ریشه‌های فشار برای افزایش قیمت خودرو

درحالی‌که احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان معتقد است: قیمت کارخانه‌ای خودرو در 8‌ماه امسال 8.2درصد رشد کرده، محاسبات همشهری نشان می‌دهد: قیمت سبد محصولات خودروسازان بین 40تا 95درصد رشدکرده است. طبق این آمارها، قیمت خودروهای داخلی، در سال گذشته و همینطور امسال متناسب با هزینه تمام‌شده تولید، افزایش یافته است. به‌نظر می‌رسد باید ریشه‌های بحران در صنعت خودرو‌سازی‌ را در مدیریت دولتی این شرکت‌ها جست‌وجو کرد.
به گزارش همشهری، زیان انباشته شرکت‌های خودرو‌سازی‌ به 83هزار میلیارد تومان رسیده است. خودروسازان معتقدند؛ علت این زیان، غیرواقعی بودن قیمت کارخانه‌ای خودروهاست؛ به این معنا که قیمت فروش کارخانه، متناسب با هزینه تمام‌شده تولید، رشد نکرده است. با این حال محاسبات همشهری، بر مبنای داده‌های انجمن خودروسازان نشان می‌دهد؛ قیمت کارخانه‌ای خودروهای داخلی، در سال گذشته و همینطور در 8‌ماه سال‌جاری با رشد هزینه تمام‌شده تولید، فاصله آشکاری ندارد و حتی بخش زیادی از افزایش هزینه تمام‌شده تولید خودرو، با افزایش نرخ محصولات جبران شده است. به باور کارشناسان ریشه زیان سنگین شرکت‌های خودروساز را باید در مدیریت دولتی و بحران‌ساز آنها جست‌وجو کرد. به‌گفته فعالان بازار، یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت خودرو، کاهش میزان تولید و عرضه آن در بازار است که تناسب بین عرضه و تقاضا را از بین برده است. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد امسال احتمالا 950هزار دستگاه خودرو در شرکت‌های داخلی تولید خواهد شد؛ درحالی‌که برآوردهای انجام شده از حجم تقاضای بازار بین یک تا 1.5میلیون دستگاه خودرو خبر می دهد.

رشد قیمت پارسال نسبت به امسال
خودروسازان می‌گویند؛ قیمت خودرو متناسب با افزایش قیمت مواد اولیه افزایش نیافته است. در گزارشی که انجمن خودروسازان برای روزنامه همشهری ارسال کرده، امور مطالعات و برنامه‌ریزی استراتژیک شرکت ساپکو اعلام کرده؛ قیمت کارخانه‌ای خودرو، نسبت به مواد اولیه، عقب ماندگی 120درصدی دارد. با این حال محاسبات همشهری چنین ارقامی را تأیید نمی‌کند.
بررسی آمارهای منتشر شده در کدال نشان می‌دهد قیمت محصولات ایران‌خودرو و سایپا در سال 99نسبت به سال 98 بین 7.5 تا 153درصد رشد کرده است؛ به‌طور مثال قیمت گروه سمند به‌عنوان یک محصول پرفروش 81.5درصد و گروه محصولات پژو 68.9 درصد در سال گذشته افزایش یافته است. مقایسه این ارقام، بدون درنظر گرفتن میانگین وزنی اثر قیمت مواد اولیه در تولید نشان می‌دهد؛ این افزایش نرخ‌ها تقریبا با میزان رشد قیمت مواد اولیه متناسب بوده است. طبق اطلاعات موجود قیمت مواد اولیه تولید خودرو درسال گذشته بین65 تا 180درصد افزایش یافته است؛ با این حال شرکت‌های خودرو‌سازی‌ اطلاعاتی منتشر نمی‌کنند که نشان دهد هر کدام از این مواد چه میزان در هزینه تمام‌شده تولید نقش دارد. شرکت‌های خودرو‌سازی‌ تاکنون حتی از انتشار جدول هزینه تمام‌شده هر خودرو به تفکیک پرهیز کرده‌اند.

رشد قیمت 8‌ماه امسال نسبت به پارسال
آن طور که احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان می‌گوید: قیمت کارخانه‌ای خودرو در 8‌ماه امسال نسبت به ‌مدت مشابه پارسال 8.2درصد رشد کرده است؛ با این حال آمارها نشان می‌دهد، قیمت خودروهای تولیدی ایران خودرو و سایپا در 8‌ماه سال‌جاری نسبت به ‌مدت مشابه پارسال بین 41تا 95.5درصد رشد کرده است، اما در همین مدت به غیراز کائوچو که قیمتش تا 687درصد رشد کرده، قیمت سایر عوامل مؤثر در تولید خودرو بین 17.5تا 128درصد افزایش یافته است.


توضیحات دبیرانجمن خودروسازان

احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان، در پاسخ به‌گزارش روزنامه همشهری مبنی بر افزایش 64درصدی قیمت خودرو در 8‌ماه امسال گفت: این موضوع صحت ندارد، میزان افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو مطابق مصوبه شورای رقابت 8.2درصد بوده است. او توضیح داد: قرار بود مجوز افزایش نرخ خودرو در آبان‌ماه امسال صادر شود اما چون این موضوع محقق نشد بیش از هزارمیلیارد تومان به زیان شرکت‌های خودرو‌سازی‌ اضافه شد. نعمت‌‎بخش با تأکید بر تأثیر زیان خودروسازان بر کیفی‌سازی‌ و توسعه محصولات، ادامه داد: رشد زیان خودروسازان، منابع مالی را به تحلیل برده و موجب شده آنها نتوانند به قطعه‌سازان پول بدهند در نتیجه قطعه‌سازان هم نمی‌توانند قطعات خطوط تولید را تامین کنند، این موضوع در نهایت به افت تولید خودرو منجر و موجب افزایش تعداد خودرو‌های ناقص شده است. او با بیان اینکه دود این بحران به چشم مصرف‌کننده واقعی می‌رود تأکید کرد: وقتی نوبت‌ها عقب می‌افتد و تجاری‌سازی‌ محصولات دچار عقب‌ماندگی می‌شود، عرضه کم می‌شود و قیمت‌ها در بازار افزایش می‌یابد.
او با بیان اینکه با وجود افزایش هزینه تمام‌شده تولید اجازه افزایش نرخ به صنعت خودرو داده نمی‌شود گفت: به‌عنوان مثال شرکت ایران خودرو در سال گذشته به ازای تولید هر خودرو 36میلیون تومان زیان کرده است. همین شرایط برای سایپا هم حاکم است، بنابراین جلوگیری از افزایش قیمت با هیچ منطقی سازگار نیست. او توضیح داد: با وجود افزایش هزینه‌های تولید به ‌خودرو‌ساز تکلیف شده به‌طور مثال پژو پارس را به قیمت 140میلیون تومان بفروشند درحالی‌که قیمت تمام‌شده این محصول بیش از 180میلیون تومان است ولی همین خودرو در بازار به قیمت 320میلیون تومان فروخته می‌شود، این به‌معنای توزیع یک رانت بزرگ میان واسطه‌هاست.
نعمت‌بخش درباره راهکار حل مشکلات صنعت خودرو‌سازی‌ گفت: تنها راه این است که اجازه داده شود قیمت خودرو در حاشیه بازار کشف شود اما در دولت‌ها شهامت تصمیم‌گیری وجود ندارد. با این کار واسطه‌گری در بازار خودرو حذف و قیمت خودرو تک‌نرخی می‌شود و به شرط تولید مستمر روزانه 2500دستگاه، ظرف چند‌ماه قیمت‌ها نزولی می‌شود.