تفاهم فنی برای چالش‌زدایی

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سرانجام به تهران رسید؛ سفری که از مدت‌ها قبل زمزمه‌های آن مطرح شده بود تا شاید به‌واسطه‌اش و 2هفته پیش از آغاز نشست شورای حکام آژانس در وین، منجر به تفاهم مجدد شود. دیداری که گروسی آن را «سازنده، مهم و مثبت» خواند و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز برای توصیف آن از کلمات مشابهی استفاده کرد.
اسلامی در نشست خبری مشترک با گروسی از ادامه مذاکرات با گروسی در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس خبر داد و گفت که پس از آن نیز مدیرکل آژانس بار دیگر به ایران سفر خواهد کرد.
دیروز بیانیه مشترکی هم پس از دیدار و کنفرانس خبری گروسی و اسلامی منتشر شد که حاکی از نتیجه‌بخش‌بودن دیدار مدیرکل آژانس با رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان بود. در این بیانیه آمده: «طرفین، روح همکاری و اعتماد متقابل و اهمیت تداوم آن و همچنین ضرورت رسیدگی به موضوعات فی‌مابین در فضایی سازنده و منحصرا فنی را مورد یادآوری و تأکید مجدد قرار دادند.» در بخش دیگر بیانیه نیز آمده: «به بازرسان آژانس اجازه داده می‌شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص‌شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آنها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام کنند. چگونگی و زمان انجام این اقدام، مورد توافق دو طرف قرار گرفت.» البته نکته اینجاست که این توافق طبق نظارت‌های پادمانی آژانس انجام شده است؛ یعنی نظارت‌هایی که همه کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موظف به اجرای آن هستند. موضوعی که رئیس سازمان انرژی اتمی هم بر آن تأکید کرد.

توافق در تهران و ادامه مذاکرات در وین
حضور گروسی در تهران بازتاب خبری قابل‌توجهی داشت. نماینده روسیه نخستین مقام خارجی‌ای بود که در توییتی به سفر گروسی واکنش نشان داد و نوشت: «بدون‌شک شورای حکام در نشست پیش‌رو که از روز دوشنبه آغاز می‌شود، از این سفر و نتایج آن استقبال خواهد کرد.» اما نخستین حاشیه و خبر این دیدار عکسی بود که از لحظه خوش‌وبش‌کردن اسلامی و گروسی منتشر شد؛ عکسی که در آن اسلامی طبق پروتکل‌های مرسوم دوران کرونا مشت خود را به سمت گروسی آورده بود. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌نظر می‌رسید که پروتکل‌ها را فراموش کرده و دست باز خود را به‌سمت اسلامی آورده بود، در فضای مجازی بازتاب بسیاری داشت. با این همه پس از برگزاری دیدار دوجانبه، محمد اسلامی در کنفرانس خبری پس از دیدار با مدیرکل آژانس گفت: «قرار شد تیم فنی مربوطه بعد از توافق به ایران بیایند تا بتوانند اقداماتی را ‌برای دوربین‌ها به لحاظ فنی انجام بدهند‌ و کارت‌های حافظه طبق روالی که طبق پادمان است و در ایران نگهداری و پلمب می‌شود، همان جا کارت‌های قدیمی را پلمب کنند و کارت‌های جدید حافظه را در دوربین‌ها نصب کنند که روال جاری و طبیعی در سیستم نظارتی آژانس است.» اسلامی افزود: «برای ایران آنچه حائز اهمیت است، اعتمادسازی است و اینکه اعتماد متقابل بین ایران و آژانس وجود داشته باشد و آژانس طبق توافق در جهت پیشبرد برنامه‌های هسته‌ای ایران نقش مؤثرتری ایفا کند و به پیشرفت فناوری هسته‌ای ایران کمک کند.» به‌گزارش ایسنا، مدیرکل آژانس نیز در نشست خبری گفت که دیدار با رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم برای او مهم بوده و افزود: «این بدان معناست که ایران و آژانس باید با هم کار کرده و همکاری خود را گسترش دهند.» او از گفت‌وگوی مثبت و عمیقی که با محمد اسلامی داشته است نیز قدردانی کرد و گفت: «ما باید درباره مسائل مختلف با هم مذاکره و تبادل نظر داشته باشیم.»
گروسی با اشاره به برگزاری کنفرانس عمومی آژانس ظرف کمتر از 2هفته دیگر در وین گفت: «این یکی از رویدادهای مهم در جهان است. خوشحال شدم شنیدم آقای اسلامی سرپرستی هیأت ایرانی را در این کنفرانس دارد و توافق کردیم ادامه مذاکرات را در وین ادامه دهیم و پس از آن من مجددا برای گفت‌وگوی سطح بالا با مقامات ایرانی به ایران برمی‌گردم.» مدیرکل آژانس تأکید کرد: «همکاری مثبت میان ایران و آژانس برای ادامه عملیات تجهیزات فنی آژانس خیلی مهم است و این گارانتی مهمی برای ایران و جهان است تا توافقات مثبت بعدی ادامه یابد.» او همچنین از همکاری تیم سازمان انرژی اتمی در مذاکرات فنی قدردانی کرد و گفت: «این همکاری سازنده برای همکاری‌های صلح‌آمیز بعدی مؤثر است.» 
به این ترتیب به‌نظر می‌رسد که پس از دیدار گروسی با رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان چالش‌ها میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مسیر گفت‌وگو و حل‌شدن قرار گرفته است؛ هر‌چند که باید دید غربی‌ها در نشست شورای حکام دست به چه اقدامی در قبال ایران خواهند زد. چرا‌که احتمال صدور قطعنامه علیه کشورمان نیز مطرح شده و هنوز خبر رسمی و مشخصی درباره ادامه مذاکرات وین اعلام نشده است.