نیاز معماری سبز به همکاری مشترک نهادها

مرجان گلی‌پور- دبیر کمیسیون شهرسازی و معماری مجمع شهرداران کشور
معماری‌های ما  به وحدت و همکاری مشترک نیاز دارد تا خیلی از موازی‌کاری‌ها انجام نشود. اگر یک کارگروه یا شورایی باشد و همه را رصد کند تا به یکپارچگی برسد، کمک بزرگی است. درباره اهمیت ساختمان‌های پایدار، اقلیمی یا سبز، نیاز به توجه مسئولان شهری و ارائه مباحثی بیش از اینهاست؛ چون امروزه کشور در اعمال معماری‌های معاصر به استفاده از انرژی‌های کارآمد نیاز فوری دارد و نباید فرصت را از دست داد و می‌توان با پروژه‌های بکر آنها را در شهر انجام داد. انجام چنین پروژه‌هایی در فضاهای شهری، برای تامین زندگی مرفه با ارتقای کیفیت برای سلیقه نسل امروز است. مطالعاتی در این زمینه انجام شده که در این زمینه سازمان حفاظت محیط‌زیست آمریکا (APE) مطالعاتی را درباره میانگین اتلاف هر منبع و تولیدات ضایعات تا پایان عمر مفید هر ساختمان بررسی کرده‌است. نتایج این مطالعات اینگونه بود که 40درصد کل انرژی، 68درصد از کل الکتریسته، 12درصد از کل آب، 60درصد از کل ضایعات حاصل ساخت و تخریب و 38درصد هم کل نشر دی اکسید کربن است. این آمارها نشان می‌دهد برای مصرف انرژی، تولید و نشر آلاینده‌ها و ضایعات باید راهکاری اندیشید. یکی از راهکارهایی که در این‌باره مطرح است بحث ساختمان پایدار یا ساختمان سبز است. این نوع ساختمان‌ها اشاره ویژه‌ای به بنا در مفهوم سازه و کاربری دارد و بر محیط‌زیست و میزان بهره‌برداری موجود از انرژی‌ها تأثیر می‌گذارد. همچنین مواردی را مورد توجه قرار می‌دهد که باید به‌عنوان مسائل مهم ساختمان‌های پایدار آن را لحاظ کنیم. اگر به‌طور کلی درباره اصول طراحی معماری پایدار و سبز بخواهیم صحبت کنیم، باید به طراحی خانه‌هایمان و مصالحش توجه داشته باشیم و اینها از مهم‌ترین مسائلی است که آینده ساخت ساختمان‌هایمان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. درواقع فرایند سبز اینگونه مطرح می‌شود که همه موضوعات به هم وابسته است. البته در چند سال اخیر معماری سبز به موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای دست یافته است. به‌طور کلی تکنیک‌های ساختاری ساختمان‌های سبز بر 4اصل استوار است؛ تامین سلامت محیط‌زیست، رشد اقتصاد کشور، ارتقای کیفیت زندگی و حفظ انرژی‌های آب، باد و سایر منابع طبیعی. برای بیان این نوع معماری می‌توانیم شاخص‌هایی را درنظر بگیریم. البته در زمان گذشته بیشتر بناها بر حسب موقعیت منطقه و با استفاده از مصالح همان منطقه ساخته می‌شد، اما رفته‌رفته تغییراتی در ساخت‌وسازها ایجاد شد. معماری مدرن طیف وسیعی از روش‌ها و تکنیک‌ها را در مقابل طراحان قرار داده که معماران در مراحل مختلف طراحی ساختمان از آن استفاده می‌کنند، اما مشخص شد این روش‌های متداول در بلندمدت پایدار نیست؛ بنابراین با توجه به ضرورت موضوع و تأثیرات سویی که مصرف زیاد انرژی بر محیط طبیعی و اطراف گذاشته، لازم است  روش‌های نمونه‌ای در استفاده از انرژی و مصالح مورد بررسی قرار بگیرد و درواقع به درکی واضح برسند. ولی این عملکردهای متقابل در تامین نیازهای انسانی چقدر مؤثر هستند و آیا نیاز است زاویه دید طراحان تغییر کند؟ درواقع حفظ و احیای محیط‌زیست با استفاده از فناوری همگون با محیط طبیعی و بازیافت ضایعات صنعتی و استفاده از انرژی‌های پاک موضوعاتی است که در این بحث قابل مطرح شدن است. نباید فراموش کنیم، ساخت و بهره‌برداری ساختمان‌های همگون با محیط‌زیست و تلاش در طراحی ساختمان‌های اقلیمی یا ساختمان‌های سبز باید به تفکری غالب تبدیل شود. برای ساختمان‌های پایدار راهکاری مناسب نیاز است و طراحی پایدار می‌تواند تا حدودی از این معضلات کم کند. استفاده از انرژی‌های پاک مثل باد، آفتاب و نفوذ فضای سبز به داخل ساختمان‌ها می‌تواند در این زمینه‌ها مفید عمل کند. اقداماتی که می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد، کاهش انرژی فسیلی با استفاده از پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی، سیستم زمین گرمایی، آب بازیافت شده و نمای پوسته‌ای دولایه است که برای رسیدن به هدف می‌شود استفاده کرد.