مراحل اسقاط؛ از فرسوده تا تصادفی

نگار پاکنژاد- روزنامه‌نگار

هر وسیله‌ عمری مجاز دارد. اگر از آن سن پا فراتر بگذرد، فرسوده محسوب می‌شود اما عددی کلی وجود دارد که می‌گوید سن مجاز وسایل نقلیه، به‌طور میانگین حدود ۲۰سال است. هرچند در وسایل نقلیه‌ای که پرتردد هستند و میزان فرسودگی‌شان زیاد است، کارکرد خودرو هم درنظر گرفته می‌شود؛ مثلا تاکسی‌ها اما برای اینکه مشخص شود خودرویی فرسوده است و نیاز به فرایند اسقاط دارد، عوامل مختلفی درنظر گرفته می‌شود؛ عواملی چون میزان آلایندگی وسیله نقلیه، پایین‌بودن سطح ایمنی خودرو و... . برای اینکه خودرویی وارد فرایند اسقاط شود، باید در دسته فرسوده‌ها قرار‌بگیرد. وامی به دارندگان این خودروها داده می‌شود تا بتوانند با سپردن خودروی خود به فرایند اسقاط و خارج‌شدن از دور، وسیله دیگری تهیه کنند. البته بدانید که اسقاط‌کردن خودرو هزینه‌ای در حدود ۷میلیون تومان دارد و وامی که به صاحبان این خودروها بعد از اسقاط تعلق می‌گیرد، حدودا ۵۰ تا ۷۰میلیون تومان است. بنابراین نوعی از اسقاط به این شکل صورت می‌گیرد و نوعی دیگر شامل خودروهای تصادفی یا... است. در این‌جا مراحل هر دو را توضیح می‌دهیم.

تقاضای اسقاط فرسوده‌ها
متقاضی تعویض خودرو در سال99 می‌توانست از وام 50میلیون تومانی (برای تهران، مشهد، همدان و اصفهان) استفاده کند. علاوه بر این وام، حدود 7میلیون تومان هم هزینه اسقاط و مابقی قیمت خودروی درخواستی باید از سوی متقاضی پرداخته می‌شد. در طرح جایگزین خودروهای فرسوده، 2طرح تعویض خودروی فرسوده به‌صورت «نقدی» و «جایگزین» وجود دارد. در طرح تعویض خودروی فرسوده به‌صورت نقدی دولت از طرق مراکز اسقاط خودروهای فرسوده، خودرو را تحویل گرفته و با توجه به ارزش لاشه خودرو، وجه آن را به متقاضی تحویل می‌دهد. در این طرح تعویض خودروی فرسوده، محدودیت‌هایی نیز مانند تعداد سیلندر که باید 4 و بیشتر از آن باشد، درنظر گرفته شده. با توجه به قدیمی‌بودن خودروها، دولت نه‌تنها سند قطعی را می‌پذیرد بلکه اسناد وکالتی نیز قابل‌قبول است. البته در این میان، ‌همه خودروهای متقاضی باید پلاک ملی داشته باشند اما طرح تعویض خودروی فرسوده به‌صورت نوسازی فعلاً انجام نمی‌شود. این طرح که به اسم طرح حواله‌ای نیز معروف است، رابطه مستقیمی با برنامه‌های فروش خودروسازان دارد؛ درحالی‌که تنها ایران‌‌خودرو با تک‌محصول سمند EF7 شرایط عرضه را، آن‌هم فقط برای تاکسی‌ها در سال‌های پیش و در تعداد محدود مهیا کرده است.

اما متقاضیان اسقاط تصادفی‌ها
پس از تصادف خودرو و برآورد افسر کارشناس مبنی بر آسیب‌دیدگی بالای 60درصد خودرو، از آنجا که نسبت به فک‌پلاک و گرفتن مدارک خودرو از مالک اقدام می‌شود، هیچ دفترخانه‌ای حق خرید و فروش خودرو را قبل از تعویض پلاک ندارد، در نتیجه خودرو تا زمانی که تعویض پلاک نشود، به‌صورت لاشه‌ای در دست مالک خواهد بود. بنابراین مالک باید در ابتدا برای اسقاط خودرو پرونده‌ای تشکیل داده و مراحل قانونی آن را در دفاتر پلیس طی کند. در مرحله بعدی که در آن حتما باید افسر و کارشناس راهور حضور داشته باشند باید تأیید شود که این ماشین، اتاق، شاسی و موتور، مربوط به همان پرونده است. دلیل این سختگیری، پیشگیری از خلاف یا جایگزین‌کردن با ماشین‌های دزدی است. آن زمان است که در مرحله سوم باید سقف اتاق برداشته شود، ستون‌ها برش بخورد، موتور سوراخ شود و شاسی و پلاک نابود شود. در ادامه هر چیزی با قابلیت استفاده یا بازیافت، از ماشین جدا می‌شود؛ از شیشه گرفته تا لاستیک‌ و آینه و انواع سیم، وسایل داخلی ماشین، صندلی‌ها، موکت و همه وسایل پلاستیکی جدا خواهد شد که به آن دمونتاژ می‌گویند. پس از آن کارشناسان سراغ موارد فنی قطعات رفته، اتاق پرس شده را به کوره سپرده و دیگر اسباب آن را در دیگر مراحل بازیافت قرار می‌دهند.