این‌بار الماس
سرنوشت ممیزی بر شبکه نمایش خانگی پیچیده‌تر می‌شود
فهیمه پناه‌آذر- روزنامه‌نگار
قرار بود گره‌ای از مشکلات سریال نمایش خانگی باز شود، اما به‌نظر با وجود وضعیت موجود و انتخاب شوراهای جدید که حتی در زیرمجموعه ساترا هم فعالیت ندارند، دیگر حتی نمی‌توان با دندان این گره کور را باز کرد. تولد ساترا و خارج شدن بخش نظارتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مشکلات زیادی را برای سینماگران ایجاد کرد. با آمدن ساترا و کارگزاری‌هایش تمام امور تولید و پخش سریال نمایش خانگی از ارشاد خارج و ساترا همه‌کاره شبکه نمایش خانگی شد. مدتی بعد با تغییر دولت و معرفی وزیر جدید فرهنگ قرار بود مجلس بار دیگر با تشکیل جلسه تصمیم بگیرد که نظارت بر شبکه نمایش خانگی که یک صنعت نوپا به‌حساب می‌آید زیرنظر ارشاد بازگردد یا ساترا، اما حالا سیدغلامرضا میرحسینی، دبیر شورای محتوایی صدور مجوز تولیدات حرفه‌ای که در شوراهای جدید نامش دیده می‌شود، عنوان کرده: از این پس مجوز صدور موافقت با طرح و ساخت سریال‌های خانگی با این شورا خواهد بود. ساترا و ارشاد نقشی ندارند. او در صحبت‌هایش از سایت الماس گفته؛ سایتی که قبلا هم نامش شنیده می‌شد و گویا وظیفه‌اش سامانه‌ای برای صدور مجوز تولیدات حرفه‌ای است.
فعالیت شوراها خارج از ساترا
هفته اول مرداد علی‌عسکری، رئیس وقت سازمان صداوسیما اعضای حقیقی شورای پروانه تولید سریال‌ها و شورای پروانه انتشار محتوای نمایشی را انتخاب کرد؛ اعضایی که حکمشان را امامیان، رئیس ساترا امضا نکرده بود، بلکه مستقیم از سوی رئیس سازمان بود. به‌نظر می‌رسد شوراهای جدید خارج از روال فرایندهای سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) فعالیت می‌کنند و این برای نخستین‌بار است که به‌صورت رسمی، بخشی از روال نظارتی بر سریال‌های خانگی، از ساترا خارج می‌شود. اما مشخص نیست که این شوراها زیرنظر کدام‌یک از بخش‌ها و معاونت‌های سازمان هستند یا به‌طور مستقیم تحت نظارت رئیس صداوسیما خواهند بود و البته با آمدن پیمان جبلی قرار است این شوراها چه سرنوشتی داشته باشد.
فقط الماس
در سامانه الماس این توضیح داده شده که این سامانه با هدف تسهیل فرایند اخذ مجوز تولیدات حرفه‌ای در فضای مجازی راه‌اندازی شده است. تلاش می‌شود تا تمامی امور مربوط به صدور مجوزهای قانونی تولیدات حرفه‌ای در حوزه محتوا و در فضای مجازی به‌صورت شفاف، سهل‌الوصول و در راستای اعمال سیاست‌های راهبردی فرهنگی توسط رسانه‌های فراگیر صوت و تصویر در دسترس همه دست‌اندرکاران این حوزه قرار گیرد. سیدغلامرضا میرحسینی، دبیر شورای محتوایی صدور مجوز تولیدات حرفه‌ای درباره این سامانه توضیحاتی را به مهر داده است. وی درباره رونمایی از سامانه الماس گفته: اکثر آثاری که در بستر فضای مجازی و شبکه خانگی تولید می‌شود، طبیعتا برای سودآوری است که اشکالی ندارد، اما ارجحیت سودآوری به هر قیمت و تحت‌الشعاع قرار دادن اهداف فرهنگی نکته مهمی است که باید به آن توجه شود و اگر در تولید آثار، اولویت با همان ارزش‌ها باشد این آثار مورد حمایت هم قرار می‌گیرند. حمایت ما از آثار به لحاظ محتوایی خواهد بود. اثری که نجیب و متناسب با اصول و ارزش‌های جامعه باشد از طریق تیزر، مشارکت مالی و حتی خرید رایت و پخش در رسانه ملی حمایت خواهد شد.
ارشاد ماموریت خود را دارد
میرحسینی در خصوص نوع نگاه رسانه ملی و ارشاد نیز توضیح می‌دهد: «هیچ تفاوتی در نگاه صداوسیما و ارشاد در مورد ضرورت مراقبت از حوزه فرهنگ نیست. هر دو نهادهایی با هدف مشترک هستند و فقط حوزه مأموریت آنها متفاوت است. بایدها و نبایدهایی داریم.» البته وی در مورد اینکه وزارت ارشاد که انقلابی است، بخواهد خودش این مأموریت را طبق دغدغه‌های خودش بر عهده بگیرد، پاسخ می‌دهد: «بله اما اگر به سیستم و روند و فرایند قائل باشیم که هستیم، هرکسی باید مأموریت‌های خود را به‌درستی انجام دهد. تولید مجموعه‌های نمایشی و برنامه‌های ترکیبی هم وظیفه رسانه ملی است. اگر هم برداشت متفاوتی در این زمینه باشد در جلسات گفت‌وگو قابل حل است. از این پس مجوز محتوایی آثار نمایشی صرفا با شورای محتوایی است و هیچ مجوزی نه ارشاد و نه نهاد دیگر نخواهد داد و اگر بدهد قانونی نیست.»
الماس و فیلمنامه‌نویسان
وی همچنین توضیح داد: «آثاری که به «الماس» ارائه می‌شوند درصورت صحت و نداشتن نقص بلافاصله به کارگروه‌های تخصصی ارسال می‌شوند که در چند حوزه کودک، حادثه‌ای و اکشن، طنز و ملودرام فعالیت دارند. حداقل 3 نفر در هر کارگروه باید طرح را بخوانند و نظرات کارشناسی خود را ارائه کنند. از این پس مجوز محتوایی آثار نمایشی صرفا با شورای محتوایی است و هیچ مجوزی نه ارشاد و نه نهاد دیگر نخواهد داد و اگر بدهد قانونی نیست. بعد از این مرحله شورا بررسی می‌کند و اگر تأیید شد برای موافقت اصولی و نگارش فیلمنامه می‌رود. بعد از اینکه محتوای سریال تأیید شد تولید‌کننده موظف است طبق فیلمنامه اثرش را بسازد؛ البته درصدی از تغییرات همیشه قابل پیش‌بینی است. بررسی و انطباق تولید صورت گرفته با فیلمنامه مصوب از وظایف این شوراست. گام اول باید فیلمنامه کامل نوشته شود استثنا هم ممکن است وجود داشته باشد، اما رویه اصلی فیلمنامه کامل است. وقتی طرح یا سیناپس دریافت می‌شود فیلمنامه باید مطابق آن نوشته شود. عقل معاش هم می‌گوید تا فیلمنامه کامل ندارید نباید تولید را کلید بزنید و کار را زخمی کنید. ما هم‌اکنون با بعضی پروژه‌هایی مواجهیم که فرایندی را هم طی کرده‌اند، اما بخشی از سرمایه آنها می‌سوزد و این به‌دلیل همان مجوزهای فله‌ای است که ارشاد دولت قبل ارائه کرده است؛ درحالی‌که اگر بررسی می‌شد همان طرح اولیه هم مجوز نمی‌گرفت. در برخی از فیلمنامه‌ها اساسی‌ترین اصول و ارزش‌ها لحاظ نشده!»
در همینه زمینه :
