تهران - ریاض در مسیر آشتی

روابط تهران و ریاض در مسیر فصل جدیدی قرار گرفته است. در جدیدترین اظهارنظرها در این‌باره پادشاه عربستان نیز در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل ابراز امیدواری کرده که مذاکرات با ایران به برقراری روابط میان دوکشور منجر شود. هر چند که ملک سلمان درباره برنامه هسته‌ای ایران نیز ادعاهایی مطرح کرد و گفت که باید مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شد. با این همه تغییر لحن عالی‌ترین مقام عربستان سعودی حکایت از تغییر راهبرد این کشور در رابطه با ایران و مسائل منطقه دارد. البته نخستین بار ولیعهد عربستان یعنی محمدبن سلمان بود که در مصاحبه‌ای برخلاف مواضع پیشین خود تأکید کرد که کشورش خواهان «روابط ممتاز» با ایران است. وزارت خارجه کشورمان نیز که همواره از احیای روابط و گفت‌وگو با همسایگان استقبال کرده حالا از پیشرفت «خیلی جدی» در مذاکرات تهران و ریاض خبر داده است؛ مذاکراتی که از فروردین سال‌جاری تاکنون سه دور آن در بغداد برگزار شده و ایرج مسجدی، سفیر ایران از برنامه‌ریزی برای دور جدید آن خبر داده بود. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز که در نیویورک است به ایرنا گفته که درخصوص موضوعات دو‌جانبه گفت‌وگوهای خوبی شده و درخصوص امنیت خلیج‌فارس نیز پیشرفت در گفت‌وگوها خیلی جدی بوده است. به‌گفته خطیب‌زاده پس از روی کار‌آمدن دولت سیزدهم نیز مذاکرات متوقف نشده و در سطح مناسبی پیام‌ها رد و بدل شده است.

از نیویورک تا بیروت؛ در مسیر احیای روابط منطقه‌ای
پس از قطع ارتباط دیپلماتیک ایران و عربستان در دی‌ماه۹۴، وزرای خارجه دوکشور برای نخستین بار به‌صورت همزمان در کنفرانس یک‌روزه بغداد شرکت کردند؛ کنفرانسی که در شهریور‌ماه سال‌جاری برگزاری شد و اکثر کشورهای منطقه در آن حضور داشتند. به فاصله کمتر از یک‌ماه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نیز کشورهای منطقه بار دیگر به میزبانی عراق و در دفتر نمایندگی این کشور در نیویورک گرد هم آمدند؛ جایی که بار دیگر وزرای خارجه ایران و عربستان دور یک میز نشستند و به بیان مواضع خود پرداختند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان در این نشست بار دیگر بر لزوم گفت‌وگوهای درون منطقه‌ای تأکید کرد و گفت که اولویت سیاست خارجی در دولت سیزدهم ارتباط با همسایگان است. حتی برخی منابع لبنانی به خبرگزاری اسپوتنیک گفتند که وزیر خارجه ایران پس از نیویورک راهی لبنان و سوریه می‌شود. خبری که نشان می‌دهد عزم دولت سیزدهم برای پیشبرد راهبرد دیپلماسی منطقه‌ای خود جزم است. امیرعبداللهیان دیروز با رئیس‌جمهور عراق نیز در نیویورک دیدار کرد و در این ملاقات با تأکید بر روابط راهبردی ایران و عراق، از آمادگی تهران برای گسترش همه جانبه روابط خبر داد.

روابط تهران و ریاض احیا می‌شود؟
گرچه در ماه‌های اخیر رویکرد و لحن مقامات عربستان در قبال ایران تغییر کرده اما سیاست یک‌ بام و دو هوای سعودی همچنان ادامه دارد؛ چرا که طی روزها‌ی اخیر در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل وزرای خارجه شورای همکاری خلیج‌فارس با وزیر خارجه آمریکا دیدار کردند و به‌گفته منابع مطلع، ایران محور اصلی رایزنی‌ آنها بوده است.   بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که احیای روابط ایران و عربستان تابع مولفه‌های بسیاری است که توافق هسته‌ای یکی از آنهاست. روابط دو کشور بین سال‌های۷۶تا۸۴ به اوج همراهی خود رسید و پس از آن رفته‌رفته به سردی گرایید و در سال۹۴ با حمله جمعی معترض به سفارت عربستان در تهران به کلی قطع شد؛ حمله‌ای که در اعتراض به اعدام شیخ نمر، روحانی معترض و شیعه عربستانی انجام شده بود. با این همه پس از 6سال روزنه‌های دیپلماسی و آغاز فصل جدید روابط تهران و ریاض بیش از پیش پیدا شده است.