فناوری
پایان الکسا ،کسادی بازارگرمی
سرویس رتبه‌بندی سایت الکسا که در ایران برای گروهی با عددسازی برای سایت‌ها و خبرگزاری‌ها پولساز بود در اردیبهشت سال آینده به‌کار خودش پایان می‌دهد
عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار
سایت الکسا که از 25سال پیش فعالیت خود را با هدف رتبه‌بندی ترافیک سایت‌ها آغاز کرده بود، اعلام کرده که در اردیبهشت1401 به‌کار خود پایان می‌دهد. اگرچه این سایت در کشورهای دیگر از جایگاه چندانی برخوردار نبود، اما در کشور ما معیاری مهم برای کاربران، به‌ویژه تبلیغ‌دهندگان به شمار می‌رفت. حتی در میان استارت‌آپ‌ها، سازمان‌ها و روابط‌عمومی‌ها رنکینگ الکسا همواره یکی از شاخص‌های کلیدی و رقابتی شمرده می‌شد و گروهی از ادعای «افزایش رنک الکسا» طی سال‌های اخیر پول‌های کلانی به جیب زده‌اند. این رقابت عجیب و بی‌منطق باعث شده بود که روش‌های تقلب برای افزایش رتبه یک سایت بسیار رایج شود. درواقع، زمانی که یک شرکت می‌خواست در یک سایت تبلیغات کند، قبل از هر چیز به الکسا مراجعه می‌کرد تا از رتبه آن باخبر شود. سازمان‌ها و حتی رسانه‌ها هم بودجه‌های هنگفتی برای افزایش رنک سایت خودشان در الکسا هزینه می‌کردند. نکته‌ای که در این میان مغفول می‌ماند، میزان تأثیرگذاری آن سایت بود. ناگفته نماند که بسیاری از خبرگزاری‌ها، سایت‌های خبری و حتی استارت‌آپ‌ها به همین روش‌های تقلب روی می‌آوردند تا تعرفه تبلیغات خود و ارزشگذاری خود را افزایش دهند.
ارزشگذاری غیرواقعی
پوریا آسترکی، تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی در گفت‌وگو با همشهری، با بیان اینکه روش‌های مختلفی برای بهبود رتبه یک سایت و نمایش غیرواقعی ترافیک و تعداد کاربران وجود دارد، به کاربردهای عجیب این ماجرا در ایران اشاره می‌کند. آسترکی عمده کاربرد الکسا را در مورد خبرگزاری‌ها و سایت‌های محتوایی می‌داند که با بهبود رتبه، سعی در افزایش تعرفه تبلیغات خود داشتند. به‌گفته او «کاربرد دیگر الکسا برای استارت‌آپ‌ها بود. آنها وقتی می‌خواستند ارزشگذاری خود را بیشتر نشان دهند، یک ترافیک مجازی ایجاد می‌کردند و به این ترتیب رتبه‌خود را افزایش می‌دادند».
دیده نشدن باارزش‌ها
آسترکی همچنین بر این موضوع تأکید می‌کند که نکته منفی ماجرا این بود که همه توجه اکوسیستم تجاری در وب فارسی و کسانی که در مورد یک سایت می‌خواستند قضاوت کنند متمرکز بر الکسا بوده است. به‌گفته او «اگر کسی می‌خواست یک پروژه مارکتینگ، SEO یا تولید محتوا انجام دهد، آنچه اهمیت داشت، رتبه الکسا بود». آسترکی با منفی دانستن این اتفاق می‌گوید: «به این ترتیب، سایت‌ها و تولیدکنندگانی که محتوای بهتری تولید می‌کردند، به محتوای آنها ارج گذاشته نمی‌شد. همچنین اگر کسی محصول بهتری تولید می‌کرد یا استارت‌آپ بهتری داشت، در مقایسه با رقبای رتبه‌دار در الکسا، کمتر مورد توجه قرا می‌گرفت.»
اهمیت تأثیرگذاری
این تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی با اشاره به اینکه تعداد بازدیدکننده در وب از اهمیت بالایی برخوردار است، در عین حال معتقد است که این اهمیت تا جایی ارزش دارد که عوامل بهتری برای سنجش وجود نداشته باشد. به‌گفته آسترکی «این فاکتورهای سنجش سال‌هاست که وجود دارد که ازجمله می‌توان به آتوریتی دامین(DA) اشاره کرد که با ابزار ماز(MOZ) سنجیده می‌شود». او به موضوع «تأثیرگذاری» اشاره می‌کند و در عین حال، آن را منحصر به تعداد بازدید نمی‌داند. این کارشناس فضای مجازی یکی از فاکتورها را تعداد نظرات(comment) یک پست می‌داند که به نسبت تعداد بازدیدها مهم‌تر است. درواقع، این فاکتور نشان‌دهنده مشارکت و صرف وقت کاربر برای آن محتواست و در نتیجه به‌معنای اهمیت آن محتوا برای کاربر است.
آسترکی همچنین یکی دیگر از سنجه‌های مهم را میزان به اشتراک‌گذاری آن محتوا یا خبر در شبکه‌های اجتماعی می‌داند.
به‌گفته او «این سنجه‌ها بسیار مهم‌تر از تعداد بازدیدهاست. چراکه تقلب در تعداد بازدیدها بسیار ساده است. البته در به اشتراک‌گذاری و کامنت‌گذاری هم می‌شود، تقلب کرد، اما در کل اینها سنجه‌های مهم‌تری هستند».
تاثیر نبود الکسا
پایان کار الکسا تا حدود ۴ماه دیگر احتمالا برای مدتی، وقفه‌ای را در بازار تبلیغات آنلاین ایران ایجاد می‌کند. آسترکی علت این موضوع را عادت کردن کاربران به این ابزار برای مقایسه و سنجش می‌داند و می‌گوید: «نبود الکسا برای افراد غیرحرفه‌ای تمایز بین سایت‌ها را دشوار می‌کند، اما حرفه ای‌ها بدون دسترسی به GoogleAnalytics و ابزارهای آمارگیری سایت، با استفاده از روش‌های دیگر متوجه تعداد بازدیدکننده‌ها می‌شوند.» به‌گفته او «با نبود الکسا، اکنون فرصتی برای سایت‌های تخصصی ایجاد می‌شود که برای جذب تبلیغات تخصصی اقدام کنند تا تبلیغات تخصصی به سمت سایت‌های عمومی که در الکسا رتبه بالایی داشتند، نرود».
در همینه زمینه :