات روزانه بالاتری دارند و برخی دیگر جذابیت ویژه‌تری. جدا از پروژه‌های سودآور که در حال چرخش هستند، پرانکسی گفت: «آنها قطعات خاصی دارند که من قصد دارم به‌عنوان سرمایه‌گذاری بلندمدت نگه‌شان دارم». براساس تحلیلی که برای فایننشال‌تایمز توسط پلتفرم تجزیه و تحلیل بلاک‌چین نانسن انجام شده است، کلکسیونرهای اولیه نیز از افزایش قیمت NFTها بهره‌مند شده‌اند. البته تاکنون، بیشتر کلکسیونرهای جدید NFT در بازار ثانویه هنوز هزینه خرید خود را جبران نکرده‌اند.

داستان کلاهبرداری‌ها
فضای غیرقانونی نیز گرفتار کلاهبرداری و دستکاری بازار است، به‌خصوص که شناسایی هویت‌های دنیای واقعی خریداران و فروشندگان، اگر نگوییم غیرممکن، قطعا دشوار است. تجزیه و تحلیل توسط نانسن نشان داد که در 30روز منتهی به اواسط دسامبر، 2میلیون دلار فعالیت مشکوک در مجموعه‌های کریپتوپانک و باشگاه‌ میمون‌های کسل وجود دارد؛ به‌عنوان مثال، برخی از NFTها با 95درصد تخفیف در میانگین قیمت، فروخته شده‌اند، چه به‌دلیل اشتباهات خریداران و فروشندگان، چه به‌دلیل حذف مالیات و یا به‌دلیل کلاهبردارانی که از کاربران غیرماهر سوءاستفاده می‌کند. محققان همچنین هشدار داده‌اند که بازار احتمالا با تجارت رمزارز WAX متورم می‌شود؛ زمانی که یک معامله‌گر هر دو طرف معامله را به‌کار می‌گیرد تا تصور نادرستی از تقاضا را ایجاد کند. رودیگر کی‌ونگ، مدیرعامل شرکت هنری ونگ در آلمان، گفت:‌«شما می‌توانید یک NFT را در یک پلتفرم عمومی بخرید و بفروشید. اینگونه به‌نظر می‌رسد که علاقه زیادی به این قطعه وجود دارد، وقتی فقط شما قیمت را بالا ببرید. این در دنیای هنر سنتی نیز اتفاق می‌افتد اما اگر یک تغییر در یک اثر هنری ایجاد کنید، باید 25درصد از حق فروش را به مؤسسه‌ حراج‌کننده آن اثر پرداخت کنید که طبیعتا سود شما را کمتر می‌کند. هزینه این کارمزدها در NFTها بسیار پایین‌تر است».