اروپا
پوپولیست‌های اروپایی،دشمن واکسیناسیون
گسترش سویه اومیکرون ویروس کرونا در جهان سرعتی غیرمنتظره گرفته است. با این همه تلاش دولت‌ها برای قانع کردن شهروندانی که مخالف تزریق واکسن هستند، به لطف جنبش‌های افراطی و پوپولیستی همچنان بی‌نتیجه مانده و ممکن است دولت‌ها در آینده‌ای نزدیک راهکار نهایی، یعنی واکسیناسیون اجباری را در پیش بگیرند. به‌گفته تدروس آدهانوم، رئیس سازمان بهداشت جهانی، این سویه به‌زودی به همه کشورهای جهان سرایت خواهد کرد. اگرچه سویه اومیکرون نسبت به دیگر سویه‌ها نظیر دلتا عوارض و نشانه‌های خفیف‌تری از خود بروز می‌دهد، اما این نگرانی وجود دارد که افزایش دوباره تعداد مبتلایان به کرونا، نظام‌های بهداشت و درمان کشورها را از پا درآورد.
سویه اومیکرون از اواسط پاییز در آفریقای جنوبی شناسایی شد. کشورهای زیادی برای جلوگیری از شیوع این سویه جدید سفرهای آفریقایی را متوقف ساخته‌اند. همزمان، و در آستانه زمستان آمار ابتلا به کرونا در کشورهای اروپایی رو به افزایش گذاشته است. در آمریکا با رسیدن آمار مرگ‌ومیر ناشی از کرونا به حدود 829هزار نفر، رکورد جدیدی از مرگ‌های کرونایی ثبت شده است. آمریکا می‌گوید بخش بزرگی از مرگ‌ومیرها و ابتلاهای جدید در میان افراد واکسینه نشده رخ داده است؛ روندی که در دیگر کشورهای جهان ازجمله کشورهای اروپایی هم در جریان است. اما تا به امروز تمام تلاش دولت‌ها برای افزایش نرخ واکسیناسیون در میان مخالفان واکسن ناکام باقی مانده است. از این‌رو تعدادی از کشورها به‌ویژه در اروپا به اجرای مقررات واکسیناسیون اجباری رو آورده‌اند. اجباری شدن واکسیناسیون در چند کشور درحالی رخ می‌دهد که در هفته‌های گذشته بازگرداندن محدودیت‌های تردد و سفر در کشورهای مختلف اروپایی منجر به در گرفتن اعتراضات گسترده و خشونت‌بار شده است.
واکسیناسیون اجباری
اواخر آبان‌ماه سال‌جاری بود که وضعیت شیوع و ابتلا به کرونا در اتریش رو به وخامت گذاشت. از این‌رو دولت اتریش اعلام کرد محدودیت‌های کرونایی و منع تردد را در سطح کشور به اجرا خواهد گذاشت. الکساندر شالنبرگ، صدراعظم اتریش همچنین اعلام کرد این کشور به‌عنوان نخستین عضو اتحادیه اروپا واکسیناسیون را برای تمامی شهروندان واجد شرایط دریافت واکسن اجباری خواهد کرد. این طرح از سال آینده میلادی اجرایی خواهد شد. اتریش یکی از پایین‌ترین نرخ‌های واکسیناسیون را در میان کشورهای اروپایی دارد و 66درصد از جمعیت این کشور کاملا واکسینه شده‌اند. آلمان هم در اوایل‌ماه جاری مسیر اتریش را در پیش گرفت و اعلام کرد علاوه بر قرنطینه‌سازی افراد واکسینه نشده، در ماه‌های آینده طرح واکسیناسیون اجباری را به اجرا خواهد گذاشت.
اروپا درحال حاضر درگیر 2 نبرد است: افزایش شدید نرخ ابتلا به کرونا و راکد ماندن نرخ واکسیناسیون. تقریبا یک سال از آغاز کمپین واکسیناسیون در اروپا می‌گذرد و هنوز از هر 3 اروپایی یک نفر واکسن نزده است. از این‌رو تردیدی وجود ندارد که به مرور تمامی دولت‌های اروپایی مجبور به انجام اقدامات سختگیرانه‌تری شوند که در نتیجه خشم و بی‌اعتمادی عمومی موجود نسبت به آنها افزایش خواهد یافت. سازمان بهداشت جهانی هفته گذشته نسبت به عواقب اجباری شدن واکسیناسیون هشدار داد. به‌گفته این سازمان اجبار می‌تواند به اعتماد عمومی آسیب وارد کند و تنها زمانی می‌توان واکسیناسیون را اجباری کرد که تمامی راهکارهای ممکن موجود بی‌نتیجه باشند. براساس نتایج یک نظرسنجی که در اردیبهشت سال‌جاری میلادی توسط مرکز «یوروبارومتر» اتحادیه اروپا انجام گرفت، تنها 19درصد از اروپایی‌ها دولت خود را به‌عنوان منبع قابل اعتماد اطلاعات موثق درباره کرونا قبول دارند.
واکسن آلوده به سیاست
نتایج پژوهشی که در سال 2019در نشریه «یوروپین» منتشر شد نشان می‌داد میان درصد رای‌دهندگان به احزاب پوپولیست و درصد افرادی که به بی‌تأثیربودن و بی‌اهمیت بودن واکسن‌ها باور دارند ارتباطی قابل توجه وجود دارد. آنچه همه‌گیری کرونا برای اروپا به ارمغان آورد، فضایی حقیقی به وسعت اروپا برای آزمودن این ارتباط بود. از آغاز همه‌گیری نزدیک به 2 سال گذشته و بیشتر کشورهای جهان هرآنچه در توان داشته‌اند را برای افزایش نرخ واکسیناسیون به‌کار بسته‌اند. آمارها نشان می‌دهند هر جا که در آن بی‌اعتمادی نسبت به دولت و احزاب اصلی بالا است، نرخ واکسیناسیون پایین است. اروپای شرقی یکی از مناطقی است که از پایین‌ترین نرخ واکسیناسیون در اروپا برخوردار است. بلغارستان فقط 26.6درصد از شهروندانش را واکسینه کرده است. همزمان این کشور درگیر بحران سیاسی عظیمی است و از ابتدای سال تاکنون سه انتخابات مجلس در آن برگزار شده است. وجود مشکلات در توزیع واکسن و دسترسی به ساکنان مناطق دورافتاده و غیرشهری مشکل دیگری است که اروپای شرقی را در واکسیناسیون با مشکل مواجه ساخته است.
اما در بعضی از دیگر کشورهای این منطقه، احزاب پوپولیست یا در راس قدرتند و یا محبوبیت بالایی دارند؛ موضوعی که تأثیری غیرقابل انکار بر نرخ واکسیناسیون کشورها داشته است. در کشورهایی مثل آلمان، اتریش و ایتالیا هم پایین بودن نرخ واکسیناسیون بیشتر در مناطقی دیده می‌شود که جنبش‌های افراطی یا پوپولیستی در آنها محبوب یا قدرتمند هستند.
فرانسه یکی از نخستین کشورهای اروپایی بود که استفاده سختگیرانه از مجوز‌های تردد را به اجرا گذاشت؛ اقدامی که با اعتراض شدید صدها هزار فرانسوی مواجه شد. این اعتراضات اواخر تابستان سال‌جاری رخ دادند و تا به امروز از دفعات وقوع آنها کاسته شده است. دلیل کاهش اعتراضات در فرانسه تا حدودی به این دلیل رخ داده است که احزاب افراطی این کشور از طرفداران خود برای پیوستن به اعتراضات دعوت نکردند. این به آن معنی است که حتی در کشورهایی مانند فرانسه که تردید در زدن واکسن در آن بالا بود، رویکرد احزاب افراطی یا پوپولیست می‌تواند تأثیرگذار باشد.
