نذری ویژه اطفال در محرم و صفر

بهاره خسروی

مراسم و آیین‌های تهرانی‌ها برای عزاداری در ماه‌های محرم و صفر تقریباً از چند روز مانده به محرم با سیاهپوش کردن چهره شهر و رخت و لباس شروع می‌شده و تا پایان ماه صفر ادامه داشته است.
در این ایام بسیاری رفتارها و عادت‌های معمول، مانند شوخی و خنده، تفریح و خوشگذرانی، مراسم عقد و عروسی و رخت نو پوشیدن و سر تراشیدن و اصلاح کردن و حنا و خضاب بستن و برای زنان البسه رنگین پوشیدن و آرایش کردن و سر و بر آراستن ممنوع بود. اگر کسی از این کارها تخطی می‌کرد، بر اساس باور عمومی، به عاقبت شومی گرفتار می‌شد. به همین دلیل، اجرای اعمال مذهبی و ادای نذور در این ایام پررنگ‌تر بود و یکی از این رسم‌ها پخت غذای نذری ویژه اطفال در ماه محرم و صفر بود. «جعفر شهری» در کتاب طهران قدیم از این رسم جالب تهرانی‌ها چنین یاد می‌کند: «هر طفلی که به دنیا می‌آمد، از واجبات بود که جهتش نذری از آش و پلو و آبگوشت و حلوا و خرما و نان و ماست و هرچه بر آن قدرت داشته باشند به گردن بگذارند. هر اتفاق و گرفتاری خطر و ضرر و بیماری و قرض و خواهش و حاجت و تمنا، چاره‌ساز و مشکل‌گشایش نذری بود که برای امام‌حسین(ع) و حضرت عباس(ع) قبول نمایند، اگرچه ریختن مشتی برنج روی برنج نذری بها و انداختن تکه‌گوشتی در دیگ آنها بوده باشد. و همین نذرها بود که در این روزها لباس آداب خود پوشیده از دیگ‌های حلقه‌دار بیست، سی‌منه تا دیگ و کماجدان‌های نیم‌منه، بر سر آتش‌ها رفته و مطبوخ‌شان با شعف دل در اختیار مردم قرار می‌گرفت.»