میراث
افسانه‌های دریایی «اهل باد»
جشنواره اهل باد با تکیه بر افسانه‌های دریایی مردم جنوب و تصویرسازی آنها در جزیره هرمز برپاست
سیده زهرا عباسی- خبرنگار
جزیره رنگین‌کمانی هرمز در جنوب ایران این روزها میزبان نمایشگاهی با عنوان «اهل باد» است؛ نمایشگاهی که با هدف آشنایی گردشگران و نسل جوان امروز با آداب و رسوم و آیین‌های دریایی گذشتگان برپا شده است تا دریچه‌ای برای ثبت میراث‌شناسی بومیان منطقه و تاریخ مصور فرهنگ مردمان این خطه از جنوب کشور باشد. در باورهای اسطوره‌ای و افسانه‌ای این خطه به‌ویژه هرمزگان بادهای خوب و بد که البته به چشم نمی‌آیند و خیالی هستند بر احوالات آدمی تأثیر می‌گذارند.
آخرین برآمدگی از رشته‌کوه‌های زاگرس
جزیره هرمز آخرین برآمدگی از رشته کوه‌های زاگرس در جنوب ایران محسوب می‌شود که در منابع تاریخی از آن با نام‌های آرمو، ارمز، تیروس، جرون، چارون، زرون، مغستان و هارموزیا یاد شده است.
این جزیره بیضی شکل به مساحت ۴۲کیلومترمربع و مختصات جغرافیایی ۲۷درجه شمالی و۵۶درجه شرقی در دهانه تنگه هرمز و در میان آب‌های خلیج‌فارس قرار گرفته و علاوه بر موقعیت بسیار مهم استراتژیکی در طول تاریخ با وجود کانی‌ها و سنگ‌های زیبا، لقب موزه زمین‌شناسی و بهشت زمین‌شناسان هم نام گرفته است.
هرمز یکی از زیباترین و خاص‌ترین جزیره‌ها در ایران است که با خاک سرخ ترکیبی از ۷۰نوع خاک رنگی، ساحل خونی، دره مجسمه‌ها، قلعه بی‌نظیر پرتغالی‌ها، ساحل‌های شنی و مرجانی، رودخانه طلایی، جنگل حرا، دشت آهوان و دره سکوت در خلیج‌فارس می‌درخشد.
هرمز با داشتن این ویژگی‌ها همیشه میزبان گردشگران زیادی است، اما در سال‌های اخیر برخی اقدامات چون طراحی فرش خاکی با خاک بکر و رنگی جزیره و همچنین پروژه پایانه گردشگری جزیره برنامه‌ریزی‌هایی برای توسعه گردشگری و رونق اقتصادی جزیره صورت گرفته است.
هوزار و اهل باد
فرش خاکی هرمز هر ساله همزمان با روز ملی خلیج‌فارس از تنوع خاک‌هایی همچون خاک سرمه، خاک قرمز، آهک، خاک سبز، لیمونت و غیره تهیه می‌شود که نمادی از تمدن هزارساله این جزیره است و تاریخ آن را از دوران باستان تا به امروز حکایت می‌کند.
طراح این فرش خاکی که مدیر هنری خانه جری پولاک و طراح و بنیانگذار فرش خاکی هرمز هم هست، درباره نمایشگاه «اهل باد» که این روزها در خانه جری پولاک در حال برگزاری است به همشهری می‌گوید: این نمایشگاه در 2مجموعه متوالی به نام «هوزار» و «اهل باد» طراحی شده که اولی در مهرماه برگزار شد و دومی هم از ابتدای ماه آذر درحال برگزاری است.
احمدعلی کارگران درباره مجموعه نمایشگاهی اول یعنی «هوزار» به‌معنای بادبان توضیح می‌دهد: این نمایشگاه در 3بخش شامل نمایش آیین‌های دریانوردی جنوب ایران، آوازهای همراه با کار دریایی یا «نهمه» که در کشتی یا هنگام بالا کشیدن بادبان خوانده می‌شد و مجموعه آواها و نواهایی که در مراسم آیینی چون سال نوی دریایی (نوروز صیاد) خوانده می‌شد یا همان «رِزیف‌خوانی» و «عَصوا یا عَضوا» برگزار شد.
به‌گفته او، در نمایشگاه دوم یعنی «اهل باد» مجموعه‌ای از باورهای مرتبط با ساحل‌نشینان خلیج‌فارس با عنوان اسطوره و افسانه‌های هرمزگان به معرض نمایش گذاشته شده است.
کارگران با بیان اینکه اسطوره‌ها و افسانه‌های مطرح شده شامل باورهای فردی و جمعی است که در منطقه خلیج‌فارس رواج داشته، می‌افزاید: همه این اسطوره‌ها و افسانه‌ها یک شکل بیرونی و تصویر داشتند و یک ماهیت درونی. مثلا برخی خیر و خوب و بعضی شر یا در شکل، اغراق‌هایی در آنها وجود دارد.
استقبال گردشگران
مدیر هنری خانه جری پولاک در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه این آیین‌ها به شکل تصویرسازی و ساخت فضایی همخوان با ماهیت اسطوره‌ها به نمایش درآمده است، می‌گوید: بیشتر این اسطوره‌ها و افسانه‌ها با بوشهر یا بلوچستان مشترک بوده، اما اغلب مربوط به هرمزگان است.
کارگران با اشاره به استقبال گردشگران داخلی و خارجی از این رویداد توضیح می‌دهد: نمایشگاه اهل باد تا ۲۵آذرماه درخانه جری پولاک واقع در بندرگاه جزیره هرمز همه‌روزه پذیرای علاقه‌مندان و هنردوستان است.
چرا اهل باد؟
مدیر هنری خانه جری پولاک درباره وجه تسمیه 2نمایشگاه نیز توضیح می‌دهد: در جنوب 2نوع باد داریم؛ بادهای بیرونی یا دریایی که از روی دریا می‌آیند و شامل کوش، سهیلی، فارسی و نعشی می‌شوند و روی زندگی و معیشت ساحل‌نشینان تأثیر دارند. نوع دیگر باد درونی یا باد خیالی که از باورهای مردم جنوب نشات می‌گیرد و اهالی معتقدند اتفاقات احوالات درونی آدم‌ها نتیجه این باد است که به 3نوع مشایخ و نوبان (بادهای خوب) و زار (بادهای شر و بد) تقسیم می‌شوند. در نمایشگاه «هوزار» به بادهای بیرونی و در نمایشگاه «اهل باد» به بادهای خیالی اشاره داشتیم.
در همینه زمینه :
