مال نی‌ریزه دونه درشت و هسته‌ش ریزه

پریسا نوری

همین که از ایستگاه مترو فرهنگسرای اشراق بیرون می‌آیی و از میان بساط دستفروش‌ها جلو ایستگاه، راهت را به خیابان باز می‌کنی، نوای خوش‌ساز و دهل که از آن سوی خیابان به گوش می‌رسد، حال و هوایت را عوض می‌‌کند. اگر شما هم مثل ما کنجکاو شوید و رد صدا را دنبال ‌‌کنید پوسترهای خوش رنگ و لعاب با طرح‌های متنوع از انار، شما را به فرهنگسرای اشراق و محل برگزاری دهمین جشنواره انار هدایت می‌کنند. جشنواره‌ای که بعد از 2سال وقفه به علت کرونا، از 26 آبان ماه به مدت 2هفته برپا شده تا مردم خسته از 2سال خانه‌نشینی را در فضایی شاد و مفرح دور هم جمع کند.  

در بخش غربی محوطه وسیع فرهنگسرای اشراق، جایی که روزگاری باغ اناری شاهان قاجار بوده دالان بزرگی با 20 غرفه برپا شده و غرفه‌داران برای فروش انارهای‌ریز و درشت، مجلسی و دانه سیاه با طعم‌های ترش و شیرین و ملس حسابی بازار گرمی می‌کنند. یکی داد می‌زند: «بیا این‌ور بازار... انار ساوه ببر... ترش و ملس و خوشمزه ببر...»، دیگری انار سیاهی دستش گرفته و تلاش می‌کند قافیه شعرش جور درآید: «انار، اناره سیاهه...، دوای هر بلائه...» و وقتی می‌بیند نظر بازدیدکنندگان جلب شده، با آب و تاب از خواص دارویی انار سیاه تعریف می‌کند. در لابه‌لای غرفه‌های فروش انار، ‌انواع مشتقات آن مثل آب انار، لواشک و رب انار عرضه می‌شود که طرفداران زیادی دارد. پسر جوانی آب انارها را در شیشه‌های یک لیتری می‌ریزد و روی میز می‌چیند و با صدای بلند قیمت‌ها را اعلام می‌‌کند. بعد هم از مشتریان دعوت می‌کند که قبل از خرید بچشند: «رب انار فقط کیلویی 100 تومان... لواشک 80 تومان... آب انار 50 تومان و... اول مزه کن... دوست داشتی بخر...»

کیلویی 15 تا 55 هزار تومان
تابلوهای بالای غرفه‌ها نشان می‌دهد که باغداران از شهرهای ساوه، یزد، شیراز، کاشان و فیروزکوه انارهایشان را که قیمتش کیلویی 15 تا 55 تومان متفاوت است به جشنواره رسانده‌اند. انار «بادرود کاشان» کیلویی 35 هزار تومان قیمت خورده و فروشنده معتقد است که این انار شیرین، دانه درشت و صادراتی است و در بازارهای خارج آن را روی دست می‌برند. غرفه‌دار یزدی هم 2 جور انار آورده و در جواب بازدیدکنندگان که از قیمت‌ها می‌پرسند، به جعبه انارهای متوسط اشاره می‌کند و می‌گوید: «این، کیلویی 18 تومان است و به درد آبگیری می‌خورد.» سپس انار سیاهی را نشان داده و ادامه می‌دهد: «این انار سیاه و کمیاب است. از هر 100 درخت یکی انار سیاه می‌دهد و قیمتش کیلویی 40 تومان است.» متوجه‌‌ تردید مشتریان می‌شود و ادامه می‌دهد: «اگر در اینترنت جست وجو کنید متوجه می‌شوید که چقدر خاصیت دارد. دانه‌اش برای سرماخوردگی و پوستش برای سیاه سرفه خوب است» در غرفه شیراز هم فروشنده انار درشتی را روی ترازو می‌گذارد و رو به مشتری‌ می‌گوید: «این انار یک‌کیلو وزن دارد و قیمتش 55 هزار تومان است.» مشتری با اعتراض می‌گوید: «آقا چه خبر است؟ یک انار 55 هزار تومن؟...» فروشنده که انگار منتظر این حرف بوده، با لحن حق به جانبی می‌گوید «این انار مال نی ریزه/ دونه درشت و هسته‌اش ریزه...» بعد هم انار را از ترازو برمی‌دارد و با احتیاط به جعبه برمی‌گرداند و ادامه می‌دهد: «اصلاً این انارها صادراتی هستند... امسال به خاطر کرونا نتونستیم صادر کنیم و آوردیم اینجا... مشتریان انارشناس قدر می‌دانند و می‌خرند...»


قیمت‌ها از بیرون گران‌تر است
سرای انار نسبتاً شلوغ است و مردمی که اغلب ماسک زده‌اند از غرفه‌ها بازدید می‌کنند و گاهی به دعوت غرفه‌داران جرعه‌ای آب انار می‌نوشند یا طعم تکه‌های برش خورده لواشک را می‌چشند. با بانوی میانسالی که کیسه‌ای پر از انارهای کوچک در دست دارد، سر حرف را باز می‌کنم. او که ساکن تهرانپارس و مشتری هر ساله جشنواره انار است به کیسه اشاره می‌کند و می‌گوید: «اینها انار آبگیری است. کیلویی 15 هزار تومان خریدم. به نظرم قیمت‌ها از بیرون گران‌تر است.» زن جوانی که همراه فرزند خردسالش به جشنواره آمده و در کیسه‌ خریدش لواشک و شیشه رب انار پیداست در تکمیل حرف‌های زن میانسال می‌گوید: «چون اینجا نمایشگاه است ما انتظار داریم قیمت‌ها از بیرون مناسب‌تر باشد اما این‌طور نبود. مثلاً در برخی غرفه‌ها انار کیلویی 35 تا 50 هزار تومان عرضه می‌شود که به نظرم خیلی گران است» و ادامه می‌دهد: «البته فروشندگان می‌گویند این انارها متفاوت و صادراتی هستند.»

حضور 20 غرفه از 6 استان
دهمین جشنواره انار امسال با حضور 20 غرفه‌دار از 6 استان کشور در فرهنگسرای اشراق برپا شده و نسبت به سال‌های گذشته که حداقل از 15 استان کشور انار عرضه می‌شد، خلوت‌تر به نظر می‌رسد. شاید برخی باغداران به دلیل نگرانی از تعطیلی جشنواره و برپایی نیمه‌کاره آن به علت کرونا یا استقبال نشدن توسط مخاطبان ریسک حضور در این بازار سالانه را نپذیرفته‌اند. اما صرف‌نظر از تعداد غرفه‌ها و کم و کیف محصولات ارائه شده در آنها، برپایی این جشنواره با برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری از جمله اجراهای هنری در مراسم افتتاحیه، سرود، رادیو جشنواره، میز معرق، سرای سوغات، نمایشگاه فرش و... که با استقبال و شور و هیجان و بازدیدکنندگان همراه شده و سکوت 2ساله فرهنگسرا را شکسته، بسیار ارزشمند است.


رضا دوستعلی، رئیس فرهنگسرای اشراق:
جشنواره 2هفته برپاست
دهمین جشنواره انار صد دانه یاقوت با هدف حمایت از تولیدکنندگان ایرانی و تسهیل دسترسی شهروندان به محصولات ارگانیک و فرآورده‌های آن برگزار شده است. «رضا دوستعلی» مدیر مراکز فرهنگی منطقه 4 و رئیس فرهنگسرای اشراق درباره این جشنواره می‌گوید: «پس از 2سال وقفه به علت کرونا، امسال دهمین جشنواره انار را برگزار کرده‌ایم. در این جشنواره در 20 غرفه انار و مشتقات آن عرضه می‌شود و در کنار سرای انار، سرای سوغات در 35 غرفه صنایع‌دستی و سوغات شهرهای مختلف ارائه می‌شود.» دوستعلی می‌افزاید: «در این جشنواره که تا 8 آذر ماه برپاست با اجرای مجموعه‌ای از برنامه‌های فرهنگی و هنری شاد و متنوع از ساعت 9 صبح تا 20 پذیرای شهروندان هستیم.»