اتحاد فرانسه و اروپا، در اروپای بدون مرکل

ایتالیا و فرانسه، همزمان با آزمون بزرگ اروپا در پی کناره‌گیری آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان از قدرت، معاهده‌ای برای استحکام روابط و همکاری‌های دوجانبه و تقویت همکاری‌هایشان در اروپا امضا کرده‌اند.
به گزارش رویترز، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و ماریو دراگی، نخست‌وزیر ایتالیا این معاهده جدید را روز گذشته در رم امضا کردند. بعد از آن، جت‌های نیروی هوایی ایتالیا با دودهای رنگی، پرچم 2 کشور را در آسمان رم به نمایش در آوردند و امضای معاهده جدید، به این شکل جشن گرفته شد. دراگی بعد از امضای توافقنامه، به خبرنگاران گفته است: «این معاهده، نشانگر لحظه‌ای تاریخی در روابط بین ماست. فرانسه و ایتالیا روابط دیپلماتیک، ‌بازرگانی، سیاسی و فرهنگی خود را بیش از گذشته استحکام می‌بخشند.»
این معاهده کمی بعد از آن امضا شد که در آلمان، احزاب برای تشکیل ائتلاف حاکم در این کشور موافقت کردند و به 16سال حکمرانی مرکل پایان دادند. مرکل در این دوران، بدون هیچ رقیبی، عملا رهبر اتحادیه اروپا بود و نقش چشمگیری در سیاست‌های این بلوک سیاسی داشت. او در تمام این سال‌ها، روابط بسیار نزدیکی با همتایان خود در فرانسه ایجاد کرده بود.
انتظار می‌رود که دولت جدید آلمان، بیش از مرکل نگاه به داخل داشته باشد؛ به‌خصوص در شروع کارش و با توجه به این شرایط، هم رم و هم پاریس تمایل دارند تا روابط خود را مستحکم تر کنند؛ آن هم در شرایطی که مشکلات اقتصادی تمام دنیا را در نوردیده، روسیه رویکرد هجومی‌تری پیدا کرده، چین در حال اوج‌گیری است و آمریکا هم آشکارا خود را از اروپا دور می‌کند.
مکرون گفته است که امضای معاهده کوئیرینال (نام کاخ ریاست ‌جمهوری ایتالیا که توافقنامه 2 کشور در آن امضا شده) روابط کشورش با آلمان را به چالش نمی‌کشد، بلکه مکمل و هدف نهایی آن، تقویت تمام اروپاست. او به خبرنگاران گفته است: «هدفی که ما دنبال می‌کنیم این است که اروپایی قوی‌تر و مستقل‌تر داشته باشیم؛ اروپایی که می‌داند چطور از مرزهایش محافظت و از خود دفاع کند.» رئیس‌جمهور فرانسه همچنین گفته است: «به‌عنوان کشورهای بنیانگذار اتحادیه، ما از یک اروپای مستقل‌تر، منسجم‌تر و دمکراتیک‌تر دفاع می‌کنیم.»
این معاهده چند هفته قبل از اینکه فرانسه ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را در ماه ژانویه به‌عهده بگیرد، امضا شده است. این معاهده نخستین بار در سال 2017مطرح شد، اما مذاکرات درباره آن در سال 2018، زمانی که دولتی پوپولیستی در ایتالیا سرکار آمد و دعواهای گسترده ای را با مکرون بر سر مهاجران راه انداخت، متوقف شد. اما امسال در پی انتصاب دراگی به‌عنوان نخست‌وزیر جدید ایتالیا در راس دولت ملی این کشور، روابط دو کشور متحول شده است. دو رهبر در ماه‌های اخیر، بارها با هم ملاقات کرده و در مسائلی که پیش‌تر پیشبرد آنها غیرممکن به‌نظر می‌رسید، از نزدیک مذاکره و همکاری کرد‌ه‌اند؛ ازجمله پایان سال‌ها مناقشه در لیبی.
معاهده کوئیرینال که از مدل معاهده جامع سال 1963آلمان و فرانسه الگوبرداری کرده، به پاریس و رم امکان می‌دهد که در آستانه نشست اتحادیه اروپا، نظرات مشترکی را در پیش بگیرند.
دراگی گفته است که دو کشور، «اشکال جدید همکاری» را در بخش انرژی، فناوری ، تحقیق و نوآوری در پیش خواهند گرفت. او اضافه کرده است که دست‌کم یک‌بار در هر فصل، یک وزیر از یکی از این دو کشور، در جلسه کابینه کشور دیگر شرکت خواهد کرد.
فرانسه و ایتالیا همچنین متعهد شده‌اند تا در زمینه سرمایه‌گذاری و اتخاذ استراتژی‌های مشترک در بازارهای بین‌المللی با هم همکاری کنند. شرکت‌های فرانسوی در سال‌های اخیر در ایتالیا، سرمایه‌گذاری های هنگفتی کرده‌اند، اما سیاستمداران ایتالیایی همتایان فرانسوی خود را متهم می‌کنند که وقتی شرکت‌های ایتالیایی به فکر سرمایه‌گذاری در آن سوی مرز هستند، چندان به ایتالیایی‌ها کمک نمی‌کنند.

رهبر اروپا
تقویت همکاری‌ها با ایتالیا، ‌یکی از قدرت‌های سنتی اتحادیه اروپا، احتمالا بخشی از برنامه جاه‌طلبانه مکرون و فرانسه برای پرکردن خلأ مرکل و آلمان در اتحادیه اروپاست. فرانسه در دوران مکرون، با پیشنهادهایی همچون استقلال بیشتر اروپا از آمریکا و تشکیل ارتش اروپایی، سعی کرده است تا نقش برجسته‌تری در تعیین سیاست‌های کلی خارجی اروپا داشته باشد.
علاوه بر آن، مکرون اخیرا در سیاست‌های پولی اروپا هم موضع‌گیری‌های بیشتری نسبت به گذشته داشته است. برای نمونه، او از اتحادیه اروپا خواسته تا نسبت به کسری بودجه کشورهای عضو و همینطور سطح بدهی آنها نسبت به تولید ناخالص داخلی‌شان، سختگیری کمتری را از خود نشان دهد.
او در درگیری‌های اخیرش با آمریکا، انگلیس و استرالیا بر سر توافقنامه امنیتی این کشورها و دور زدن پاریس در توافقنامه توسعه ناوگان زیردریایی استرالیا هم از خود قاطعیت و اقتدار بسیاری نشان داده و رفتار این کشورها را نوعی بی‌‌احترامی به اروپا قلمداد کرده است. شرایط در اروپا برای تبدیل شدن مکرون به جانشین مرکل آماده است اما مشکل نه اروپا که در خود فرانسه است؛ مکرون در سال آینده میلادی باید در انتخابات شرکت  کند و اگر در کاخ ریاست‌جمهوری  ابقا نشود، نه ‌تنها برنامه‌های فردی  او برای جانشینی مرکل نابود خواهد  شد که فرانسه هم احتمالا نخواهد  توانست به‌ طور کامل از مسیری که تا به اینجا مکرون برای این کشور در اتحادیه اروپا ایجاد کرده، بهره کافی ببرد و جای آلمان را بگیرد.
فرصت یک سال پیش رو، برای فرانسه بسیار حیاتی است؛ زیرا صدراعظم جدید آلمان، در ابتدای کار دولتش باید به مسائل داخلی بپردازد و بعد از یک سال، احتمالا فراغت بیشتری خواهد داشت تا نقش مرکل در اتحادیه را برای خود بخواهد.