رشد اقتصاد با چاشنی نفت

چند روز پس از روایت مرکز آمار ایران از رشد 5.9درصدی اقتصاد ایران در نیمه نخست امسال، بانک مرکزی اعلام کرد: اقتصاد ایران در 6‌ماه ابتدای سال‌جاری 3.3درصد قد کشیده است. نکته مشترک در هر دو گزارش، وابستگی بالای رشد اقتصاد ایران با ارزش افزوده ناشی از فعالیت بخش نفت است که از رشد اقتصاد با چاشنی نفت حکایت دارد. یکی از دلایل اصلی تفاوت فاحش بین 2شاخص رشد اقتصاد از نظر بانک مرکزی و مرکز آمار، ناشی از سال پایه محاسباتی این دو نهاد است. سال پایه در گزارش مرکز آمار سال1390 و در گزارش بانک مرکزی سال1395 است. افزون بر این بانک مرکزی در محاسبات خود قیمت‌های ثابت را ملاک قرار می‌دهد و مرکز آمار قیمت‌های بازار را حساب می‌کند. به گزارش همشهری، بانک مرکزی می‌گوید؛ در فصل تابستان امسال، تولید ناخالص داخلی ایران به قیمت‌های ثابت سال1395، به رقم 405هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به‌مدت مشابه پارسال، تنها یک درصد رشد داشته و رشد اقتصاد بدون نفت در این مدت تنها نیم درصد بیشتر شده است. علت رشد عملکرد تولید ناخالص داخلی، در تابستان سال‌جاری، حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده گروه‌های «خدمات» و «نفت» به‌ترتیب معادل 4.2 و 7.4درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل بوده است.گروه‌های «کشاورزی» و «صنایع و معادن»، در همین مدت، متاثر از مواجهه با مشکلاتی همچون کاهش میزان بارندگی‌ها و محدودیت در تامین برق مورد نیاز برخی واحدهای صنعتی در تابستان سال‌جاری و نیز کاهش ارزش افزوده فعالیت‌های ساختمانی با کاهش عملکردی به‌ترتیب معادل 1.9درصد و 5.3درصد مواجه شده است.
کارنامه اقتصاد ایران در نیمه نخست امسال از رسیدن رقم تولید ناخالص داخلی به سطح 7530هزار میلیارد تومان حکایت دارد که نسبت به رقم مشابه سال قبل 3.3درصد افزایش یافته است. البته اقتصاد ایران، بدون نفت، تنها 2.4درصد بزرگ‌تر شده است. بانک مرکزی می‌گوید: علت اصلی رشد اقتصادی نیمه نخست سال‌جاری در نتیجه تحقق رشد مثبت ارزش افزوده گروه‌های «خدمات» و «نفت» به‌ترتیب معادل 5.7 و 15.1درصد بوده، به‌طوری‌که رشد بخش خدمات 3درصد و رشد بخش نفت 1.1درصد در بزرگ‌تر شدن اقتصاد سهم داشته است. ارزش افزوده ناشی از گروه کشاورزی در نیمه نخست امسال 2درصد و بخش صنایع و معادن هم 1.9درصد افت کرده است. از نظر بانک مرکزی، رشد 5.7درصدی ارزش افزوده گروه خدمات در نیمه نخست سال‌جاری عمدتاً متاثر از تحولات زیربخش‌های «بهداشت و مددکاری اجتماعی»، «اطلاعات و ارتباطات»، «حمل‌ونقل و انبارداری»، «اداره عمومی، دفاع و تامین اجتماعی» و «عمده فروشی، خرده‌فروشی و تعمیر وسایل نقلیه موتوری» بوده است.

رشد ساختمان، مثبت یا منفی؟
یکی از اختلاف‌های جدی بین بانک مرکزی و مرکز آمار، به وضعیت شاخص رشد بخش ساختمان مربوط می‌شود، به‌نحوی که بانک مرکزی می‌گوید: این بخش در نیمه نخست امسال با رشد منفی 16.9درصدی مواجه شده اما مرکز آمار اعلام کرده؛ رشد بخش ساختمان مثبت 7درصد بوده است. افزون بر این مرکز آمار می‌گوید: ارزش افزوده گروه کشاورزی 4.3درصد افت کرده اما بانک مرکزی روایت می‌کند، این گروه با رشد منفی 1.9درصدی مواجه است. همچنین بانک مرکزی می‌گوید: رشد گروه صنایع و معادن منهای ارزش افزوده بخش نفت منفی 1.9درصد است اما مرکز آمار از رشد 5.3درصدی گروه صنایع و معادن بدون نفت خبر می‌دهد.