بازار گل محلاتی ایمن می‌شود یا منتقل؟

  محمود مولایی- خبر‌نگار

  درست یک روز پس از هشدار مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران نسبت به عدم‌ایمنی و نبود استانداردهای حدقل در بازار گل شهید محلاتی، این بازار آتش گرفت. بازار گل شهید محلاتی که پیش از این چندین بار دچار حریق شده و آخرین آتش‌سوزی آن به شهریور 1400برمی‌گردد، پنجشنبه گذشته با انفجاری بار دیگر آتش گرفت. یک روز قبل از این حادثه، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: «سازمان آتش‌نشانی با تشکیل کارگروهی به‌طور ویژه در حال بررسی وضعیت ایمنی بازار گل محلاتی است.» مهدی داوری اضافه کرد: «هنوز در مرحله کارشناسی هستیم تا بتوانیم بهترین اقدامات را انجام دهیم.» همچنین کامران عبدلی، سرپرست معاونت حفاظت و پیشگیری سازمان آتش‌نشانی گفته بود: «در این بازار به‌دلیل عدم‌ایمنی و عدم‌رعایت اصول اولیه، چندین بار حریق صورت گرفته که خوشبختانه خسارات زیادی هم نداشته است.» آخرین آتش‌سوزی در بازار گل شهید محلاتی اما 2 کشته به جای گذاشت تا بحث ایمنی این بازار ناایمن بیشتر از قبل مورد توجه قرار بگیرد. چنان‌که عضو شورای شهر تهران در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: «حادثه پُردرد بازار گل محلاتی که 2شهروند عزیز را از ما گرفت، بار دیگر یادآور موضوع مهم « اول امنیت و بعد کار» بود.» زهرا شمس‌احسان اضافه کرد: «ضمن عرض تسلیت به خانواده درگذشتگان، لازم است با همکاری و اقدام مشترک سازمان مدیریت بحران و سازمان آتش‌نشانی برای چنین مکان‌هایی، تدابیر ویژه‌تری اندیشید.»  پیش‌تر در مورد وضعیت ایمنی بازار گل محلاتی، بحث چیدمان در این بازار، راه‌های خروجی که تعبیه شده، سیم‌کشی و تجهیزات برق و در نهایت آموزش‌های شهروندی مطرح شده بود. حتی یک‌ماه پیش، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران در بازدید از بازار گل محلاتی روی ایمن نبودن این مجموعه تأکید کرده بود. سیدجعفر تشکری‌هاشمی بعد از حادثه اخیر نیز نسبت به وضعیت نامناسب این بازار هشدار داد و در صفحه شخصی خود در اینستاگرام نوشت: «حدود یک‌ماه پیش در بازدید از بازار گل و گیاه شهید محلاتی به فقدان ایمنی و نبود سازه مناسب در بازار گل که امکان فرو ریختن آن وجود دارد و تراکم بالای جمعیت اشاره کردم.» او ادامه داد: «حادثه بازار گل محلاتی نشان از ضرورت همکاری دستگاه قضایی، دولت و مدیریت شهری در حل مسائل و مشکلات این بازار دارد.»

 توسعه بی‌رویه بازار گل
بازار گل محلاتی در خیابان زمزم، تقاطع بزرگراه شهید محلاتی در زمینی به مساحت 10هزار مترمربع در سال 1375ساخته شد و یکی از قدیمی‌ترین بازارهای گل در شهر تهران محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر این بازار در بخش شمالی توسعه پیدا کرد، درحالی‌که یک عضو شورای شهر تهران توسعه این بازار را غیرقانونی قلمداد کرده است. شهریور 1400، بعد از اینکه بازار گل محلاتی دچار آتش‌سوزی شد، احمد صادقی در صحن شورای شهر تهران نسبت به وضعیت این بازار تذکر داده بود. رئیس کمیته شفافیت شورا در آن جلسه گفته بود که با توجه به شناختی که از گذشته از این محل داشته نسبت به خطرات و ایمنی بازار گل وگیاه هشدار داده بود و تیمی را برای رصد این موارد و جلساتی را نیز با مجموعه مدیران بازار گل و شهرداری برگزار کرده اما اقدامی صورت نگرفت. رئیس کمیته شفافیت شورای شهر تهران معتقد است:‌ «بازار گل محلاتی بدون اخذ مجوزهای لازم توسعه بی‌رویه و قارچ‌گونه داشته و این مسئله از چشم شهرداری دور مانده است.»
این بازار در منطقه 14شهر تهران قرار دارد که پنجشنبه گذشته شدیدترین حریق بازار گل محلاتی اتفاق افتاد، حالا به‌نظر می‌رسد ایمنی این بازار در دستور کار قرار بگیرد درحالی‌که مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران از مشکلات ورود آتش‌نشانی به سازه‌های ناایمن صحبت کرده است. مهدی داوری گفته: «اگر مالکان ساختمانی ناامن مانع ورود کارشناس‌های آتش‌نشانی شوند، با حکم قضایی ورود خواهیم کرد. البته تا مرحله بازدید و کارشناسی به حکم قضایی نیاز نیست.» او ادامه داد: «اگر مالکی بخواهد از ورود کارشناسان آتش‌نشانی به داخل ساختمان جلوگیری کند، ما با حکم قضایی وارد آن ساختمان خواهیم شد. ولی باید درنظر گرفت که تمامی قوانین حول محور ساختمان‌ها، قوانین کاملی نیستند.» داوری همچنین درباره قوانین مربوط به ایمنی سازه‌های شهر تهران گفت: «قوانین مربوط به ایمنی ساختمان‌ها گویا و کامل نیست و مسئولیت‌ها در این قانون مشخص نیست؛ به‌عنوان مثال، در بند ۱۴ ماده ۵۵ که نسبت به سایر قوانین بیشتر مورد استناد واقع می‌شود، از ۶۵ سال پیش نگاشته شده و قطعاً نمی‌تواند پاسخگوی تهران امروز باشد.» داوری اضافه کرد: «از آنجایی که در تهران بافت‌های مختلف شهری، ساختمان پیچیده و جمعیت بسیار زیاد وجود دارد؛ در نتیجه در این زمینه دچار نقض هستیم.»

بحث انتقال چه شد؟
سال گذشته و زمانی که بازار گل محلاتی با آتش‌سوزی مختصری درگیر شد، بحث انتقال آن جدی‌تر از همیشه به میان آمد. به همین‌خاطر، مرداد‌ماه 1399جلسه‌ای در فرمانداری تهران با حضور نمایندگان دستگاه‌های ذیربط تشکیل شد و در نهایت، موضوع ابلاغ شورای تامین شهر تهران، به‌عنوان نیاز اولیه را مطرح کردند. نکته مهم اما اینکه اعلام شد شورای تامین، یک‌ماه بعد مصوبه انتقال بازار گل جنوب شرق را ابلاغ می‌کند،  با وجود این، هیچ‌گاه چنین مسئله‌ای رخ نداد. درصورتی که شهرداری حتی پیشنهاد زمین جایگزین را هم ارائه داده است. به‌گونه‌ای که زمینی در نزدیکی بازار گل فعلی در خیابان گلشناس برای ساخت مکان جدید بازار گل مدنظر قرار گرفته و شهرداری نیز مکان فعلی بازار گل را از طریق حساب‌های فی مابین با وزارت راه و شهرسازی تملک و برای افزایش سرانه‌های خدماتی از آن استفاده کند؛ چراکه زمین پیشنهادی با مساحت حدود 7هزار مترمربع، متعلق به شورای‌عالی شهرسازی وزارت راه است. البته به‌نظر می‌رسد تامین پارکینگ هم تبدیل به داستانی جداگانه شده، زیرا در اطراف این زمین، دادگاه خانواده و دانشگاه آزاد واقع شده‌اند و باید در این محدوده پارکینگی با وسعت 2هزار مترمربع ساخته شود.