دستگاه قضا روی دور تحول

غلامحسین محسنی‌‌اژه‌ای از زمانی که به‌عنوان رئیس دستگاه قضا در این قوه آغاز به‌کار کرده است، اقداماتی انجام داده و بر موضوعاتی تأکید کرده‌ که درصورت تداوم‌ و تحقق آنها شاهد تحولات جدی در این قوه خواهیم بود. بازدیدهای سرزده وی از زندان‌ها و ندامتگاه‌ها و دیدار با محکومان امنیتی و خانواده‌های محکومان آبان98 و نیز وعده‌هایی چون تسریع در بازگشت امول مال‌باختگان، خدشه‌دار نشدن حریم خصوصی افراد، تغییر رویکردها و قوانین به نفع زندان، اداره زندان زنان توسط خود زنان و آخرین آنها هم تأکید بر بازدید قاضی‌ها از روند بازداشت‌ها و کاهش زمان بازداشت موقت و اعلام ممنوع‌الخروج‌بودن افراد از لحظه صدور این ممنوعیت است که از موارد مورد تأکید رئیس دستگاه قضا بوده است؛ مواردی که در کنار تأکید مکرر محسنی‌اژه‌ای بر تلاش برای افزایش اعتماد عمومی و حفظ سرمایه‌های اجتماعی می‌تواند معنادار باشد.
محسنی‌اژه‌ای در سخنان اخیر خود در بیستمین همایش سراسری دادستان‌های عمومی، انقلاب، نظامی و ویژه روحانیت هم ضمن تأکید دوباره بر تحول در دستگاه قضا، گفت: باید به‌صورت مستمر آسیب‌ها را رصد و برای رفع آنها تلاش کنیم چرا‌که تحول یک امر ثابت نیست که با یک اقدام بگوییم انجام شده و پایان یافته؛ بلکه باید متناسب با اقتضائات زمان در این مسیر با شتاب بیشتر حرکت کنیم. به گزارش ایرنا، رئیس قوه قضاییه افزود: در این شرایط که مردم مطالبه‌گر عدالت هستند و رفع تبعیض مطالبه است، همه دستگاه‌‌ها موظف به تحقق عدالت هستند اما وظیفه عدلیه به‌عنوان نماد بروز و ظهور عدالت سنگین‌تر است.

قوه قضاییه باید پناهگاه همگان باشد
محسنی‌اژه‌ای افزود: قوه قضاییه باید ملجأ و پناهگاه همگان باشد و اگر کسی احساس کرد که مورد ظلم قرار گرفته و برای تظلم‌خواهی به عدلیه مراجعه کرده، باید بیش از همه مورد توجه قرار گیرد و برای استیفای حق و رفع ظلم از او تلاش کنیم. وی ادامه داد: اگر جایی به حقوق عامه دست‌اندازی شد با قاطعیت باید عمل کنیم و در این میان دادستان‌ها به‌عنوان مدعی‌العموم نقش پررنگ و سنگینی دارند و باید روزبه‌روز با حساسیت بیشتری به وظیفه‌شان عمل کنند. رئیس قوه قضاییه یکی از مهم‌ترین مسائل در شرایط کنونی را افزایش اعتماد عمومی و امیدبخشی به آحاد مردم به‌خصوص جوانان عنوان کرد و گفت: تحقق این دو مسئله نیازمند کارآمدی و اقدامات عالمانه و توجه به خواسته‌های بحق مردم و مشارکت‌دادن آنها در سرنوشت خودشان و استفاده از ظرفیت‌های مردمی و برای رفع مشکلات است.
محسنی‌اژه‌ای افزود: اگر شناخت درستی از شرایط کشور و اولویت‌ها نداشته باشیم و کار عالمانه انجام ندهیم و از نیروهای توانمند و باانگیزه به‌خوبی بهره‌ نبریم و مردم را در سرنوشت خویش مشارکت ندهیم و از آنها برای رفع مشکلات کمک نگیریم، امید و پیشرفت حاصل نمی‌شود.

ضرورت تحول و تعالی در دادسراها 
رئیس قوه قضاییه در ادامه به راهکارهای اساسی تحول و تعالی در دادسراها پرداخت و با اشاره به سختی کار دادستان‌ها و دادسراها، از آنها به‌عنوان کسانی یاد کرد که در صف اول تحقق عدالت، مبارزه با جرائم و مقابله با ظالمان و قانون‌شکنان و متعدیان به حقوق مردم قرار دارند. محسنی‌اژه‌ای گفت: کسانی که به دادیاران و بازپرس‌ها و دادستان‌ها و مسئولان اجرای احکام مراجعه می‌‌کنند، یا مورد ظلم قرار گرفته‌اند و یا متهمانی هستند که از یک سوی دعوا به‌عنوان مجرم شناخته می‌شوند و شاکی انتظار برخورد قاطع و بازدارنده با این افراد را دارد. وی ادامه داد: نوع کار دادسراها و حجم کار آنها بسیار زیاد است و کسانی که به شعب دادیاری مراجعه می‌کنند به‌دلیل تألماتی که دارند اصرار و انتظار سرعت عمل در رسیدگی به کارشان را دارند و میزان مراجعات و پرونده‌ها در این مراکز بسیار بالاست.

سرعت‌بخشی در صدور دستور رفع بازداشت 
محسنی‌اژه‌ای افزود: آنجا که قانون الزام کرده و قاضی تشخیص می‌دهد باید قرار بازداشت موقت صادر شود، به قانون عمل کنید اما اگر نیازی به چنین قراری نبود از صدور آن خودداری کنید زیرا علاوه بر عوارض برای جامعه و خانواده و خود متهم باعث مشکلاتی برای دستگاه قضا نیز می‌شود.
وی درباره قرارهای منجر به بازداشت نیز تأکید کرد که حتی‌الامکان به‌گونه‌ای عمل شود که با تأمین قرار از سوی متهم یا اطرافیان بلافاصله دستور رفع بازداشت صادر شود. محسنی‌اژه‌ای درباره صدور قرارهای قضایی محدودیت‌زا نیز متذکر شد که تا حد امکان از صدور این‌ نوع قرارها اجتناب شود.

ممنوع‌الخروج بودن افراد همان لحظه اعلام شود
محسنی‌اژه‌‌ای گفت: اگر صدور قرارهایی چون ممنوع‌الخروجی ضرورت داشت، در گام اول درصورت عدم‌ منع قانونی به فرد اعلام شود و در گام دوم نیز به محض رفع ضرورت، محدودیت برداشته شود. وی ادامه داد: اگر قاضی تشخیص می‌دهد که باید کسی ممنوع‌الخروج شود و مشکل امنیتی هم پیش نمی‌آید، همان لحظه باید او را در جریان قرار دهد؛ نه اینکه فرد وقتی همراه با خانواده یا هیأت کاری می‌خواهد به سفر برود و متحمل هزینه شده، در فرودگاه متوجه شود که نمی‌تواند از کشور خارج شود. محسنی‌اژه‌‌ای خاطرنشان کرد: در مدت اخیر با مصادیقی در این زمینه برخورد کرده‌ام که می‌شد به فرد قبل از حضور در فرودگاه ممنوع‌الخروجی اطلاع داده شود.