چالش جهانی واکسیناسیون دانش‌آموزان

واکسیناسیون عمومی کووید-19در بسیاری از کشورها از ابتدا با تمرکز بر افراد مسن و بزرگسال انجام شده است اما طبق آنچه محققان و متخصصان از ابتدا می‌گفتند، یکی از اصلی‌ترین عوامل انتقال و در واقع بمب‌های ناقل، کودکان و نوجوانانی هستند که هم به واسطه واکسینه نشدن و هم کنترل نداشتن بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌توانند گروه‌های سنی خود و سایرین را در معرض خطر قرار بدهند.
با پیش‌آمدن چالش بازگشایی مدارس در ایران و بسیاری از کشورهای جهان، بحث واکسیناسیون گروه سنی 12تا ۱۸ سال و حتی پایین‌تر نیز مدتی است به راه افتاده است. در آخرین آمار اتحادیه اروپا، 77.7درصد از جمعیت بزرگسال کشورهای عضو، حداقل یک دوز واکسن دریافت کرده‌اند و اعداد مشابهی برای بقیه اروپا وجود دارد. چین نیز حداکثر جمعیت 12سال به بالای خود را با واکسن سینوفارم ایمن کرده است و به تازگی مطالعات بالینی سازنده چینی نشان داده است این واکسن برای گروه سنی 3تا 17سال ایمن و اثربخش است.

آیا کودکان باید واکسن کووید بزنند؟
در مورد واکسیناسیون کودکانی که شرایط زمینه‌ای ندارند بحث‌های زیادی در محافل تخصصی شده است زیرا شانس ابتلا به بیماری شدید ناشی از کووید در آنها بسیار کم است و این باید در برابر عوارض جانبی احتمالی واکسن متعادل شود. با سویه جدید کرونا ازجمله سویه دلتا اما دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که واکسیناسیون کودکان با توجه به فاکتورهای ریسک موجود باید صورت بگیرد.

آمار واکسیناسیون نوجوانان در اروپا
با این حال بسیاری از کشورهای اروپایی برنامه واکسیناسیون خود را برای کودکان بالای 12سال آغاز کرده‌اند. در انگلیس از 23آگوست (اول شهریور) به همه نوجوانان 16و 17ساله واکسن تزریق  شد و فقط کودکان 12تا 15ساله که از نظر بالینی در برابر کووید آسیب‌پذیر بودند یا با افراد مسن زندگی می‌کردند، واجد شرایط شناخته شدند. کمیته مشترک واکسیناسیون و ایمن‌سازی‌ توصیه کرد که کودکان 12تا 15ساله سالم واکسینه نشوند. آنها معتقدند که شواهد کافی برای توصیه این گروه به واکسیناسیون وجود ندارد.
اما هدف ایتالیا واکسیناسیون هرچه بیشتر نوجوانان در زمان بازگشت به مدرسه در ‌ماه سپتامبر (شهریور و مهر) است. براساس گزارش‌ها، هم‌اکنون 62.43درصد ایتالیایی‌ها یک دوز دریافت کرده‌اند و 44.95درصد کاملا واکسینه شده‌اند. از 16آگوست، کودکان 12تا 18ساله توانستند واکسن بزنند. واکسن فایزر برای کودکان 12تا 15ساله در اواخر ‌ماه می مجاز بود و مدرنا نیز برای نوجوانان 12تا 17ساله در ابتدای ‌ماه آگوست تأیید شد.
آلمانی‌ها در ابتدا واکسن را فقط برای کودکان با شرایط زمینه‌ای توصیه می‌کردند، اما در پی گسترش نوع دلتا، در 16آگوست تصمیم گرفتند که واکسن را برای همه کودکان بالای 12سال ارائه دهند.
ایرلند در هفته‌های اخیر بیشتر بر واکسیناسیون کودکان تمرکز کرده است. پورتال ثبت نام کودک 12تا 15ساله برای واکسن در 11آگوست (20مرداد) افتتاح شد و در روزهای اول با استقبال خوب و 75هزار نفری روبه‌رو شد.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی حدود نیمی از جمعیت لهستان واکسن زده‌اند. در این کشور واکسن‌های فایزر و مدرنا برای 12سال به بالا تأیید شده است. به‌گفته مقامات بهداشتی لهستان در 14سپتامبر، 1.4میلیون دوز واکسن به کودکان 12تا 17ساله تزریق شده اما استقبال کمی از آن صورت گرفته است.
فرانسه یکی از نخستین کشورهایی بود که واکسیناسیون را برای افراد بالای 12سال مجاز دانست و این کار را در اوایل تیر‌ماه انجام داد. طبق آمار منتشر شده فرانسه در 12سپتامبر، 68درصد از کودکان 12 تا 17ساله حداقل یک دوز واکسن دریافت کرده‌اند، درحالی‌که 56درصد کاملا واکسینه شده‌اند.
براساس آخرین گزارش وزارت بهداشت اسپانیا از 13سپتامبر، 79.2درصد از حدود 3.9میلیون نوجوان 12تا 19ساله در این کشور قبلا نخستین دوز واکسن را دریافت کرده‌اند و 58.4درصد به‌طور کامل واکسینه شده‌اند.
اداره بهداشت دانمارک در‌ ماه ژوئن به واکسیناسیون کودکان در محدوده سنی 12تا 15سال چراغ سبز نشان داد و واکسیناسیون در‌ ماه ژوئیه آغاز شد. دانمارک هفته گذشته تمام محدودیت‌های باقیمانده کووید-19در این کشور را لغو کرد.
سوئیس نیز واکسن فایزر را برای کودکان بالای 12سال در اوایل ژوئن تأیید کرد. براساس آخرین آمار بهداشتی سوئیس که در 12سپتامبر منتشر شد، 181هزار و 531نفر در محدوده سنی 10تا 19سال در این کشور، کاملا واکسینه شده‌اند.

سینوفارم برای دانش‌آموزان؟
حداکثر واکسیناسیون در ایران با واکسن چینی سینوفارم انجام می‌شود و دغدغه فعلی برای واکسیناسیون گروه سنی دانش‌آموزی، میزان اثربخشی و ایمنی آن است. در تازه‌ترین مطالعه بالینی انجام شده در چین که جزئیات علمی آن در مجله معتبر علمی لنست نیز به چاپ رسیده است، این واکسن حتی برای کودکان 3تا 17سال نیز بی‌خطر و اثربخش عنوان شده است.
چین با همین واکسن تاکنون 91درصد از دانش‌آموزان 12تا 17ساله را به‌طور کامل واکسینه کرده و حالا قرار است تزریق 2 دوز از سینوفارم، به‌طور گسترده‌ای در برنامه واکسیناسیون زیر 12ساله‌ها در چین مورد استفاده قرار گیرد. طبق بررسی‌ها، دوزهای تزریقی به کودکان در آزمایش باعث واکنش ایمنی قوی و سطوح مشابه خنثی‌سازی‌ در بزرگسالان شد. با وجود این وزارت آموزش و پرورش چین در بیانیه‌ای اعلام کرد که مدارس باید همچنان با تمام قدرت پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند.