پرنده‌بازان کارآفرین «سیرو»

روح‌الله کریمی- خبرنگار

«سیرو» تنها روستای کشور است که به مرکز پرورش پرندگان زینتی به‌ویژه مرغ عشق شهرت دارد. سر زدن به این روستا برای علاقه‌مندان به پرندگان زینتی یک تیر و دو نشان است. سیرو هم خوش آب و هواست و هم در این روستا می‌توان دوست داشتنی‌ترین پرنده جهان را تماشا و در شرایط بهداشتی خریداری کرد. در ورودی این روستا روی تابلوی سفید نوشته شده: «به روستای سیرو مرکز پرورش پرندگان زینتی خوش آمدید». جوانان این روستا سهم جالب توجهی در تبدیل قم به بزرگ‌ترین تولیدکننده پرندگان زینتی در کشور دارند. پرورش پرندگان زینتی از یک دهه پیش به‌صورت حرفه‌ای در روستای سیرو رایج شده، اما در چند سال اخیر با حمایت‌های تسهیلاتی که از جوانان و خانواده‌های این روستا شده است، رغبت اهالی این روستا برای توسعه پرورش پرندگان بیشتر شده و به همین دلیل مهاجرت معکوس در این روستا اتفاق افتاده است. آنطور که مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری قم می‌گوید جمعیت این روستا در سرشماری 5سال گذشته 814نفر در قالب 263خانوار بود که اکنون بیش از 300خانوار و 1060نفر در این روستا زندگی می‌کنند. سجاد چهره‌گانی می‌گوید: حدود 10هزار پرنده زینتی در روستای سیرو پرورش می‌یابند و درصد بیکاری در این روستا صفر است.

راه‌های رفته و نرفته
در روستای سیرو کمتر خانه‌ای را می‌توان یافت که در آن پرندگان زیبا و خوش‌صدا نباشد. بسیاری از اهالی این روستا پرورش این پرندگان را به‌عنوان شغل دوم انتخاب کرده‌اند و برخی‌ها هم هر چه سرمایه داشته‌اند برای توسعه این شغل هزینه کرده‌اند.
رضا علی بیگی، یکی از اعضای شورای اسلامی این روستا که حدود 100جفت مرغ عشق در خانه‌اش پرورش می‎دهد به همشهری می‌گوید: پرورش پرندگان زینتی به‌ویژه مرغ عشق در 2سال اخیر با استقبال گسترده اهالی این روستا مواجه شد و بیش از 90درصد خانواده‌ها به پرورش این پرندگان روی آورده‌اند و حدود 100خانوار با فروش پرندگان زینتی امرار معاش می‌کنند.
او از اختصاص حدود 30میلیارد ریال تسهیلات برای توسعه پرورش پرندگان زینتی در روستای سیرو خبر می‌دهد و می‌گوید: بخشی از این اعتبار از طریق معرفی کمیته امداد امام خمینی‌(ره) به مددجویان این نهاد و نیازمندان و بخش دیگری با طرح توسعه اشتغال پایدار روستایی به متقاضیان تخصیص داده شد. البته با توجه به افزایش هزینه‌های راه‌اندازی مکان‌های پرورش پرندگان زینتی درخواست دادیم رقم تسهیلات را به 100میلیون تومان افزایش دهند.
او اظهار می‌کند: روستای سیرو به‌عنوان روستای پایلوت پرورش پرندگان زینتی در کشور مطرح است و حتی بعضی از علاقه‌مندان پرورش این پرندگان در استان‌های دیگر به روستای سیرو مراجعه کرده‌اند و قرار است افرادی را برای برگزاری دوره‌های آموزشی به استان‌های متقاضی اعزام کنیم.

قاچاق پرندگان
علی بیگی با بیان اینکه 98درصد پرندگانی که در روستای سیرو پرورش می‌یابند مرغ عشق است، می‌گوید: کار اصلی حدود 70درصد از جوانان روستای سیرو پرورش مرغ عشق است و بقیه جوانان در کنار فعالیت در ناحیه صنعتی و مشاغل دیگر، این پرنده زیبا و دوست داشتنی را در خانه‌هایشان پرورش می‌دهند.
او با گلایه از صادر نشدن پروانه بهداشتی برای واحدهای پرورش پرندگان زینتی می‌گوید: حدود 150پروانه بهره‌برداری برای اهالی روستای سیرو صادر شده، ولی حتی یک مورد پروانه بهداشتی صادر نشده است. هم‌اکنون مرغ عشق از طریق دلالان و به‌صورت قاچاق به کشورهای دیگر ازجمله کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر می‌شود و اگر پروانه بهداشتی برای یکی از این واحدها صادر شود، پرندگان زینتی را می‌توان با دوبرابر قیمت فعلی عرضه کرد.

درآمد عالی
بزرگ‌ترین مرکز پرورش مرغ عشق در روستای سیرو متعلق به رضا اکبریان است. او از روزهایی می‌گوید که دست از کار پرورش قناری کشیده بود، اما اکنون یکی از بزرگ‌ترین مرکز پرورش مرغ عشق را مدیریت می‌کند: حدود 27سال پیش که در کار پرورش قناری بودم و در یکی از خیابان‌های قم پرنده فروشی داشتم، یک جفت مرغ عشق از کاشان آوردم و در گوشه‌ای از مغازه رها کردم. چون تعداد جوجه‌هایی که از تخم‌های مرغ عشق خارج می‌شدند زیاد بود، سودآوری بالایی داشت. زمانی که ماهانه 4هزار تومان برای اجاره مغازه پرنده‌فروشی پرداخت می‌کردم اما ماهانه بیش از 7هزار تومان فقط از طریق فروش مرغ عشق درآمد داشتم، بنابراین کم‌کم پرورش قناری را رها و پرورش حرفه‌ای مرغ عشق را با 40جفت از این پرنده آغاز کردم. هم‌اکنون بیش از هزار جفت مرغ عشق پرورش می‌دهم و علاوه بر روستای سیرو در روستاهای امامزاده ابراهیم هم مرکز پرورش مرغ عشق ایجاد کرده‌ام.
به‌گفته او، روستای سیرو مرکز پرورش مرغ عشق است ولی خوشبختانه پرورش این پرنده در روستاهای دیگر شهرستان کهک ازجمله ورجان، میم و... در حال توسعه است.
اکبریان با بیان اینکه ماهانه بین 300تا 400میلیون تومان مرغ عشق از روستای سیرو به فروش می‌رسد، اظهار می‌کند: بیشتر پرندگان زینتی روستای سیرو به کشورهای عراق، ترکیه و کویت قاچاق می‌شود.

مکث
حمایت از مشاغل خانگی
برخی از روستاهای قم ظرفیت بسیاری برای رونق مشاغل خانگی دارند. مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری قم درباره توسعه مشاغل خانگی در روستاها به همشهری می‌گوید: ایده محوری برای توسعه مشاغل خانگی روستایی این است که به جای ایجاد کارخانه‌های بزرگ با هزینه‌های سنگین، می‌توان روستاهای دارای ظرفیت را شناسایی کرد و در قالب مشاغل خانگی، کسب‌وکار را رونق داد. این مشاغل پایدارتر خواهند بود و هیچ زمانی با شکست مواجه نمی‌شوند و در تنش‌های بازار می‌توانند مقاوم باشند.
سجاد چهره‌گانی می‌افزاید: در روستای سیرو استعداد پرورش پرندگان زینتی وجود دارد و برای توسعه این شغل، تسهیلات ارزان قیمت درنظر گرفته شده که مشوق خوبی برای توسعه این کار بوده است. او درباره درخواست جوانان این روستا برای الحاق زمین به بافت روستا می‌گوید: زمانی که طرح هادی روستای سیرو را بازنگری می‌کردیم مکانی را به‌عنوان قطب زمین کارگاهی پیش‌بینی کردیم و برای توسعه برخی مشاغل، زمین به نرخ دولتی ارزان واگذار می‌شود اما اگر مشاغل خانگی از منازل روستایی جدا شوند، قوانین دیگری شامل این مشاغل می‌شود.
به‌گفته چهره‌گانی، طبق قانون، نگهداری پرندگان زینتی یا اهلی در منازل روستایی آزاد است ولی در خارج از منازل روستایی، سازوکار و شرایط نگهداری تغییر می‌کند.