دولت
زمزمه ترمیم کابینه
نگاهی به همه انتقادهای رئیس‌جمهور به اطرافیان و دولتمردان
2هفته‌ای است که انتقاد از کابینه و مدیران «مأیوس» یا «ترسو» در دولت به محور اصلی سخنان رئیس‌جمهور بدل شده است، حسن روحانی هفته پیش از ترس مدیران در مقابل تهدیدهای داخلی سخن گفت و به مدیرانی که از اخم و تلفن می‌ترسند توصیه کرد از دولت خارج شوند و دیروز هم از یأس مدیران و ناامیدی آنها گلایه کرد. او بیست و نهمین جشنواره ملی «قدردانی از کارگران، گروههای کار و واحدهای نمونه کار کشوری» را فرصتی در جهت بازگو کردن این گلایه دانست و در شرح آن گفت: در ذهنم وزرا را به 2دسته تقسیم کرده‌ام و هر دو دسته آدم‌های خوبی هستند اما بخشی از آنها هوای ناامیدی در سر دارند. برخی با اشاره به بودجه آن را کم می‌دانند یا وضعیت فروش و انتقال درآمدهای نفتی را خوب نمی‌دانند. این عده در اول، وسط و آخر دولت سخن ناامید‌کننده دارند. او افزود: تلاش کردم گوش من نسبت به اینها کم بشنود. یک عده همیشه امیدوارانه حرف می‌زنند و می‌گویند مشکل این است و باید بیشتر تلاش کنیم و باید تشویق کنیم کشاورزان فلان کار را بکنند. هم پیشنهاد می‌دهند و هم امیدوارند. این ناامیدی و غم و غصه چه خاصیتی دارد؟ این چهره عبوس از اول سال برای اتفاقات بعدی است؟
گلایه‌های مداوم
نخستین بار که روحانی از شکاف میان دولتمردان امیدوار و ناامید سخن گفت، در ضیافت افطاری او با فعالان ستاد انتخاباتی‌اش در تهران بود که خرداد سال گذشته برگزار شد. او در سخنانی بی‌سابقه و گلایه‌مندانه گفت: یک عده وقتی به دولت حمله می‌شد، با همه قدرت آمدند دفاع کردند، برخی هم سخت‌شان بود دفاع کنند، خیلی نرم حرف می‌زدند و آرام. اگر در تنگنای ٣٠ خبرنگار قرار می‌گرفتند، در آن تنگنا یک کلمه‌ای می‌فرمودند. حرف نمی‌زدند و سینه سپر نمی‌کردند. او در نهایت تأکید کرد: هر کسی که آماده است این بار را بر دوش بگیرد باید داوطلب باشد.»
این که چرا روحانی در صدر کابینه خود نیروهای غیرهمراه را تغییر نمی‌دهد و کابینه را به سمت گروه همگام‌تری ترمیم نمی‌کند و اینکه هدف روحانی از طرح این عارضه در دولت چیست، سؤالاتی است که با تکرار مواضع اخیر حسن روحانی درقبال دولتمردان غیرهمراه در اذهان عمومی شکل گرفته است.
روحانی به شعارگرایی متهم نشود!
این ابهامات را با محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور اصلاحات در میان گذاشتیم و او دلایل متعددی را در این زمینه بر شمرد؛ از انتقال انتقادات بزرگان اصلاح‌طلب درباره کابینه و لزوم ترمیم کابینه گرفته تا انتظار رئیس‌جمهور از دولتمردان برای حرکت بیشتر در جهتی که به تحقق شعارهای انتخاباتی‌اش در سال گذشته و هشدار رئیس‌جمهور به دولتمردان برای اینکه به آنها بگوید بر تمام عملکردهایشان نظاره‌گر است. ابطحی با تأکید بر اینکه بیان انتقادات رئیس‌جمهور از برخی چهره‌های کابینه امر غیرقابل‌پیش‌بینی و دور از تصوری نیست به همشهری گفت: در همان ایامی که رئیس‌جمهور مشغول بستن کابینه دوازدهم بود و رزومه مدیران ارشد را برای استفاده در دولت جدیدش بررسی می‌کرد، دلسوزان و نیروهای همراه او که در انتخابات برایش سنگ تمام گذاشته بودند مدام توصیه می‌کردند که از مدیرانی در کابینه‌اش بهره ببرد که در پیشبرد شعارها و وعده‌هایش مؤثر باشند و نقش‌آفرین نه افرادی که خود به مانعی برای پیشبرد برنامه‌های دولت بدل شوند.
این چهره اصلاح‌طلب افزود: در آن ایام بنا به هر دلیلی رئیس‌جمهور ترجیح داد به‌رغم مانع‌تراشی برخی در راستای اهداف برنامه‌های دولت و اصلاح‌طلبان از جمعی در دولت بهره ببرد. حالا و بعد از گذشت یک‌سال از کابینه مانع بودن این جمع برای همگان روشن شده است و روحانی می‌خواهد رسما وارد گود شود و با ادله آنها را از مسیر خارج کند.
او تأکید کرد: اگر پس از این انتقادات، روحانی بحث ترمیم کابینه را جدی نگیرد خود نیز به شعارگرایی متهم می‌شود که همین اتهام سبب می‌شود جامعه و پشتوانه اجتماعی‌اش ناامید شوند.
مدیران مأیوس گرفتاری دولتند
برخلاف محمدعلی ابطحی که راهکار حل مشکل ناامیدی در ترمیم کابینه را اعلام کرد، محمد کیانوش‌راد، نماینده ادوار مجلس گسترده شدن موج ناامیدی و رسیدن آن به جایگاه مدیران ارشد و روشنفکران جامعه را عامل سخنان انتقادی رئیس‌جمهور دانست و به همشهری گفت: ناامیدی و یأس کلیدواژه مشترک جمع‌های روشنفکری شده است و جمعی را نمی‌یابید که مباحث مأیوس‌کننده محور مذاکرات نباشد.
او با بیان اینکه هیأت دولت هم منتخب و برآمده از همین جامعه است و طبیعی است که یأس و ناامیدی برای حل ابرمشکلات در آن فراگیر باشد، افزود: هرچند این یأس و ناامیدی اجتماعی علل بسیاری از میانگین سنی کابینه تا مشکلات مستمر اقتصادی، کارشکنی بیگانگان و... را شامل می‌شود اما پذیرش این ناامیدی در حلقه مدیران ارشد نقطه‌ای است که رئیس‌جمهور را گلایه‌مند کرده است و سبب شده او اخیرا به صراحت از آن سخن بگوید.
وزرا به رئیس‌جمهور نگاه می‌کنند
علاوه بر این عباس عبدی، فعال اصلاح‌طلب با ابراز تعجب از سخنان اخیر رئیس‌جمهور گفت: انتقادات رئیس‌جمهور در 2سخنرانی اخیرش از اعضای کابینه عجیب است. آقای روحانی درقبال این انتقادات پیش از هر چیز خودش باید پاسخگو باشد. افرادی که ایشان از آنها انتقاد می‌کند منتخب خود آقای روحانی بوده‌اند. ما نمی‌دانیم آقای روحانی از چه چیزی سخن می‌گویند؟ اگر فردی از اعضای کابینه مردم را ناامید می‌کند وظیفه ایشان است که آن فرد را عوض کند. اگر کسی کار نمی‌کند قبل از هر چیز وظیفه خود آقای روحانی است که او را عوض کند. موتور اصلی خود رئیس‌جمهور است. اگر این موتور روشن باشد، وزرا هم روشن می‌شوند و فعال خواهند بود. نگاه وزرا به رئیس‌جمهور است. صحبت‌های علنی رئیس‌جمهور از کابینه درک درستی به بدنه حامیان ایشان منتقل نمی‌کند و مخاطبان ایشان این مسئله را فهم نمی‌کنند.
مقدمه ترمیم کابینه
مصطفی درایتی، مشاور رئیس دولت اصلاحات در امور روحانیت نیز گفت: آقای روحانی نیاز به یک کابینه شاداب‌تر، چابک‌تر، ریسک‌پذیرتر و فعال‌تر دارد. این حق به آقای روحانی داده شده که همکارانش را با نگاه خودش انتخاب کند. اینکه آقای روحانی به‌طور علنی انتقاد از کابینه را مطرح می‌کند، می‌تواند این معنا را داشته باشد که زمینه را برای تغییر کابینه فراهم می‌کند و در صحبت با مردم با آنها اتمام حجت می‌کند. درواقع اگر صحبت‌های آقای روحانی تنها یک هشدار و انذار به کابینه بود، می‌توانست آن را به‌طور خصوصی با آنان در میان بگذارد ولی طرح علنی آن معنای متفاوتی دارد.
انتقادات رئیس‌جمهور مقدمه ترمیم کابینه
در همین رابطه حجت‌الاسلام رسول منتجب‌نیا قائم‌مقام حزب اعتماد ملی بر این باور است گلایه‌ای که روحانی بارها از کابینه خود چه در مورد اینکه روزه سکوت گرفته‌اند، یا اظهار یاس و ناامیدی می‌کنند و دلسرد هستند به برخی اعضای کابینه وارد است.
او گفت: آقای رئیس‌جمهور نه‌تنها گلایه کند بلکه تکلیف خود را با اعضای کابینه و حتی سایر همکاران روشن کند. این فعال حزبی اصلاح‌طلب تأکید کرد: مردم از شخص آقای رئیس جمهور انتظار دارند اگر من و شما کوتاهی کنیم مردم پای رئیس‌جمهور حساب می‌کنند نه وزیر و استاندار لذا من خدمت آقای روحانی دلسوزانه عرض می‌کنم که شما برگزیده مردم هستید شما خواه ناخواه باید پاسخگوی عملکرد خود و کابینه به مردم باشید.
منتجب‌نیا یادآور شد: من به آقای رئیس‌جمهور عرض می‌کنم حتما با کسانی که دغدغه ندارند برخورد کنید، برخورد فقط گلایه نیست بلکه باید ارزیابی کنید و اگر احساس کردید عضوی از اعضا با شما همراه نیست قانون اساسی دست شما را باز گذاشته و مجلس هم با شما همراه است تا قبل از اینکه فرصت تمام شود شما قضیه را حل کنید. او با بیان اینکه مردم در یک سال گذشته امیدشان محقق نشده است می‌گوید: رئیس‌جمهور باید بالاتر از گلایه، برخورد کند و این گلایه‌ها می‌تواند مقدمه ترمیم کابینه باشد. منتجب‌نیا در رابطه با علت علنی بودن انتقادات رئیس‌جمهور به اعضای کابینه هم اینطور بیان می‌کند: این صحبت‌های علنی نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور تذکراتی داده اما ترتیب اثر داده نشده. وقتی رئیس‌جمهور می‌گوید دوستان ما حرف نمی‌زنند به‌نظر می‌رسد برخی همکاران رئیس‌جمهور از دفاع از عملکرد خود هم خودداری می‌کنند. این فعال اصلاح‌طلب علت دیگر علنی بیان شدن انتقادات رئیس‌جمهور را فراهم کردن زمینه نزد افکار عمومی عنوان می‌کند و می‌گوید: البته فقط وزرا نیستند که مخاطب هستند استانداران، فرمانداران و مدیران کل هم هستند و تا پایین‌ترین رده دولت باید گوش خود را تیز کنند.
منتجب‌نیا درخصوص مخاطب سخنان رئیس‌جمهور در بین اعضای کابینه خاطرنشان می‌کند: وقتی رئیس‌جمهور اینطور بحث می‌کند یعنی سخنانش مخاطب خاص دارد به قول معروف ضمیر مرجع خود را پیدا می‌کند به‌عبارتی وقتی رئیس‌جمهور عتاب و خطاب می‌کند افرادی که تعلل می‌کنند و همکاری‌شان ضعیف است متوجه می‌شوند و باید تکلیف خود را مشخص کنند.
بوی تغییرات به مشام می‌رسد
مرتضی مبلغ، معاون سیاسی وزارت کشور در دولت اصلاحات با اشاره به اظهارات اخیر رئیس‌جمهور در انتقاد از کابینه گفت که از سخنان حسن روحانی بوی تغییرات به مشام می‌رسد. به گزارش اعتمادآنلاین، مبلغ با بیان اینکه از همان دوره اول دولت روحانی همواره این تذکر و هشدار داده می‌شد که تحقق برنامه‌ها، وعده‌ها و تعهدات ایشان به مردم نیازمند کابینه و مدیران کارآمد است، گفت: ما نیاز به مدیران ارشدی داشتیم که در تراز سیاست‌ها و وعده‌ها باشند تا بتوانند آنها را به مرحله اجرا بگذارند اما متأسفانه برخی از مدیران در این تراز نبودند و اکنون هم نیستند. او یادآور شد: ما شاهد بودیم در همان دولت یازدهم در بسیاری از موارد فقط خود آقای روحانی بود که در برابر فشارها موضع می‌گرفت و نکات را به مردم می‌گفت اما برخی از دولتمردان ایشان خاموش بودند. همین مسئله باعث شده بود تعهدات برآورده نشود. مبلغ با یادآوری وعده‌های حسن روحانی در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم گفت: «آقای روحانی در شرایطی دولت دوازدهم را تشکیل داد که مطالبات مردم از ایشان جدی‌تر مطرح شد. علاوه بر این اکنون شرایط حساسی در کشور حاکم شده است و مدیرانی باید در صحنه حاضر می‌شدند که در تراز پاسخگویی به مطالبات مردم باشند.
