برگزاری هفتادوششمین مجمع در غیاب سران
سید ابراهیم رئیسی فردا بهصورت مجازی در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی میکند
هیأت دیپلماتیک ایرانی با یکی از کمتعدادترین نفرات دورههای حضور خود، امروز راهی هفتادوششمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل میشود. سفر امیر عبداللهیان، وزیر امورخارجه یک روز قبل از آغاز بهکار رسمی اجلاس انجام میشود و برای نخستین بار بهعنوان وزیر امورخارجه دولت سیزدهم در جریان اجلاس و مذاکرات دیپلماتیک حاشیه اجلاس شرکت میکند. او عالیترین مقام عالی ایران در سفر امسال نیویورک خواهد بود. سیدابراهیم رئیسی، رئیسجمهور، ترجیح داده در شرایط کرونا مهمان این دوره از اجلاس در نخستین سال ریاستجمهوری خود نباشد. او سخنرانی خود را همانند برخی مقامات سایر کشورها بهصورت مجازی در اجلاس ارائه خواهد داد. رئیسی صبح فردا به وقت نیویورک در اجلاس هفتادوششم سخنرانی میکند.
سال گذشته نیز پاندمی کرونا، حسن روحانی، رئیسجمهور سابق را از تکمیل حضور 8دوره شرکت در اجلاس بازداشت. سخنرانی او مهرماه سال گذشته از طریق ویدئوکنفرانس و بهصورت ضبطشده در مجمع عمومی سازمان ملل پخش شد. او هر 7سال گذشته را به نیویورک سفر کرده بود.
پیش از این روسایجمهور در نخستین سخنرانیهای خود برخی پیشنهادها را در صحن اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کرده بودند که مورد اقبال بینالمللی قرار گرفته بود. حسن روحانی در سفر مهرماه1392خود به نیویورک طرح جهان بدون خشونت و افراطی را به مقامات و روسای شرکتکننده در اجلاس ارائه کرده بود. این پیشنهاد با نظر مثبت اعضا و اجماع بهدست آمده، مصوبه قطعنامه را هم گرفت. تماس تلفنی کوتاه روحانی با باراک اوباما، رئیسجمهور اسبق آمریکا نیز یکی از شاخصهای سفر سال1392روحانی به نیویورک بود. رفع تحریمها و توافق هستهای موقت محور دیپلماسی روحانی و هیأت همراه او در نخستین سفر نیویورک بود.
محمود احمدینژاد، رئیسجمهور پیشین نیز حضور ثابت و همه سالهای در جریان برگزاری اجلاسیههای مجمع عمومی سازمان ملل داشت. او در غالب سخنرانیهای خود در اجلاس خواهان تغییر مدیریت جهانی و ساختار مجمع عمومی سازمان ملل شده بود. او حضور گاه و بیگاه روسای جمهور سابق در اجلاس سازمان ملل را تبدیل به یک حضور دائمی در 8سال کرد.
احمدینژاد رکورددار سفر به نیویورک باقی ماند و در دوران ریاستجمهوریاش هر سال در مجمع عمومی سازمان ملل حاضر شد. او در سفر اولش موضوع خلعسلاح، مبارزه با تروریسم و مسئله فلسطین را مطرح کرد. سخنرانی آخر احمدینژاد در مجمع عمومی سازمان ملل هم با شعار معروف در سال آخر ریاستجمهوری او تمام شد: «زندهباد بهار!»؛ شعاری که از تریبون سازمان ملل برای رقبایش در داخل مطرح شد.
طرح این اظهارات، حواشی و واکنشهای زیادی نیز در رسانههای داخلی و خارجی به همراه داشت. قبل از او رئیس دولت اصلاحات با طرح موضوع گفتوگوی تمدنها در اجلاسیههای مجمع عمومی سازمان ملل توانسته بود اجماع اعضا را بهدست بیاورد و طرح پیشنهادی خود را در صحن مجمع عمومی به تصویب برساند. سخنرانیهای او در جهت کاهش تنشهای منطقه خاورمیانه بود و حملات سالها بعد آمریکا به افغانستان و عراق اهمیت این طرح را آشکار میکرد؛ شرایطی که بهنظر میرسد در دوره رئیسی یکبار دیگر با اوضاع سیاسی بحرانزده در افغانستان پررنگ شده است و بعید نیست جزو محورهای اصلی سخنرانی رئیسی باشد. محمد خاتمی 2بار در اجلاس سازمان ملل شرکت کرد.
قبل از او آیتالله خامنهای و شهید محمدعلی رجایی، نخستوزیر سابق نیز بهصورت محدود در اجلاسیهها شرکت کرده بودند. آغاز جنگ عراق علیه ایران هم یکی از مهمترین موضوعاتی بود که شهید رجایی در سخنرانی خود به آن اشاره کرد. آیتالله هاشمیرفسنجانی تنها رئیسجمهور غایب در تمام ادوار مجمعهای عمومی سازمان ملل بود.
با حضور مجازی رئیس جمهور رایزنیهای اصلی دیپلماتیک سفر نیویورک1400را هیأت ایرانی به سرپرستی حسین امیرعبداللهیان آغاز خواهند کرد. امیرعبداللهیان قرار است در جلسات حاشیهای این اجلاس با موضوعات انرژی، غذا، تبعیض نژادی و امحای سلاحهای کشتار جمعی شرکت کند. در عین حال یک هفته برنامه اجلاس نیویورک احیای مذاکرات برجام در قالب رایزنیها با 1+4را به همراه خواهد داشت؛ خبری که هنوز تأیید نشده ولی گمانهزنیهای متعددی درباره آن صورت گرفتهاست. سعید خطیبزاده ، سخنگوی وزارت امور خارجه گفته حسین امیرعبداللهیان در این سفر 45ملاقات خواهد داشت. در عین حال هیچکدام از این ملاقاتها با حضور هیأت آمریکایی نخواهد بود.