پایان روزهای پولساز فایزر

ساسان شادمان منفرد- خبر‌نگار

فایزر و مدرنا با تولید بسیار زیاد واکسن‌های کرونا با سرعتی بی‌سابقه در تولید و تسلط بر بازارهای جهانی، قیمت سهام خود را به بالاترین حد رسانده‌اند. به گزارش روزنامه فایننشال‌ تایمز، اما تحلیلگران وال‌استریت می‌گویند با تغییر وضعیت بیماری از همه‌گیری به یک بیماری محلی در کشورهای توسعه‌یافته،   تولیدکنندگان دارو باید انتظارات سرمایه‌گذاران از فروش آتی واکسن‌های خود و همچنین کاهش قیمت سهام آنها را مدیریت کنند. سهام فایزر که واکسن خود را با همکاری شرکت بیون‌تک تولید کرد، تابستان امسال به بالاترین حد خود رسید، زیرا بحث بر سر نیاز به دوز سوم شدت گرفت و کشورهایی از جمله آمریکا و انگلیس برنامه دارند تا تزریق این دوز را به‌صورت عمومی در پاییز انجام دهند. این درحالی است که بسیاری از کارشناسان ازجمله مقامات سازمان جهانی بهداشت اصرار دارند که تزریق دوز تقویتی هم‌اکنون برای عموم مردم نیاز نیست و تنها کادر درمان و کسانی که بیشترین ریسک را برای قرار گرفتن در معرض ویروس کرونا دارند، لازم است دوز تقویتی را تزریق کنند. مقام‌های سازمان بهداشت جهانی می‌گویند درحالی‌که بخش زیادی از مردم جهان هنوز 2دوز واکسن     کووید-۱۹ را دریافت نکرده‌اند، واکسیناسیون عمومی برخی کشورها برای دوز سوم یک بی‌انصافی به‌حساب می‌آید.

رأی‌ گیری مهم درباره دوز سوم
کارشناسان پزشکی آمریکا بامداد امروز (شنبه) برای بحث و رأی‌گیری در مورد موضوع بحث‌برانگیز تزریق دوزهای تقویت‌کننده واکسن کووید-19 فایزر به عموم مردم نشستی را برگزار کردند. وب‌سایت «مانی‌کنترل» در این خصوص نوشته است که دولت جو بایدن در ‌ماه آگوست برنامه‌ای را برای استفاده از واکسن‌های دوز سوم برای همه و نه فقط برای گروه‌های خاص از 20سپتامبر اعلام کرده بود. با این حال، کارشناسان درخصوص عوارض جانبی تزریق دوز دوم هشدارهایی را داده‌اند و اعلام کرده‌اند که چنین چیزی هم‌اکنون یک نیاز ضروری نیست. از سوی دیگر سازمان جهانی بهداشت نیز اعلام کرده تا زمانی که بسیاری از کشورها به‌دلیل کمبود واکسن نتوانسته‌اند واکسیناسیون عمومی را تکمیل کنند، تزریق دوز تقویتی در کشورهای پیشرفته امری اشتباه است.

کاهش ارزش سهام فایزر
فایننشال‌تایمز در ادامه مطلب خود نوشته است که برخی تحلیلگران هشدار می‌دهند، فایزر که بیش از 250میلیارد دلار ارزش دارد، دیگر نمی‌تواند رکورد واکسن‌های پرفروش امسال خود را تکرار کند و این شرکت باید کاهش قیمت سهام را تا سال2023 مدیریت کند. انتظار می‌رود، مردم در کشورهای توسعه‌یافته، سومین دوز را در نهایت به‌زودی دریافت کنند. کوری کاسیموف، تحلیلگر بیوتکنولوژی در مؤسسه جی‌پی مورگان می‌گوید: «بازار به‌گونه‌ای قیمت‌گذاری می‌شود که گویی این شرکت‌ها سالانه تقریباً به‌طور نامحدود 20میلیارد دلار سود خواهند کرد. قیمت سهام این شرکت‌های واکسن‌ساز بیشتر تحت‌تأثیر حرکت و عناوین مرتبط با انواع آنها، تقویت‌کننده‌ها و تأیید کامل است، نه براساس مسائل اصولی.» بعید به‌نظر می‌رسد که فروش واکسن کرونای فایزر در بلندمدت به سطوح کنونی برسد. از سوی دیگر تحلیلگران مؤسسه مالی و تحقیقاتی اس‌وی‌بی لیرینک نیز بر این عقیده هستند که به‌دلیل فشارهای رقابتی محدودیت‌هایی در چشم‌انداز رشد فایزر می‌بینند. تعداد کمی از تحلیلگران انتظار دارند که واکسیناسیون سالانه برای همه موارد نیاز باشد. در عوض پیش‌بینی می‌کنند که تنها افراد مسن یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، احتمالا به دوزهای سالانه بعد از سال2022 نیاز دارند.

جدال بر سر دوز سوم و تقویتی
دی‌مین کان‌وِر، مدیر استراتژی حقوق صاحبان سهام در مؤسسه مالی مورنینگ‌استار می‌گوید: «به‌احتمال زیاد گروه وسیعی از افراد در کوتاه‌مدت، یعنی 8تا12ماه آینده، سومین دوز را هم دریافت می‌کنند. روشن نیست که آیا همه به دوز سوم در آینده نیاز دارند یا خیر. البته تمایز مهمی بین دوز سوم و تقویت‌کننده سالانه وجود دارد.» «وامیل دیوان»، تحلیلگر ارشد مراقبت‌های بهداشتی در بانک ژاپنی میزوهو می‌گوید: «واکسن آنفلوآنزا هر سال در دسترس است، اما تنها اقلیتی از بیماران به آن مبتلا می‌شوند. درصد خوبی از کشور هنوز واکسینه نشده است؛ بنابراین وقتی بومی شود، فروش حتی کمتر هم خواهد بود. به‌طور کلی فروش هرگز به جایی که امسال شاهد آن بودیم، نخواهد رسید.» او پیش‌بینی می‌کند که فروش واکسن کرونای فایزر در سال آینده میلادی به 16میلیارد و 300میلیون دلار برسد، اما این رقم در سال2023 به نصف کاهش خواهد یافت و به 8میلیارد و300میلیون دلار و در سال2024 به 2میلیارد دلار خواهد رسید. فایزر در کل محاسبات خود انتظار دارد، به‌طور متوسط دست‌کم 6درصد رشد سالانه درآمد سالانه تا سال2025 را داشته باشد. این شرکت در این خصوص اعلام کرده است: «درحالی‌که تلاش‌های ما در راه توسعه واکسن کرونا ممکن است نقش بلندمدتی در رشد شرکت فایزر داشته باشد، این شرکت همچنان بر ارائه نتایج مثبت کارآزمایی بالینی برای فرصت‌های پایانی خط تولید خود متمرکز است.»

داستان متفاوت مدرنا
برای شرکت مدرنا، شرایط کمی متفاوت‌تر از سایر داروسازان و تولیدکنندگان واکسن کروناست. اینگونه به‌نظر می‌رسد که صعود درآمد آینده این شرکت حتی بیشتر نمود پیدا خواهد کرد، چراکه واکسن کووید-19 آنها، تنها داروی تأییدشده شرکت محسوب می‌شود و موفقیت این تک محصول، این گروه بیوتکنولوژی را به سرمایه 175میلیارد دلاری بازار رسانده است.