هشدار برای حال وخیم شهرها

محمد سرابی - خبرنگار

  میان شورای شهر ششم و مجلس یازدهم عزمی برای همکاری صورت گرفته است تا راه‌حلی برای مشکلات مالی شهرداری تهران پیدا شود؛ بحرانی که بخش حمل‌ونقل عمومی و دیگر فعالیت‌های هزینه‌بر شهرداری را تهدید می‌کند با فرسودگی اتوبوس‌‌ها و مترو خود را نشان داده است و سهم شهرداری از بودجه سال 1401کشور هم آنقدر کم است که عملا نمی‌توان با آن کمکی به بهبود حمل‌ونقل عمومی کرد. هزینه‌های خرید و تعمیر اتوبوس‌ها و واگن‌های مترو هم به‌شدت افزایش یافته و تحریم‌های خارجی کار را سخت‌تر کرده است. در نشست مشترک فراکسیون مدیریت شهری مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای اسلامی شهر تهران برخی از مخاطرات شهر تهران مطرح و راه‌حل‌هایی برای رفع آنها پیشنهاد شد. در این جلسه که به میزبانی مجلس و پس از پایان ساعت کاری برگزار شد، آمار‌هایی ارائه شد که نشان می‌داد درصورت تامین نشدن هزینه‌های لازم، در سال آینده بخشی از حمل‌ونقل عمومی تهران به‌دلیل فرسودگی از کار خواهد افتاد؛ درحالی‌که نیاز‌های شهر تهران که به‌عنوان پایتخت دچار هزینه‌های مضاعفی شده است، اغلب اوقات دیده نمی‌شود. بخشی از نظرات بیان شده در این جلسه را می‌خوانید:

مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران
هر پولی که برای حمل‌ونقل عمومی خرج نکنید باید در بیمارستان‌ها و برای درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا  خرج کنید. اینکه در شهر‌های دیگر دنیا تا این حد بیمار ناشی از آلودگی هوا ندارند به‌دلیل توجه به حمل‌ونقل عمومی است. چند سال پیش آقای روحانی به ترکیه رفته بود و ‌گفت که متروی آنکارا خیلی راحت و تمیز است. من آن موقع با ایشان تماس گرفتم و گفتم بلیت متروی آنکارا 12هزار تومان است. اگر در تهران هم دولت تونل و ایستگاه را بسازد و فقط بهره‌برداری را به بخش خصوصی واگذار کند، باز هم بلیت به 12هزار تومان می‌رسد. ساخت هر کیلومتر مترو 1200میلیارد تومان خرج دارد و هیچ راهی به‌جز کمک دولتی نیست. در دولت هم تصویب شده بود که 50درصد بودجه مترو را دولت بدهد که امسال همان را هم حذف کردند و یارانه‌ها و اوراق قرضه مربوط به آن هم حذف شد. شهروندان از صبح تا شب و از تولد تا بعد از وفات با شهرداری سروکار دارند و رضایتمندی از عملکرد شهرداری به رضایتمندی از کل نظام و کشور می‌انجامد. شهردار‌ی‌ها چیزی اضافه نمی‌خواهند. در سال‌های 70شهرداری‌ها‌ خودشان عوارضی را دریافت می‌کردند که تا 15مورد هم می‌رسید؛ مثلا از کارخانه‌ها عوارضی را دریافت می‌کردند. این در ابتدای سال‌های دهه 80 به «تجمیع عوارض» تبدیل و از دست شهرداری‌ها خارج شد. بعدا هم تجمیع عوارض را تبدیل به «مالیات بر ارزش‌افزوده» کردند. بعد هم فقط 50درصد عوارض به شهرداری رسید و در سال دوم به 30درصد کاهش پیدا کرد. امسال که یک‌درصد به سهم شهرداری از مالیات‌ها اضافه شد، این دیدگاه پیش آمد که پس باید جای دیگری از سهم شهرداری‌ها کم کنیم. در سال آینده اگر فکر درست و منطقی برای توسعه شهرها نشود، وعده‌هایی که به مردم دادیم قابل اجرا نخواهد بود.

محسن پیرهادی رئیس فراکسیون مدیریت شهری مجلس
عمران شهرها، توسعه حمل‌ونقل عمومی و سلامت اجتماعی شهروندان در لایحه بودجه سال1401به مقدار 5/7درصد کاهش یافته است و بخش قابل‌توجهی از سهم اعتبارات شهری با کاهش قابل تاملی صرف هزینه‌های دیگر وزارتخانه‌ها شده است. لایحه بودجه سال آینده دولت نقاطی در برخی امور از جمله بودجه توسعه شهری نیازمند اصلاحات جدی است. اغماض دولت در قبال مباحث توسعه‌ای شهری و حقوق شهروندان در بودجه درحالی است که عمران شهری و روستایی یکی از مؤلفه‌های مهم و تأثیرگذار در توسعه ملی به شمار می‌رود و موضوعاتی مانند حمل‌ونقل عمومی، شبکه‌های آب و فاضلاب، سکونتگاه‌های غیررسمی، افزایش ایمنی و امداد و نجات و... را در برمی‌گیرد. در لایحه بودجه سال 1401نسبت به قانون بودجه سال 1400کل کشور، اعتبارات هزینه‌ای وزارت کشور به میزان 43درصد کاهش یافته است. متأسفانه در بودجه سال آتی بحث عمران شهری قربانی برنامه‌های دیگر شده است و اعتباری که برای عمران شهرها منظور شده بسیار کمتر از شبکه آبیاری و زهکشی درنظر گرفته شده است و مسائل مهم دیگر، به‌ویژه حمل‌ونقل شهری را کمتر مورد توجه قرار داده است. بر همین اساس فراکسیون شوراها و مدیریت شهری پیشنهاد‌هایی را به کمیسیون تلفیق ارائه داده است که در آن اعتبارات نادیده گرفته شده برای توسعه شهری احیا شود.

  علی نیکزاد نایب‌رئیس اول مجلس
بخش خصوصی می‌تواند ارز را در خارج از کشور دریافت کند و به ازای آن اتوبوس تحویل دهد.   از طرف دیگر اینکه دولت گفته شهرداری‌‌‌ها خودشان اوراق بفروشند و خودشان ضمانت کنند به این معناست که انتشار چنین اوراقی ممکن نیست .
  علیرضا جاوید مشاور شهردار در امور مجلس
2/5 هزار میلیارد تومان بدهی دولت به شهرداری است که می‌شود آن را با بدهی شهرداری به بانک‌های دولتی تسویه کرد.
  جعفر قادری عضو فراکسیون شهری مجلس
وقتی تهران را به‌عنوان پایتخت تصور می‌کنیم باید بدانیم که همه هزینه‌هایی که «پایتخت بودن» بر آن تحمیل می‎کند نباید از جیب مردم صرف شود.  
  احمد دنیامالی عضو کمیسیون عمران مجلس
شهرداری تهران یک وظیفه ملی هم دارد و هر ارتباط بین آن و مجلس به نفع شهرداری‌های کشور است.
  فریدون حسنوند رئیس کمیسیون انرژی مجلس
باید کارگروه انسجام شوراها و شهرداری‌ها را تشکیل دهیم که اگر در مجلس پیشنهادی به نفع شهرداری‌ها اعلام شد با رأی بالا تصویب شود. ‌
  اقبال شاکری عضو کمیسیون مدیریت شهری و امور داخلی مجلس
اگر می‌خواهیم در 5سال آینده اتفاقی بیفتد باید روی اهداف بزرگ مانند تهاتر نفت یا استفاده از اموالی که در خارج از کشور وجود دارد، تأکید و همچنین طرح‌ها را به‌عنوان احکام دائمی وارد برنامه هفتم توسعه کنیم.