حساب و کتاب رتبه‌بندی معلمان در مجلس

 اصغر صوفی- روزنامه‌نگار

مصوبه روز گذشته نمایندگان مجلس در ارتباط با لایحه رتبه‌بندی معلمان را می‌توان یک گام به پیش تلقی کرد؛ لایحه‌ای که طی سال‌های گذشته به دغدغه مهم معلمان و آموزش و پرورش تبدیل و تصویب و اجرای آن با موانع گوناگون مواجه شده است. اگرچه تصویب موادی از این لایحه را نباید به‌حساب پایان دغدغه‌های معلمان گذاشت، چرا که بار مالی این لایحه، جای نگرانی را برای رد لایحه در شورای نگهبان باز نگه داشته است.
الیاس نادران در روزی که دوفوریت این لایحه تصویب شد نسبت به  بار مالی سنگین لایحه رتبه‌بندی معلمان  هشدار داد اما دیروز حمیدرضا حاجی‌بابایی که خود زمانی ردای وزارت آموزش و پرورش را بر تن داشت در مقام پاسخ به این شبهه برآمد.
حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در جریان بررسی لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان در جلسه علنی روز گذشته، اظهارات قابل‌توجهی را مطرح کرد و پیرامون برخی ابهامات درباره این لایحه گفت: کسی گفته است رتبه‌بندی معلمان ۲۰۰هزار میلیارد تومان هزینه دارد. معنی این حرف این است که میانگین حقوق معلمان ۳۰میلیون تومان می‌شود. اینکه چنین اعداد و ارقامی از کجا آمده است، معلوم نیست. معلمان عزیز بدانند که مجلس به‌دنبال کمک به آنهاست و چه نمایندگان تهران و چه نمایندگان نقاط دیگر، همین هدف را دارند. رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس افزود: گاهی کار کارشناسی انجام می‌شود و برخی ممکن است نظر کارشناسی دیگری داشته باشند؛ اما در طول 3،2 ‌ماه گذشته آنقدر اعداد و ارقام دروغ درباره رتبه‌بندی معلمان مطرح شده که همه به شک افتاده‌اند. از سوی دیگر، ما اعتبار رتبه‌بندی معلمان را برای سقف یک سال حداکثر ۳۰هزار میلیارد تومان درنظر گرفته‌ایم و برای 3‌ماه آخر سال هم ۷هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرده‌ایم. خود معلمان هم بیشتر از این نمی‌خواهند.
وی با بیان اینکه اگر امروز می‌خواهیم نظام مستقلی تحت عنوان رتبه‌بندی معلمان اجرا شود، مسئله فقط پول نیست، گفت: در این نظام رتبه‌بندی به‌دنبال 3 هدف اصلی هستیم که شامل رتبه‌بندی، سنجش معلمان و تربیت نیروی انسانی است و ۵۴صفحه کار علمی در این رابطه تهیه شده است. معلمان هم دنبال این نیستند که مو به مو مانند دانشگاه رتبه‌بندی شوند؛ بلکه نظام مستقلی برای آنها تعریف شده است. کاش 2 ساعت جلسه غیرعلنی می‌گذاشتیم تا روی اعداد و ارقام بحث شود و بدانیم که چه می‌کنیم.
موضوع دیگر اینکه من به شخصه از نحوه نگرش عده‌ای به موضوع رتبه‌بندی معلمان و تامین هزینه‌های آموزش و پرورش انتقاد جدی دارم. چرا وقتی می‌خواهیم آجر بسازیم می‌گوییم این کار تولیدی است، اما به معلم که می‌رسیم می‌گوییم هزینه است؟ حرف‌های بیرون مجلس کارشناسی نیست و نمی‌دانند رتبه‌بندی معلمان به چه معناست.
احتمالا اشاره حمیدرضا حاجی‌بابایی وزیر آموزش و پرورش دولت دهم به اظهارات الیاس نادران دیگر عضو کمیسیون برنامه و بودجه است که در جلسه علنی روز 25مهر از بار مالی سنگین این لایحه صحبت کرده و گفته بود  اجرای این لایحه معلمان را مقابل نظام قرار می‌دهد.
الیاس نادران در نشست علنی روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی در مخالفت با تقاضای اولویت بررسی لایحه رتبه‌بندی معلمان و فرهنگیان، گفته بود: با توجه به بار مالی این لایحه بهتر است که دولت لایحه خود را پس بگیرد تا مجلس و دولت در یک تصمیم‌گیری جامع و با توجه به ابعاد اجتماعی، مالی و آثار تورم در این‌باره تصمیم‌گیری کنند. او گفته بود: دوستان در زمان بررسی لایحه بودجه۱۴۰۰ گفتند که تکلیف رتبه‌بندی روشن است و مبلغی را پیشنهاد دادند و آن مبلغ در بند «و» قرار گرفت و قرار شد معادل آن برنامه داشته باشند.نادران با بیان اینکه امروز صحبت از بار مالی ده‌ها برابر آن چیزی است که در بند «و» پیش‌بینی شده است، افزود: اگر تکلیف را روشن نکنیم و بار مالی ناشی از آن را مشخص نکنیم و محدوده اختیارات مشخص نباشد نتیجه وعده داده شده همانند سرانجام وضعیت اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها خواهد شد.
وی با اشاره به موضوع هیأت علمی دانشگاه‌ها نیز گفت: در این‌باره گفتند که با ۳هزار میلیارد تومان مشکل حل خواهد شد اما پس از آن اعلام کردند که کسری این حوزه ۱۰هزار میلیارد تومان است بنابراین دولت و مجلس برآوردها را برای رتبه‌بندی معلمان یکسان کنند و ضمن تفاهم و مشخص شدن محدوده تصمیم‌گیری به موضوع بپردازند. نادران ادامه داد: این لایحه سبب مطالبه‌ای خواهد شد و چندین میلیون نفر از عزیزان و خانواده‌های فرهنگیان را در مقابل نظام قرار می‌دهد و با یک تصمیم موجب خواهیم شد که نظام اقتصادی کشور آسیب ببیند.

 ‌چه کسانی مشمول رتبه‌بندی می‌شوند
در جلسه علنی روز گذشته، بررسی لایحه رتبه‌بندی معلمان بار دیگر در دستور کار نمایندگان مجلس قرار گرفت. در این جلسه، بنا بر پیشنهاد اصلاحی حمیدرضا حاجی‌بابایی، لایحه رتبه‌بندی معلمان از صحن علنی مجلس به کمیسیون آموزش ارجاع شد. پس از این تصمیم صحن مجلس، اعضای کمیسیون بلافاصله در نشستی فوق‌العاده و فوری اصلاحات مدنظر صحن را در لایحه اعمال و مجددا لایحه رتبه‌بندی در صحن مجلس مطرح شد و نمایندگان با ۱۱۷رأی موافق ماده۳ این لایحه را تصویب کردند.
به گزارش ایرنا، براساس این ماده، معلمان براساس شایستگی‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای، تجربیات و عملکرد رقابتی خود در رتبه‌های پنج‌گانه «آموزش‌یار معلم، مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استادمعلم قرار می‌گیرند». شرایط کسب، ارتقا، توقف و تنزل در آیین‌نامه رتبه‌بندی معلمان تعیین می‌شود.
در ماده۳ این لایحه که با رأی نمایندگان اصلاح شد، معلمان براساس شایستگی‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای، تجربیات و عملکرد رقابتی خود در رتبه‌های پنج‌گانه به‌ترتیب معلم پایه، معلم ارشد، معلم خبره، معلم سرآمد و استاد معلم تعریف شده بودند. در تبصره یک ماده۳ آمده است: وزارت آموزش و پرورش مکلف است ظرف یک‌ماه پس از ابلاغ این قانون، لایحه رتبه‌بندی معلمان را براساس قانون تهیه و به تصویب هیأت وزیران برساند.
نمایندگان تاکنون با تصویب مواد یک و دو این لایحه شرایط ارزشیابی برای رتبه‌بندی معلمان را تعیین کردند که در آن شایستگی، صلاحیت معلمی، شایستگی عمومی، شایستگی تخصصی و شایستگی حرفه‌ای تعیین شده و تجربه، نظام رتبه‌بندی و رتبه نیز تعریف شده است.
 با اصلاح ماده۳ این لایحه، محمدباقر قالیباف که ریاست جلسه را بر عهده داشت، مواد۴ به بعد لایحه را برای اصلاح به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ارجاع داد.