سهم استان‌ها از بودجه 1401

پرنیان سلطانی- خبرنگار

این روزها که دولت لایحه بودجه سال1401را تحویل مجلس داده، همه جا حرف از بودجه سال آینده است؛ اینکه این بودجه نسبت به امسال چه تفاوت‌هایی دارد، در چه حوزه‌هایی رشد داشته و در چه حوزه‌هایی با کاهش مواجه شده است. در استان‌های مختلف کشور هم اوضاع به همین شکل است و تمام حرف‌های مسئولان استانی به میزان بودجه سال آینده ختم می‌شود. در این گزارش ما با بررسی بودجه استانی لایحه بودجه1401، سهم هر استان از بودجه سال بعد را بررسی کرده‌ایم. این بودجه که از مجموع بحث هزینه‌ای و عمرانی استان‌ها به‌دست آمده، نشان می‌دهد خوزستان، سیستان‌و‌بلوچستان و فارس بیشترین سهم را در لایحه بودجه استانی سال1401به‌خود اختصاص داده‌اند و در مقابل قم، سمنان و قزوین کمترین بودجه را دارند.

صدرنشینان بودجه
براساس آمار سازمان برنامه و بودجه کشور برای سال آینده 990هزار‌و991میلیارد ریال از بودجه کشور به استان‌ها اختصاص دارد که از این میان سهم خوزستان به‌عنوان صدرنشین لایحه بودجه 83هزار‌و583میلیارد ریال، سهم سیستان‌و‌بلوچستان 64هزار‌و45میلیارد ریال، سهم فارس 62هزار‌و615میلیارد ریال، سهم کرمان 52هزار‌و736میلیارد ریال و سهم خراسان‌رضوی 49هزارو76میلیارد ریال است. به این ترتیب در لایحه بودجه سال1401 استان‌های خوزستان، سیستان‌و‌بلوچستان، فارس، کرمان و خراسان‌رضوی به‌ترتیب بیشترین میزان بودجه را به‌خود اختصاص داده‌اند.

قم، سمنان و قزوین سهم کمتر در بودجه
در سوی دیگر جدول استان‌هایی با کمترین میزان بودجه قرار دارند. در این مقایسه، قم با 11هزار‌و503میلیارد ریال، سمنان با 12هزارو‌721میلیارد ریال، قزوین با 15هزار‌و676میلیارد ریال، البرز با 15هزار‌و824میلیارد و چهارمحال‌و‌بختیاری با 16هزار‌و‌89میلیارد ریال به‌ترتیب در رده‌های پایانی جدول لایحه بودجه سال1401 قرار دارند.

بیشترین رشد بودجه در کهگیلویه‌و‌بویراحمد
به‌نظر می‌رسد در تحلیل بودجه درنظر گرفته شده برای استان‌ها بیش از آنکه میزان بودجه مهم باشد، رشد بودجه دارای اهمیت است؛ یعنی اینکه استان‌های مختلف کشور در سال‌جاری هر‌یک چه میزان بودجه داشتند و میزان بودجه این استان‌ها برای سال آینده چقدر رشد داشته است. با نگاهی به جدول مقایسه بودجه استانی سال1401 و 1400به این نتیجه می‌رسیم که میزان بودجه تمامی استان‌های کشور دست‌کم بیش از 30درصد رشد داشته است اما در این میان هستند استان‌هایی که رشد میزان بودجه سال آینده‌شان نسبت به امسال بسیار چشمگیر است؛ به‌عنوان مثال کهگیلویه‌و‌بویراحمد سال آینده با 86/5درصد رشد نسبت به بودجه سال‌جاری‌اش مواجه است. بعد از این استان، لرستان با 67/6درصد و فارس با 66/8درصد بیشترین درصد رشد بودجه را به‌خود اختصاص داده‌اند. خوزستان، سیستان‌و‌بلوچستان، مازندران، کردستان، گلستان، خراسان‌جنوبی، چهارمحال‌و‌بختیاری و البرز نیز سال آینده با رشد بودجه‌ای بیش از 50درصد مواجه هستند.

آبرسانی به شهرهای خوزستان
همانطور که گفته شد خوزستان در بین استان‌های مختلف کشور بیشترین میزان بودجه را به‌خود اختصاص داده است. اینطور که در لایحه بودجه ذکر شده، قرار است این مبلغ بیش از هر چیز دیگری، صرف آبرسانی به شهرهای دزفول، آبادان، اندیمشک، شادگان، مسجد‌سلیمان، شوشتر، اهواز، اندیکا و... شود. پیش‌بینی شده تمام این پروژه‌های آبرسانی حداکثر تا سال1405 به پایان برسد و به این ترتیب مشکل انتقال آب به شهرهای این استان جنوبی تا 5سال آینده به کلی رفع شود. ایجاد تاسیسات فاضلاب شهرهای خرمشهر، اندیمشک، آبادان، ایذه، بندر امام‌خمینی(ره)، بهبهان، دزفول، دشت آزادگان، رامهرمز، شوش، شوشتر و ماهشهر نیز پروژه بزرگی است که برای خوزستان درنظر گرفته شده و قرار است بابت اجرایی شدنش بودجه مطلوبی در اختیار مسئولان استانی خوزستان قرار بگیرد.

اختصاص بودجه  سیستان‌و‌بلوچستان به راه‌سازی
در استان سیستان‌و‌بلوچستان هم در لایحه بودجه سال‌1401، پروژه‌هایی ازجمله انتقال نیروی برق سیستان‌و‌بلوچستان، آبرسانی به شهرهای این استان ازجمله خاش، ایجاد تاسیسات فاضلاب شهری در چابهار، کنارک، زاهدان و... دیده شده است. اما یکی از اصلی‌ترین برنامه‌هایی که برای سیستان‌و‌بلوچستان در سال1401 درنظر گرفته شده، ساخت بزرگراه ایرانشهر – بمپور، راه اصلی سه‌راه دشتک – تل سیاه و بهسازی راه اصلی زابل – زهک است. این در حالی است که بیابان‌زدایی و مقابله با فرسایش بادی دشت سیستان نیز با ساخت بادشکن، مالچ‌پاشی و نهالکاری در دستور کار مسئولان این استان برای سال آینده قرار دارد. شاید برایتان جالب باشد بدانید قرار است مبلغی از بودجه این استان کم‌برخوردار نیز به مطالعه جلوگیری از تبخیر و رسوب‌گذاری و ساخت سازه‌های بهره‌برداری از چاه نیمه‌ها و مطالعه آب‌های ژرفی و همچنین مطالعه، حفاظت و احیای تالاب هامون اختصاص پیدا کند.

32عنوان فعالیت در فارس
در جدول بودجه سال1401 به تفکیک استان‌ها، فارس در رتبه سوم قرار دارد و بعد از استان‌های خوزستان و سیستان‌و‌بلوچستان بیشترین بودجه استانی سال آینده در اختیار این استان قرار خواهد گرفت.
از سوی دیگر، فارس با رشد 66/8درصدی بودجه نسبت به سال‌جاری به سومین استانی تبدیل شده است که در لایحه بودجه سال1401 بیشترین رشد بودجه را تجربه می‌کند. دلیلش این است که در حوزه عمرانی 32عنوان پروژه برای سال آینده این استان تعریف شده که انجام آنها قطعا نیاز به بودجه دارد.
این 32پروژه در 3موضوع اصلی احداث و بهسازی راه‌ها، آبرسانی به شهرهای مختلف و ایجاد تاسیسات فاضلاب شهری خلاصه می‌شود. هر‌چند که مطالعه حفاظت و احیای دریاچه‌های فارس، کمک به طرح توسعه و نوسازی حرم مطهر حضرت احمدبن‌موسی(ع) شاهچراغ، احداث و تجهیز ساختمان دانشکده فنی و مهندسی، ساخت و تجهیز دانشکده علوم پایه و سلف‌سرویس و همچنین ساخت و تجهیز دانشکده کشاورزی و سلف‌سرویس هم در بودجه سال آینده دیده شده است.

استادیوم 15هزار نفری کهگیلویه‌وبویراحمد
همانطور که پیش از این هم گفته شد، کهگیلویه‌و‌بویراحمد بیشترین رشد بودجه را نسبت به سال‌جاری دارد؛ آن هم با عدد چشمگیر 86/5درصد اما اینکه چرا بودجه این استان از 13هزار‌و249میلیارد ریال در سال1400 قرار است سال آینده به عدد 24هزار‌و706میلیارد ریال برسد، سؤالی است که با نگاه کردن به طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ملی انتقالی به استان به پاسخ آن می‌رسیم. قرار است این استان تا 3، 2سال آینده تمام پروژه‌های راهسازی، آبرسانی و ایجاد تاسیسات فاضلاب شهری‌اش را به سرانجام برساند. این در حالی است که وزارت ورزش و جوانان نیز موظف شده است تا سال1403 یک استادیوم ورزشی 15هزار نفری در یاسوج بسازد.

مجتمع‌های فرهنگی و ورزشی در لرستان
یکی دیگر از استان‌های کشور که بیشترین نرخ رشد بودجه را در لایحه بودجه سال آینده از آن خود کرده، لرستان است. این استان با نرخ رشد 67/6درصد بودجه نسبت به سال‌جاری بعد از کهگیلویه‌و‌بویراحمد در جایگاه دومی جدول رشد بودجه استانی قرار گرفته است. با نگاهی به طرح‌های مدنظر برای این استان در سال آینده متوجه می‌شویم که لرستان هم مانند سایر استان‌های کشور سال آینده با محوریت آبرسانی به شهرهای خود، ایجاد تاسیسات فاضلاب شهری و راهسازی پیش خواهد رفت. البته که ایجاد شبکه آبیاری و زهکشی قریب به 18هزار هکتار از اراضی این استان نیز در دستور کار شرکت مادر‌تخصصی مدیریت منابع آب ایران قرار گرفته است اما خبر خوش برای اهالی خرم‌آباد اینکه قرار است در این شهر به همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا سال1405یک مجتمع فرهنگی هنری ساخته شده و مجموعه ورزشی خرم‌آباد هم نهایتا تا همان سال تکمیل شود.

استان‌هایی که کمترین نیاز به بودجه را دارند
در میان استان‌های مختلف کشور، کمترین بودجه به قم و سمنان تعلق دارد. شاید به این دلیل که برای این استان‌ها در سال‌های پیش‌رو طرح‌های عمرانی کمتری درنظر گرفته شده است؛ به‌عنوان مثال در جدول طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ملی انتقالی به استان، سهم استان قم فقط 3طرح بهسازی محور قم – نیزار، ساخت جاده قم – کهک و تکمیل مرکز جامع توانبخشی و اردوگاه‌های فرهنگی و تربیتی قم است. درباره سمنان هم وضع به همین صورت است و قرار است تا سال1405 فقط 6طرح در این استان پیگیری شود. انتقال نیروی برق سمنان، ساخت راه اصلی دامغان – فولاد محله، مرمت و بازسازی کانال انتقال آب سیمین‌دشت به گرمسار، ایجاد تاسیسات فاضلاب شهر دامغان، ایجاد تاسیسات فاضلاب شهر شهمیرزاد و ساخت استادیوم ورزشی 15هزار نفری در سمنان تنها طرح‌هایی است که مسئولان این استان کویری ملزم به اجرای آنها شده‌اند.

جدول مقایسه بودجه استانی  سال 1401و 1400
در لایحه بودجه‌ای که دولت به تازگی تحویل مجلس داده است، 990هزار‌و991میلیارد ریال به‌طور مستقیم برای استان‌ها درنظر گرفته است. در جدول زیر میزان اختصاص این مبلغ به استان‌های 31گانه کشور ذکر شده و با نگاهی مقایسه‌ای میزان رشد بودجه هر استان نسبت به سال‌جاری مورد‌بررسی قرار گرفته است.

مبالغ به میلیون ریال
ترتیب استان‌ها بر مبنای لایحه بودجه1401


منابع محرومیت‌زدایی به استانداران تفویض اختیار می‌شود
نماینده مردم ۵شهر استان خراسان‌شمالی در مجلس شورای اسلامی گفت: برای نخستین‌بار بودجه محرومیت‌زدایی در سال1400در بودجه آمد و در بودجه۱۴۰۱ اختیارات استانداران برای تخصیص منابع محرومیت‌زدایی بیشتر شده است. محمد وحیدی با اعلام اینکه تمام مسئولان باید نگاه ویژه به جذب حداکثری اعتبار داشته باشند، افزود: راهکارهای عملیاتی برای اختصاص اعتبار برای بهره‌برداری و نهایی شدن پروژه‌های حوزه راه و بهداشت و آب تدوین شود.

لزوم توجه مجلس به محرومیت‌زدایی در لایحه بودجه
نایب‌رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: از دولت و مجلس در تصویب لایحه بودجه سال آینده انتظار می‌رود که به محرومیت‌زدایی از استان‌های کم‌برخوردار به‌ویژه سیستان‌و‌بلوچستان توجه ویژه داشته باشند. اسماعیل حسین‌زهی بیان کرد: این عادلانه نیست که بودجه استان‌های محروم به اندازه بودجه استان‌های برخوردار افزایش پیدا کند، باید مناطق کم‌برخوردار از اعتبارات بیشتری برخوردار شوند.