بی‌بی حیات بمی

بانو حیاتی کرمانی ملقب به بی‌بی حیات بمی، ادیب و شاعر برجسته‌ ایران در قرن دوازدهم بود. بانو حیاتی، اواسط نیمه‌دوم قرن دوازدهم در شهر بم متولد شد. پدر وی میرزامحمدکاظم از خانواده مستوفیان کرمان و همسرش نیز نورعلی‌شاه کرمانی از شاعران نامدار زمان بود. دیوان اشعار حیاتی نشان‌دهنده‌ تأثیر ادبی وی از همسرش نورعلی‌شاه است. دیوان شعر بی‌بی حیات بمی مملو از انواع قالب‌های شعرفارسی ازجمله غزل، قصیده، رباعی، ترجیع‌بند و ترکیب‌بند است.
وی در این قالب‌ها طبع‌آزمایی کرده به‌ویژه در غزل که با تقلید و الگوبرداری از شیوه حافظ و مولانا غزل‌های بسیاری خلق کرده است. دیوان اشعار بی‌بی حیات به سعی جواد نوربخش به خط محمد میرزایی و با مقدمه‌ دکتر عبدالحسین زرین‌کوب توسط انتشارات مرکز کرمان‌شناسی در سال86چاپ شده‌ است.
استاد زرین‌کوب تاریخ‌نگار و نویسنده معاصر ایران در مقدمه کتاب دیوان اشعار حیاتی می‌نویسد: «تا آنجا که مخلص از روی دیوان حاضر می‌تواند اظهارنظر کند، غزل‌های دیوان بی‌بی حیات بمی نمونه غزل‌های صوفیانه‌ عصر اوست. آنچه را صوفیه عشق حقیقی می‌خوانند به زبان عشق مجازی می‌سراید و مخاطب را سرگشته و حیرت‌زده بر این تردید باقی می‌گذارد که آیا در این سخنان، عشق کام‌جویی را که از ورای نقاب عشق الهی همچنان به صد عشوه و اشاره خود را نشان می‌دهد، باید باور کرد یا نه؟»