حاشیه مسکن دولتی برای تهرانی‌ها

خانه‌اولی‌های کلانشهر تهران فقط می‌توانند برای نهضت ملی مسکن در 3‌شهر جدید هشتگرد، پرند و ایوانکی ثبت‌نام کنند و نام‌نویسی آنها در سایر شهرهایی که در سامانه ثمن امکان انتخاب آنها وجود دارد، مردود است. این موضوع را محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی به استناد شرایط مندرج در توافقنامه ثبت‌نام نهضت ملی مسکن اعلام کرده است.
به‌گزارش همشهری، با این اقدام وزارت راه و شهرسازی، عملا خانه‌اولی‌ها و اقشار ضعیف در شهر تهران که پیش‌ از این گمان می‌کردند در شهرهای دماوند، رودهن و بومهن نیز می‌توانند صاحب‌ خانه شوند، فقط قادر به انتخاب یکی از 3 شهر جدید حومه تهران هستند که البته این 3شهر نیز یا بنا به بُعد مسافت یا امکانات زندگی هیچ مناسبتی با شهر تهران ندارند.

دلیل مردودی ثبت‌نام تهرانی‌ها
در متن توافقنامه اولیه ثبت‌نام نهضت ملی مسکن، در بخش شرایط متقاضیان اعلام شده است که «متقاضی باید دارای حداقل 5سال سابقه سکونت در 5 سال اخیر در شهر مورد تقاضا» باشد و در«سایر شهرهایی که به‌دلیل نبود اراضی دولتی، امکان اجرای طرح وجود ندارد، متقاضیان به سایر شهرهای مجاور ازجمله شهرهای جدید معرفی می‌شوند و سابقه سکونت آنها درشهر مادر، ملاک است.» از سوی دیگر در جدول شهرهای محل ثبت‌نام (مجاور) برای ثبت‌نام متقاضیان شهرهای فاقد زمین نیز برای شهر تهران، 3 شهر جدید پرند، هشتگرد و ایوانکی و 2شهر پاکدشت و رباط کریم درج شده که فعلا در اظهارات معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی از این همین شهرها نیز فقط 3 شهر جدید پرند، هشتگرد و ایوانکی به ثبت‌نام تهرانی‌ها اختصاص دارد و درمجموع با استناد به شرایط مندرج در توافقنامه اولیه، ثبت‌نام تهرانی‌ها در شهرهای رودهن، بومهن و دماوند در فاز پایش متقاضیان، مردود اعلام خواهد شد. محمود محمودزاده درباره شهرهای پیش‌بینی شده در طرح جهش مسکن برای متقاضیان ساکن در شهر تهران به فارس می‌گوید: یکی از شروط اصلی ثبت‌نام در پروژه‌های مسکن دولتی در هر شهر، سابقه ۵سال سکونت در آن است و براساس اطلاعیه سامانه، ساکنان کلانشهر تهران صرفا می‌توانند در شهرهای جدید پرند، هشتگرد و ایوانکی ثبت‌نام کنند؛ ازاین‌رو درخواست‌های آن دسته از تهرانی‌ها که به این موضوع توجه نکرده و شهرهایی نظیر رودهن، بومهن و دماوند را برگزیده‌اند، در فرایند بررسی شرایط متقاضیان مردود خواهد شد. معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی می‌افزاید: این موضوع درباره ساکنان سایر شهرها نیز صدق می‌کند و متقاضیان باید شهر با سابقه سکونت بیش از ۵سال را برگزینند و در کلانشهرهایی که پروژه تعریف نشده، از میان شهرهای جدید استان، محل تقاضا را انتخاب کنند.

قصه تلخ مسکن دولتی در پایتخت
فعلا برای خانه‌اولی‌های کلانشهر تهران که حائز شرایط دریافت مسکن دولتی هستند، 3 سناریو وجود دارد. سناریوی اول این است که در فازهای 8 به بعد، شهر جدید پرند که در جریان نهضت ملی مسکن احداث خواهد شد، ثبت‌نام کنند. این شهر در 35کیلومتری غرب تهران در کنار اتوبان ساوه واقع شده و در فازهای جدید آن که به مسکن مهر اختصاص دارد، امکانات و خدمات شهری بسیار کمرنگ‌تر از تهران است؛ از این رو، با وجود اینکه در نهضت ملی مسکن قرار است زیرساخت‌ها نیز همگام با احداث ساختمان تأمین می‌شود، باز هم نمی‌توان انتظار داشت که متوسط امکانات آن به میانگین شهر تهران برسد. سناریوی دوم، ثبت‌نام در شهر جدید هشتگرد است که در استان البرز و در دامنه جنوبی کوه‌های البرز و حاشیه شمال کویر مرکزی ایران واقع شده و بیش از 80کیلومتر با تهران فاصله دارد. این شهر با وجود آب‌وهوای نسبتا مساعد، به‌دلیل نبود زیرساخت‌های کافی به‌خصوص در حوزه درمان و همچنین دوری از کلانشهر تهران و کرج که مشکلات حمل‌ونقل و تردد را پررنگ‌تر می‌کند، نتوانسته مردم تهران و کرج را برای سکونت ترغیب کند و به همین دلیل آمار خانه‌های خالی و حتی مسکن مهر تکمیل نشده در آن بالاست. 
سناریوی سوم متقاضیان تهرانی مسکن دولتی نیز ثبت‌نام در شهر جدید ایوانکی (ایوان کی) در استان سمنان است که با حدود 90کیلومتر فاصله از مرکز تهران و با هدف ساماندهی سرریز جمعیت حوزه شهری شرق پایتخت و اسکان شاغلان شهرک‌های صنعتی فعال حومه ایجاد شده است. پیمایش فاصله شهر ایوانکی با خودروی شخصی تا تهران حداقل یک ساعت و نیم زمان می‌برد و این مسئله برای متقاضیانی که کار آنها در تهران باشد، دردسرساز خواهد بود. در این میان قرار است 2 شهرک جدید مسکونی نیز در شرق و جنوب غرب تهران برای ساخت مسکن دولتی احداث شود که می‌توان امیدوار بود گزینه مناسبی برای خانه ‌اولی‌های پایتخت باشد.

 راه نجات مسکن دولتی در بافت‌های فرسوده
با وجود محدودیت‌های جدی در توسعه افقی شهر تهران که احداث مسکن دولتی در شهرها و شهرک‌های جدید را ناگزیر کرده، یک گزینه مطلوب و البته پیچیده و پرهزینه هم برای حل بخشی از مشکل مسکن پایتخت وجود دارد که باید در دل بافت‌های فرسوده جست‌وجو شود. تهران بزرگ، با ۱۲هزار هکتار بافت ناپایدار و ۴هزار و۵۶۰هکتار بافت فرسوده که ازنظر مساحت 11.7درصد کل بافت‌های فرسوده، ناکارآمد و حاشیه شهری کشور را شامل می‌شود، از یک‌سو نیازمند توجه جدی به بازآفرینی است و از سوی دیگر شهردار تهران نیز معتقد است؛ ظرفیت بسیار خوبی برای ساخت مسکن در قالب طرح جهش تولید و تأمین مسکن دارد. آنگونه که علیرضا زاکانی، شهردار تهران  پیش‌از این درباره قانون جهش تولید مسکن گفته بود، با استفاده از ظرفیت‌های بافت فرسوده، از یک‌سو شهر تهران از وجود بافت ناپایدار خلاص می‌شود و از طرفی با تولید مسکن در متن شهر، گام بسیار بزرگی در مسیر رونق بازار و کاهش قیمت مسکن برداشته خواهد شد.