نگاه
5فرصت برای دریافت مطالبات و پرداخت بدهی‌ها
حامد فوقانی؛ دبیر گروه شهر
تا پایان سال1399 حدود 66هزار میلیارد تومان بدهی به نام شهرداری تهران ثبت شده است؛ بدهی به پیمانکاران، بانک‌ها و سازمان‌های مختلفی مثل تامین اجتماعی. رقم سنگینی که جریمه دیرکردش روزبه‌روز کنتور می‌اندازد و بدهی را سنگین‌تر و بازپرداختش را سخت‌تر می‌کند؛ به‌گونه‌ای که تاکنون 12.5هزار میلیارد تومان سود بانکی به آن اضافه شده است. البته این یک‌روی سکه به‌حساب می‌آید. آن روی سکه نشان می‌دهد که شهرداری تهران، مطالبات زیادی از دولت و بخش‌های گوناگون دارد. مطالباتی نقدی و غیرنقدی که اگر وصول شوند، بدون شک، هم رقم بدهی‌ها را کاهش می‌دهند و هم می‌توانند چرخ توسعه حمل‌ونقل عمومی شهر را بهتر از همیشه به گردش دربیاورند. این در حالی است که بخش زیادی از رقم دقیق بدهی شهرداری به پیمانکاران، نامشخص است و اگر بررسی موشکافانه‌تری از سوی کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر صورت بگیرد، به‌احتمال فراوان 20 تا 30درصد از رقم بدهی کلی کاسته می‌شود. با همه اینها بدهی باید پرداخت شود؛ به‌خصوص برای آن دسته از پیمانکارانی که کارگران‌شان منتظر دریافت حق و حقوق خود هستند تا در این روزگار کرونایی و سخت اقتصادی بتوانند رزق و روزی خانواده‌شان را تأمین کنند. حال سؤال اینجاست که برای پرداخت بدهی‌ها و دریافت مطالبات چه‌کار می‌توان انجام داد. از نظر نگارنده دست‌کم 5مورد را می‌توان پیگیری کرد.
تشکیل کمیته ویژه: نخستین اقدام می‌تواند تشکیل کمیته‌ای ویژه در شورای شهر تهران با حضور چند عضو متخصص، کارشناس و نمایندگانی از شهرداری برای مشخص‌کردن میزان دقیق بدهی‌ها و مطالبات شهرداری باشد. در ادامه این کمیته می‌تواند سریع‌ترین راه‌هایی را که به کسب مطالبات می‌انجامد،تعیین کند.
تشکیل مجمع مشورتی: با توجه به اینکه از یک‌طرف شهردار تهران، سابقه طولانی فعالیت در مجلس دارد و از طرف دیگر تعداد قابل‌توجهی از نمایندگان مجلس، پیش‌تر در مدیریت شهری حضور داشته‌اند، رایزنی با نمایندگان مردم تهران در مجلس می‌تواند راهگشا باشد. به همین‌خاطر، به‌نظر می‌رسد مجمع مشورتی 1+51نفره مجلس و مدیریت شهری بهتر است هرچه سریع‌تر تشکیل شود. این مجمع متشکل از 30نماینده مردم تهران در مجلس، 21عضو شورای اسلامی شهر تهران و شهردار تهران است. بالطبع در زیرمجموعه این کمیته نیز به‌طور حتم کارگروه‌های تخصصی ایجاد می‌شود که اعضای کارگروه اقتصادی می‌توانند به‌دنبال بازکردن گره‌های دریافت مطالبات و پرداخت بدهی‌های شهرداری باشند.
تهاتر و تفاهم: یکی دیگر از راه‌هایی که می‌تواند راهی قدیمی اما تأثیرگذار باشد، یعنی به بیان ساده بخشی از بدهی‌های شهرداری با مطالبات صاف شود. ارائه خدمت از سوی هرکدام از طرفین و دریافت خدمت، راهی است که می‌تواند هزینه‌های هر سازمان بزرگی را کاهش دهد. استفاده از منابع غیرنقد در این میان، بسیار راهگشاست.
رونق ساخت و ساز: بدون شک هم‌اکنون قفلی بزرگ بر حوزه شهرسازی تهران زده شده است. برخی از متقاضیان ساخت‌وساز و نوسازی با مشکلاتی روبه‌رو هستند که باعث شده آنها قید دریافت پروانه ساخت را بزنند و از انجام عملیات ساختمانی منصرف شوند. البته که باید ساخت‌وساز بر محور حفظ هویت شهری و محیط‌زیست و منطبق با قوانین بالادستی، به‌ویژه طرح تفصیلی باشد.
اما یکی از موضوعاتی که انجام کارها را دشوار کرده، ناقص‌بودن فرایندهای الکترونیکی و روندهای پیچیده اداری است. بنابراین با ایجاد سازوکارهای جدید و هوشمند و همچنین تعیین مکانیسم‌هایی حتی در سطح مناطق برای دریافت خواسته مردم و بررسی آنها، می‌توان به ساخت‌وساز رونق بخشید و با درآمد حاصل از آن بدهی‌ها را پرداخت کرد.
تعامل با دولت: مدیریت شهری فعلی با دولت تعامل حداکثری و همسویی در تفکرات دارد. اینکه دوباره فرصت حضور شهردار تهران در جلسات هیأت دولت شکل گرفته را باید به فال نیک گرفت و می‌توان امیدوار بود که از این حضور، بهره مناسب و صحیح برای دریافت مطالبات 30هزار میلیارد تومان طلب قطعی شهرداری از دولت، برد. نکته اینجاست که همیشه افراد حقیقی و حقوقی و بانک‌ها در مورد بدهی‌های شهرداری مدعی هستند ولی مطالبات شهرداری مدعی ندارد و ضمانتی هم برای گرفتنش از دولت و وزارتخانه‌ها نیست. اما حالا با تعامل دولت و مدیریت شهری می‌توان شاهد موفقیت در این زمینه بود. همچنین در این خصوص، فرصت استفاده از منابع حاصل از مجوز فروش اوراق مشارکت، به‌ویژه برای توسعه حمل‌ونقل همگانی در ازای پرداخت بخشی از بدهی‌ها به بانک‌ها و طلبکاران نیز وجود دارد.