خداحافظی «دوترته» از دنیای سیاست

بعد از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جنجالی آمریکا، دنیا باید با رئیس‌جمهور پرحاشیه فیلیپین هم خداحافظی کند؛ «رودریگو روآ دوترته» اعلام کرده قصد دارد در سال آینده میلادی، همزمان با پایان دوره مسئولیتش از دنیای سیاست خداحافظی کند.
تصمیم دوترته برای ترک صحنه سیاست در فیلیپین بسیار غیرمنتظره است؛ چراکه بسیاری تصور می‌کردند او که طی سال‌های حضورش در قدرت با مشت آهنین حکومت کرده، فعلا قصد ترک کرسی ریاست‌جمهوری را نداشته باشد. رودریگو دوترته گفت: «احساس غالب در میان فیلیپینی‌ها این است که من واجد شرایط نیستم و نامزدشدن من در پست معاون رئیس‌جمهور نقض قانون اساسی به‌شمار می‌آید. از این‌رو امروز بازنشستگی خود را از سیاست اعلام می‌کنم.»
پیش از این تصور می‌شد او دست‌کم در پست معاون رئیس‌جمهور کار خود را ادامه دهد تا هم خلاف قانون اساسی رفتار نکرده باشد و هم عملا از پشت صحنه، دولت را مدیریت کند. طبق قانون اساسی فیلیپین، روسای جمهور این کشور تنها برای یک دوره 6ساله می‌توانند در قدرت حضور داشته باشند. غیر از این، بسیاری تصور می‌کردند که دوترته برای دورزدن قانون به اختیارات دیوان عالی متوسل شود اما مخالفان او از چند‌ماه قبل می‌گفتند که صدور مجوز برای حضور مجدد دوترته در انتخابات از سوی دیوان عالی فیلیپین، صلاحیت این نهاد را زیر سؤال خواهد برد.
دوترته خود در انتخابات حضور نخواهد داشت اما دو چهره بسیار نزدیک به او قرار است در رقابت شرکت کنند. کریستوفر لارنس تسورو گو معروف به بونگ گو، دستیار سابق دوترته است که برای شرکت در انتخابات ثبت نام کرده است. او 47سال دارد و عضو مجلس سناست.همچنین فردیناند بونگ-بونگ مارکوس جونیور، متحد نزدیک دوترته و پسر دیکتاتور سابق فیلیپین نیز قرار است در انتخابات حضور داشته باشد. از دیگر چهره‌های مطرح حاضر در انتخابات می‌توان به مانی پکیائو، فوق‌ستاره بوکس فیلیپین که به‌تازگی بازنشسته شده است، اشاره کرد.
برخی رسانه‌ها در فیلیپین گفته‌اند دوترته با اقدام خود قصد دارد مسیر ریاست‌جمهوری را برای دخترش سارا دوترته هموار کند. سارا دوترته اما در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز گفته است وارد انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده نخواهد شد. دوترته هم به‌صورت علنی اعلام کرده که دخترش نباید وارد رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری شود. سارا دوترته از سال۲۰۱۶ به این‌سو شهردار کلانشهر داوائو سیتی بوده است. پیش از او، پدرش به مدت 20سال شهردار این شهر بود. همان زمان بسیاری از منتقدان دوترته گفتند که او با اعمال نفوذ توانسته دخترش را به‌عنوان شهردار مشغول کند. پسرش هم به‌عنوان معاون شهردار کارش را آغاز کرد.
فیلیپین در جنوب شرق آسیا، حدود 110میلیون نفر جمعیت دارد. انتظار می‌رود در انتخابات سال2022 بیش از ۶۰میلیون نفر شرکت کنند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند دوترته همچنان از محبوبیت قابل توجهی در کشورش برخوردار است. دختر او نیز به اعتبار پدرش محبوبیت نسبی دارد. نتایج یک نظرسنجی که به‌تازگی توسط مؤسسه پالیس آسیا انجام شده، نشان می‌دهد ۲۷درصد از شرکت‌کنندگان، دختر دوترته را به ۱۲نامزد احتمالی دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری فیلیپین ترجیح می‌دهند.
دوترته در سال2016 با وعده مبارزه با فساد، مواد‌مخدر و فقر به قدرت رسید. همان زمان، استفاده از عبارت‌های زننده در سخنرانی‌های رسمی از سوی دوترته باعث شد خیلی زود در جهان شناخته شود. او پس از رسیدن به قدرت، دست نیروهای امنیتی و پلیس را برای سرکوب گروه‌های مافیایی مواد‌مخدر باز گذاشت. بر این اساس، کشتار گسترده قاچاقچیان و فروشندگان مواد‌مخدر در فیلیپین آغاز شد. حتی خرده‌فروش‌های فیلیپینی نیز در این سیاست مستثنی نشدند. طبق آمار دولتی، گفته می‌شود طی سال‌های حضور دوترته در قدرت بیش از 6هزار نفر کشته شده‌اند. آمار سازمان ملل اما نشان می‌دهد دست‌کم 8هزار و 600نفر در جریان مبارزه دولت دوترته با قاچاق مواد‌مخدر کشته شده‌اند. او قبل از ریاست‌جمهوری وعده داده بود طی 6‌ماه ریشه قاچاق مواد‌مخدر در فیلیپین را بخشکاند. او گفته بود که برای رسیدن به این هدف، 10هزار نفر را خواهد کشت.
دادگاه بین‌المللی کیفری در حال تحقیق درباره قتل‌های رخ‌داده است. رودریگو دوترته در سال۲۰۱۹ و پس از آغاز تحقیقات اولیه از سوی دادگاه بین‌المللی کیفری، کشورش را از عضویت در این دادگاه خارج کرد، اما دیوان کیفری لاهه می‌گوید هنوز صلاحیت رسیدگی به جنایاتی را دارد که فیلیپین در زمانی که هنوز عضو بود مرتکب شده است.
رودریگو دوترته در رشته حقوق تحصیل کرده و سال‌ها به‌عنوان وکیل‌مدافع و سپس در سمت دادستان فعالیت داشته است. زمانی که شهردار بود، به فردی شهرت یافت که برای اعمال نظم و قانون از تخطی از برخی موازین دقیق‌تر حقوق بشر ابایی ندارد. برخی از مخالفان دوترته، او را متهم می‌کنند که با گروه‌های زیرزمینی، که به قتل صدها نفر در داوائو متهم هستند، ارتباط داشته است. خود او این اتهام را گاهی پذیرفته و گاهی تکذیب کرده است.
فیلیپین در حالی فرایند انتخابات ریاست‌جمهوری و ثبت‌نام از نامزدها را آغاز کرده که همه‌گیری کرونا این کشور را تحت‌تأثیر قرار داده و مشکلات شدید اقتصادی ناشی از قرنطینه باعث افت محسوس کیفیت زندگی شهروندان شده است.