ناگفته‌های خالق لالایی ماندگار
بانوی هنرمند بوشهری از اجرایش در تیتراژ پایانی سریال مختارنامه می‌گوید
علیرضا برازجانی-خبرنگار
«صدیقه بحرینی» بانوی اهل بوشهر است که در تیتراژ پایانی سریال مختارنامه با صدایی حزن انگیز، لالایی را به سبک خاص بوشهری‌ها اجراکرد. این اجرا بر دل بسیاری از مردم کشور نشست و تاثیرگذار بود. چندی پیش شایعه درگذشت این بانوی هنرمند در شبکه های اجتماعی منتشر شد که واکنش‌های زیادی را به همراه داشت. به همین بهانه با خالق این لالایی ماندگار به گفتوگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید .
لالایی در فرهنگ آیینی بوشهر و عزاداری‌ها چه جایگاهی دارد؟
لالایی در گذشته نه چندان دور که سبک زندگی از سادگی و اصالت بیشتری برخورار بود، کاربرد خود را در کنار گهواره یا همان مختک نوزادان و کودکان، نشان می داد. اشعاری آهنگین که برای آرام کردن و خواب کردن کودکان بر زبان مادران جاری می شد. البته هنوز هم رگه‌هایی از لالایی را می‌توان در روستاها و بخش‌های سنتی بوشهر پیدا کرد. بین کسانی که فرهنگ گذشته را حفظ کرده و یا کمتر تحت تاثیر تحولات اجتماعی قرار گرفته‌اند. با این حال، نسبت به گذشته رواج کمتری دارد. همچنین در برخی مراسم‌ها و آیین‌های بوشهر که حزن و اندوه در صدای خواننده موجب همنوایی شنوندگان با او میشود یا در مصیبت خوانی برای نوجوان از دنیا رفته نیز، لالایی اجرا میشود.
لالایی در عزاداری برای اهل بیت (ع) چگونه اجرامی شود؟
تقریبا در همه نقاط استان بوشهر از گذشته تاکنون، مراسم مختک به یاد طفل تشنه لب و شهید دشت کربلا حضرت علی اصغر(ع) برگزار می شود. برای شور بیشتر این عزاداری، لالایی آن توسط بانوان مداح در مجلس عزا خوانده میشود که معمولا با شیون و گریه و زاری مادران همراه است.
مهارت در اجرای این نوع مرثیه خوانی را چگونه کسب کردید؟
این بهره و استعداد در نتیجه عنایت خداوند و کرامت ائمه به بنده است. زیرا برای آموزش آن هرگز معلم و راهنمایی نداشتم و میراثی است که از گذشتگانم که الان در قید حیات نیستند، سینه به سینه به من رسیده است.
لالایی که در سریال مختارنامه اجرا کردید و مورد استقبال مخاطبان تلویزیونی قرار گرفت، چگونه تولید شد؟
سال 82 محسن شریفیان (آهنگساز بوشهری) فراخوانی در صداوسیمای مرکز بوشهر داد و از مداحان و ذاکران استان دعوت کرد تا اثر و سبک آنها را ضبط کند. من هم به آنجا رفتم. قرارشد اجرای من را برای ثبت در میراث ملی ضبط کنند. نمی‌دانم چه اتفاقی افتاد که ۸سال بعد یعنی در سال ۹۰بدون اینکه اجازه‌ای از من بگیرند آن را درسریال پخش کردند.
به اینکار راضی نبودید؟
نه
چرا؟
چون از من حتی یک اجازه خشک وخالی هم نگرفتند. من انتظار پاداش یا درخواست مالی نداشتم ولی حداقل انتظارم این بود که برای پخش آن اجازه می‌گرفتند. من اینکار را به عشق اهل بیت و امام حسین (ع) اجرا کردم، توقع مادی نداشتم و اثر معنوی آن برایم مهم بود.
اولین بار چگونه متوجه پخش آن شدید؟
وقتی قسمت اول سریال پخش شد یکی از آشنایان تماس گرفت و خبر داد. اول باور نکردم ولی وقتی تکرار قسمت اول را دیدم متوجه شدم.
اعتراضی هم کردید یا نه؟
بله سه بار در جلسه با مسئولان شبکه استانی بوشهر این نکته را یادآور و خواستار رسیدگی شدم، ولی نتیجه نداشت.
کارگردان سریال با شما تماس نگرفت؟
اصلا. در صورتی که اخلاق حرفه ای ایجاب می کرد حداقل این کار را انجام دهد ولی این هم اتفاق نیفتاد.
مسئولان دیگر چکار کردند؟
فقط آقای ضرغامی (رئیس وقت صدا و سیما) در سفرش به بوشهر با من دیدار و دلجویی کرد. ایشان گفتند بگذارید مردم صدای شما را بشنوند. صدای شما حزن انگیز است و انسان را منقلب می‌کند. شما اجرتان را از حضرت زهرا (س) می‌گیرید
تنها دلیل ناراحتی شما همین بود؟
ببینید، مداحی بانوان در مجامع عمومی را اشکال می‌دانند ولی با پخش این کار از رسانه ملی، عملا شاهد تناقض هستیم. موقعی که این کار پخش شد با محدودیت زیادی برای مداحی زنان مواجه بودیم. تقریبا این محدودیت در زمان ضبط کار وجود نداشت و در گلزار شهدا و یا سایر مجامع عمومی اجرا می شد. به هرحال هنوز هم با پخش بدون اجازه این اثر کنار نیامده‌ام و الان هم هروقت کار از صداوسیما پخش میشود، اصلا نگاه نمی‌کنم و خیلی ناراحت می‌شوم.
در همینه زمینه :
