جها ن نما
هشدا رهای تلفنی بایدن و پوتین
روسای جمهور آمریکا و روسیه، در تماس تلفنی، به یکدیگر درباره وضع تحریم‌های جدید و افزایش تنش‌ها برسر اوکراین هشدار دادند
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به جو بایدن، همتای آمریکایی خود درباره وضع تحریم‌های جدید علیه مسکو هشدار داده و این اقدام آمریکا را اشتباهی بزرگ خوانده است. به‌گزارش الجزیره، این هشدار در گفت‌وگوی تلفنی در آستانه مذاکرات 2کشور در ژنو مطرح شده است. بایدن هم در این گفت‌وگوی حدودا یک ساعته، درباره استقرار ده‌ها هزار نیروی روسیه در مرز با اوکراین هشدار داده است.
غربی‌ها هفته‌هاست درباره استقرار ده‌ها هزار نیروی روس در پشت مرزهای اوکراین و حمله به این کشور هشدار داده‌اند. مسکو هم بارها گفته است که قصد حمله به اوکراین را ندارد و در مقابل، رهبران کشور همسایه را به ایجاد تنش متهم کرده است.
یوری اوشاکوف، دستیار رئیس‌جمهور روسیه بعد از تماس تلفنی 2رهبر گفته است که کرملین از این مذاکرات رضایت دارد. او گفته است که محور اصلی مذاکرات، تضمین‌های امنیتی است که مسکو از غرب خواسته است. به‌گفته اوشاکوف، پوتین در این مذاکره گفته است که هرگونه تحریم غرب علیه روسیه «اشتباهی بزرگ» خواهد بود.
این دومین بار در این ماه است که بایدن با پوتین به صورت مستقیم صحبت می‌کند. افزایش تحرکات نظامی پشت مرزهای اوکراین، غرب را به‌شدت نگران کرده و بایدن امیدوار است با مذاکره با پوتین، جلوی شرایط بحرانی را بگیرد.
کاخ سفید در بیانیه‌ای که بعد از تماس تلفنی 2رئیس‌جمهور منتشر کرده، آورده است که بایدن از پوتین خواسته تنش‌های فزاینده را کم کند و به صراحت گفته که آمریکا و متحدانش به هرگونه حمله مجدد روسیه به اوکراین به‌صورت قاطعانه پاسخ خواهند داد.
روسیه ضمن رد ادعاها درباره قصدش برای حمله به اوکراین، کشورهای غربی را متهم می‌کند که شرایط امنیتی در منطقه را با گسترش ناتو به‌سمت شرق نادیده می‌گیرند و عملا ثبات را به هم می‌زنند. یکی از تضمین‌های امنیتی که روسیه از غرب خواسته، توقف گسترش ناتو در شرق اروپاست. مسکو علاوه بر گسترش ناتو به اوکراین، نگران عضویت کشورهای حوزه بالتیک در این پیمان امنیتی غربی است. پیشنهادهای دوگانه روسیه چندان در غرب مورد استقبال قرار نگرفت؛ با این حال قرار است آمریکا و روسیه، در سطوح پایین با هم در ژنو مذاکره کنند. پیش از تماس تلفنی، 2رهبر بر اهمیت این مذاکرات و لزوم انجام این تعاملات دیپلماتیک تأکید کرده بودند، اما هیچ نشانه‌ای از مصالحه بین 2کشور دیده نمی‌شود. بایدن در مذاکره تلفنی با پوتین، از این مذاکرات حمایت و تأکید کرده است که پیشرفت تنها در محیط بدون تنش حاصل می‌شود.
ساموئل گرین در مؤسسه کینگز کالج لندن به الجزیره گفته است که با توجه به تنش‌های موجود، هم روسیه و هم آمریکا باید تلاش‌های بیشتری انجام دهند. او گفته است: «این فرصتی است تا پوتین ادعای پیروزی کند و نشان بدهد که غرب کمی عقب می‌نشیند. برای دولت بایدن و متحدان اروپایی هم بسیار مهم است تا هر کاری که می‌توانند بکنند تا صلح و امنیت را در اطراف اوکراین تضمین کنند.»
پیشنهادی از مسکو
دولت روسیه حدود یک ماه قبل پیش‌نویس 2توافقنامه امنیتی را ارائه کرد و از ناتو خواست تا اعطای عضویت به اوکراین و دیگر جمهوری‌های سابق اتحاد جماهیر شوروی را لغو کند و نیروها و تسلیحاتش را از اروپای مرکزی و شرقی عقب ببرد.
ناتو و آمریکا گفته‌اند که تنها اعضای ناتو می‌توانند تصمیم بگیرند که چه کشورهایی به این ائتلاف بپیوندند و روسیه صلاحیت تعیین تکلیف در این زمینه را ندارد. آنها همچنین گفته‌اند که هرگونه مذاکرات امنیتی با مسکو باید نگرانی‌های ناتو را هم درنظر بگیرد و شامل اوکراین و دیگر طرف‌ها باشد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه هفته پیش گفته است که مذاکرات در ژنو با حضور دیپلمات‌ها و نظامیان روسیه برگزار خواهد شد.
مذاکرات روسیه و آمریکا 10روز دیگر برگزار خواهد شد و قرار است 2روز بعد از آن، ناتو و مسکو سر میز مذاکره بنشینند. سازمان امنیت و همکاری در اروپا که روسیه و آمریکا هم عضو آن هستند، یک روز بعد به تنش‌ها رسیدگی خواهد کرد.
ریاست هیأت روسیه را در این مذاکرات سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه به‌عهده خواهد داشت و آمریکایی‌ها هم هیأت خود را با ریاست وندی شرمن به ژنو خواهند فرستاد. با وجود آمادگی 2کشور برای گفت‌وگوی مستقیم، مقامات رده بالای آمریکایی به اوکراین اطمینان داده‌اند که آمریکا همچنان از این کشور حمایت خواهد کرد. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا چهارشنبه در تماسی تلفنی با ولودومیز زیلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به او گفته است که آمریکا بدون هیچ‌گونه تزلزلی از کشور او حمایت می‌کند. انگلیس هم هفته گذشته به روسیه هشدار داده است که هرگونه ورود به اوکراین اشتباه استراتژیک بزرگی خواهد بود و با پاسخ جدی که تحریم‌ها بخشی از آن خواهد بود از سوی انگلیس و متحدانش مواجه خواهد شد. پوتین گفته است که خواستار جنگ نیست و خواهان پاسخ سریع آمریکا و متحدانش به درخواست‌های مسکو است. روسیه در سال2014 شبه‌جزیره کریمه در اوکراین را به خاک خود ضمیمه کرد و بلافاصله بعد از آن از نیرو‌های جدایی‌طلب در شرق این کشور حمایت کرد. این اقدامات روسیه با واکنش شدید غرب مواجه شد و تحریم‌های سنگینی علیه مسکو وضع شد. سطح روابط غرب و روسیه هم تا حد دوران جنگ سرد تنزل پیدا کرده است.