قصة از آب رد شده‌ها

مائده امینی ـ روزنامه‌نگار

تحریم که به جان اقتصاد یک کشور می‌افتد، شکل معمول واردات و صادرات به‌هم می‌ریزد و معمولا تحدید واردات یکی از نخستین‌ راهکارهایی است که به ذهن تصمیم‌گیران اقتصادی می‌رسد تا مگر ارزبری کنترل شود. واقعیت اما این است که این قِسم تصمیم‌ها تبعات منفی بسیاری برای تولیدکننده و مصرف‌کننده کالاها به همراه دارد. برای مثال، در حدود سه سال گذشته با سیاستی که دولت وقت برای محدودیت واردات وضع کرد، کالاهای زیادی امکان واردات به کشور را از دست داده‌اند. هر چند این سیاست با محوریت کالاهای مصرفی و کالاهایی که نمونه داخلی دارند اجرایی شده اما در عمل در بدنه اقتصادی کشور مشکل‌ساز شده‌اند؛ یا به افزایش قاچاق دامن زده‌اند یا بساط انحصار تازه‌ای را فراهم کرده‌اند. آیا ممنوعیت واردات خودرو به کاهش قیمت خودروی خارجی در ایران کمک کرد؟ آیا جز این است که هیاهوی ممنوعیت واردات گوشی تلفن بالاتر از 300هزار یورو، تنها به افزایش قیمت تلفن همراه دامن زد؟ در کنار همه این بالا و پایین‌ها، با وجود آنکه واردات بیش از 2500قلم کالا به ایران با همین تفاسیر ممنوع شده بود، کالاهای عجیبی هم به کشور وارد شدند؛ از شیلنگ گرفته تا آب‌پنیر. بررسی‌ فهرست کالا‌های وارداتی که توسط گمرک ایران منتشر می‌شود، نشان می‌دهد که 40ردیف از کالا‌های وارد شده، عجیب و غیرقابل باورند و به هیچ فناوری خاصی برای تولید در داخل نیاز ندارند. نتیجه چندین دهه تمرکز بیش از حد بر صنایع بزرگ (فولاد، پتروشیمی، معدن و...) و رهایی صنایع میان‌رده و پایین‌رده باعث شده که تنها در سال99 و سه ماه ابتدایی1400 بیش از 623میلیون دلار یا به‌عبارتی 15هزار و 587میلیارد تومان (در حدود 228هزار تن) کالای‌های عجیب و غریب به کشور وارد شده باشد؛ کالاهایی که تولید آنها مزیت اقتصادی نمی‌خواهد و در کیفیت نیز می‌توان به‌راحتی با نمونه‌های وارداتی رقابت کرد. زیپ، سنجاق قفلی، قیچی، برف پاک‌کن، کاغذ روزنامه، میخ، پیچ، سر بطری، دکمه لباس و... بخشی از کالا‌های عجیب وارد شده را تشکیل می‌دهند. این گزارش روایتی از اتفاقاتی است که در این چند سال اخیر از سر واردات کشور گذشته است.